Morgunblaðið - 23.04.1996, Page 12

Morgunblaðið - 23.04.1996, Page 12
12 ÞRIÐJUDAGUR 23. APRÍL 1996 FRETTIR MORGUNBLAÐIÐ Gylfí D. Aðalsteinsson hefur kynnt sér kosti og galla vinnustaðasamninga Draga úr átökum og minnka launaskrið Allar tilraunir til að breyta vinnulöggjöfínni án samkomulags við verkalýðshreyfinguna eru dæmdar til að mistakast, að mati Gylfa Dalmanns Aðalsteinssonar stjómmálafræð- ings, sem hefur sérhæft sig í vinnumarkaðs- málum. Gylfí mælir með gerð vinnustaða- 0 _ samninga og segir í samtali við Omar Frið- riksson að rannsóknir í Bretlandi sýni að vinnustaðasamningar hafí dregið úr átökum á vinnumarkaði og minnkað launaskrið. UMRÆÐA um leiðir til að greiða fyrir gerð vinnu- staðasamninga laun- þega og vinnuveitenda hefur farið vaxandi að undan- förnu, ekki síst í tengslum við frumvarp félagsmálaráðherra um breytingar á lögunum um stéttar- félög og vinnudeilur. Í frumvarpinu sjálfu er þó ekki gert sérstaklega ráð fyrir vinnu- staðasamningum verkalýðsfélaga, heldur er opnað fyrir þann mögu- leika að stofnuð verði vinnustaðar- félög í fyrirtækjum þar sem starfa 250 starfsmenn eða fleiri. Gylfí Dalmann Aðalsteinsson, stjórnmálafræðingur og ráðgjafi hjá Hagvangi, hefur sérhæft sig í vinnumarkaðsmálum en hann stundaði framhaldsnám í Bretlandi í samskiptum á vinnumarkaði og hefur kynnt sér sérstaklega gerð vinnustaðasamninga, bæði hér á landi og í Bretlandi. Gylfi segir í samtali við Morgun- blaðið nauðsynlegt að skýr greinarmunur sé gerður á vinnu- staðasamningum og vinnustaðafé- lögum, sem koma í stað stéttarfé- laga starfsmanna. Við gerð vinnu- staðasamninga koma fulltrúar starfsmanna að sama samnings- borði og semja sameiginlega við atvinnurekandann, þótt verkalýðs- félögin geti áfram verið fulltrúar launþega. Færst hefur mjög í vöxt í Bret- landi að gerðir séu vinnustaða- samningar og að sögn Gylfa sýna rannsóknir að stjórnendur fyrir- tækja sem hafa tekið upp slíka samninga eru sammála um að slíkt fyrirkomulag hafi dregið úr verk- fallsátökum. Vettvangur stjórnenda og starfsfólks „Þetta er þó ekkert nýtt fyrir- bæri. Vinnustaðasamningar hafa verið gerðir í Bretlandi í yfir 40 ár. Reynsla Breta hefur verið mjög góð og verkalýðshreyfingin hefur hvatt til þess að gerðir væru vinnu- staðasamningar, sem hafa marg- víslega kosti,“ segir Gylfi. „Vinnustaðasamningar spara • AF INNLENDUM VETTVANGI tíma stjórnenda, sem fer í að fást við mörg ólík verkalýðsfélög. Slíkt fyrirkomulag yrði jafnframt vett- vangur þar sem stjórnendur og fulltrúar starfsfólks skiptast á skoðunum um framtíð, rekstur og stefnumótun fyrirtækisins. Starfsmenn fá meiri innsýn í stöðu fyrirtækisins og samningar af þessu tagi auka sveigjanleika og auðvelda breytingar á vinnutil- högun. Þama yrðu allir kjara- samningar gerðir til jafnlangs tíma og í Bretlandi hefur verið sýnt fram á að slíkir samningar draga úr líkum á launaskriði," segir hann. Starfsmenn Flugleiða í 27 stéttarfélögum Nýlega var endurnýjaður vinnu- staðasamningur í Slippstöðinni Odda hf. á Akureyri sem nær til um 130 starfsmanna í fimm stéttarfélögum, sem mælst hefur vel fyrir hjá talsmönnum stéttarfé- laga og fyrirtækisins. Vinnustaða- samningar era þó fátíðir hér á landi. Gylfi tekur Flugleiðir sem dæmi um stóran vinnustað þar sem áhugi er á að koma á vinnustaða- samningum. Gylfi átti samtöl við fulltrúa starfsmanna í innanlands- flugi Flugleiða í tengslum við rannsóknir sínar og segir þá hafa verið sammála um að vinnustaða- samningar myndu auðvelda starfs- mönnum að fá kröfum sínum framgengt. Hjá Flugleiðum starfa tæplega 1.100 manns á íslandi og eru 93% þeirra í 27 verkalýðsfélögum. Af þessum félögum eru 12 félög í beinni aðstöðu til að stöðva flug félagsins með verkfallsaðgerðum. Morgunblaðið/Ásdís „ VINNUSTAÐASAMNINGAR spara tíma stjórnenda sem fer í að fást við mörg ólík verkalýðsfélög." Gylfi Dalmann Aðalsteins- son stjórnmálafræðingur. Á tíu ára tímabili frá 1985 til 1995 hefur verið boðað til 12 verk- falla hjá Flugleiðum og skullu sex vinnustöðvanir á. Af þessum tólf verkfallsboðunum áttu flugmenn, flugvirkjar og flugfreyjur tíu verk- fallsboðanir. Verslunarmenn fóru einu sinni í verkfall 1988 og Dags- brúnarmenn í þriggja daga verk- fall 1991, að sögn Gylfa. Það eru því ekki fyrst og fremst stóra verkalýðsfélögin sem stóðu í átök- um heldur sérhóparnir sem hafa ákveðna þumalskrúfu á fyrirtæk- inu, segir Gylfi. Að sögn hans hafa niðurstöður rannsókna í Bretlandi leitt í ljós að það er ekki fjöldi verkalýðsfé- laga innan fyrirtækja sem ýtir undir verkfallsátök heldur skiptir fjöldi samningseininganna höfuð- máli. Ef samningseiningarnar era fáar era átök fátíðari, jafnvel þótt mörg verkalýðsfélög standi að baki. Ýmis vandamál fylgja þó gerð vinnustaðasamninga m.a. vegna þess að verkalýðsfélög starfs- manna eru misstór og erfitt getur reynst að leysa úr því hvaða vægi hvert félag á að hafa við samn- ingaborðið. Það getur líka reynst erfítt að mati Gylfa að fá ólíka hópa saman að samningsborðinu þegar verkalýðsfélögin eru ólík. Úr þessu mætti leysa ef fulltrúar nokkurra verkalýðsfélaga með líka stöðu innan fyrirtækis kæmu sam- an að samningsborðinu, það myndi leiða til þess að samningseiningun- um hjá fyrirtækinu fækkaði. I þessu sambandi minnir Gylfí einnig á ummæli Magnúsar L. Sveinssonar, formanns Verzlunar- mannafélags Reykjavíkur, sem sagði nýlega í blaðagrein, að VR hefði ítrekað boðið Flugleiðum að vinna að gerð fyrirtækjasamnings hjá Flugleiðum en fyrirtækið ekki séð ástæðu til svara því boði. „Við eram með mjög miðstýrð atvinnurekendasamtök. Það má vel vera að það geti líka verið dragbítur á að menn nái saman,“ segir Gylfi. 16 frumvörp á tæpum 60 árum Gylfi hefur kynnt sér þær til- raunir sem gerðar hafa verið til að breyta vinnulöggjöfinni hér á landi en lögin um stéttarfélög og vinnudeilur era frá árinu 1938. Á þessum tæplega 60 áram vora lögð fram 16 frumvörp til breytinga á vinnulöggjöfínni, að meðtöldu því frumvarpi sem nú er til meðferðar á Alþingi. Hafa þó aðeins verið samþykktar þijár breytingar á lögunum á þessum tíma. Tvær minniháttar breytingar 1948 og 1958 og ein stærri breyt- ing þegar lögum um sáttastörf var breytt 1978. Reynslan sýnir, segir Gylfi, að allar tilraunir til að breyta vinnu- löggjöfinni án samvinnu við verka- lýðshreyfinguna eru dæmdar til að mistakast. Rifjar hann í þessu sambandi upp að árið 1975 hafi í tíð Gunn- ars Thoroddsens félagsmálaráð- herra verið gerð alvarleg tilraunin til að breyta vinnulöggjöfinni. Þá lá fyrir fullbúið stjórnarfrumvarp með verulegum breytingum á vinnulöggjöfínni sem var þó aldrei flutt á Alþingi, fyrst og fremst vegna mikillar andstöðu verkalýðs- hreyfíngarinnar. Til bóta að fækka verkalýðsfélögum Gylfí segir að breytingar á vinnulöggjöf séu ekki til þess falln- ar að minnka átök á vinnumark- aði. Árangursríkara sé að taka upp ný vinnubrögð, eins og með gerð vinnustaðasamninga og þá sé mikilvægast að aðilar geri það sjálfviljugir. Gylfí sér ýmsa ókosti við ákvæði framvarps félagsmálaráðherra um vinnustaðafélög sem stangast að hans mati á við það markmið frumvarpsins að fækka verkalýðs- félögum. Hann segir að það yrði til mikilla bóta ef tækist að fækka verkalýðsfélögum sem era nú um 350 á íslandi en telur að verði ákvæði frumvarpsins að lögum myndi það eingöngu leiða til þess að félögunum fjölgaði enn frekar. Gylfi var að lokum inntur álits á umdeildri skylduaðild að verka- lýðsfélögum. „Félagsaðild að verkalýðsfélögum hér á landi er með því hæsta sem gerist í löndun- um í kringum okkur eða í kringum 90%. Ég tel sjálfsagt að að fólk eigi þess kost að velja um hvort það vill vera í verkalýðsfélögum en það fylgja því einnig ákveðnir kostir að vera í verkalýðsfélagi. Félögin era launþegum bakland og veita ákveðið öryggi," segir Gylfí Dal- mann Aðalsteinsson. Bletta- skoðun í sjötta sinn FÉLAG íslenskra húðlækna og Krabbameinsfélags íslands sameinast um þjónustu við al- menning sumardaginn fyrsta, fímmtudaginn 25. apríl. Fólk sem hefur áhyggjur af blettum á húð getur komið á Göngudeild húð- og kynsjúk- dóma í Þverholti 18 eða á Leitarstöð Krabbameinsfé- lagsins í Skógarhlíð 8. Húð- sjúkdómalæknir skoða blettina og metur hvort ástæða er til nánari rannsókna. Skoðunin er ókeypis. Nauðsynlegt er að panta tíma. Þetta er í sjötta sinn sem þessir aðilar sameinast um blettaskoðun í sumarbyijun. Sums staðar erlendis er hlið- stæð þjónusta orðin árviss enda er reynslan af henni góð og dæmi eru um að varhuga- verðar breytingar á húð hafi fundist tímanlega, segir í frétt frá Krabbameinsfélaginu. Þrír piltar brutust inn í 15-20 bíla TVEIR piltar voru handteknir í austurhluta Kópavogs að- faranótt laugardagsins. í fór- um þeirra fannst þýfí, aðallega útvarpstæki og geislaspilarar. í ljós kom að tæki þessi voru úr nokkrum þeirra 15-20 bif- reiða, sem þeir höfðu brotist inn í í Breiðholti þá um nótt- ina, ásamt þriðja piltinum, sem var handtekinn skömmu síðar. Piltarnir ætluðu sér ekki að nota tækin sjálfír, heldur hagnast á að selja þau. Þeir sem kaupa slíkt þýfi geta átt von á sektum eða varðhaldi, þrátt fyrir að þeir hafi tekið við hlutunum í gáleysi. Hafí þeir vitað að hlutirnir voru illa fengnir geta þeir búist við allt að 4 ára fangelsi. Innbrot og þjófnaður getur því komið fleirum í steininn en þjófnum einum. Ruddust inn og börðu mann vegna skuldar TVEIR grímuklæddir menn raddust inn í hús í Reykjavík á sunnudag, réðust að húsráð- anda og börðu hann. Maðurinn . hlaut talsverð meiðsli og var fluttur á slysadeild. Árásarmennirnir vora farnir af staðnum þegar lögregla kom á vettvang, en lögreglan telur sig hins vegar vita hveij- ir þar voru á ferð. Einn maður var handtekinn fljótlega eftir atburðinn. Tilefni árásarinnar er talið, að húsráðandi hafi átt ógreidda skuld og grímu- klæddu mennimir séð um upp- gjör með þessum hætti. Rannsóknarlögregla ríkis- ins fer með rannsókn þessa máls. Afhenti trún- aðarbréf HÖRÐUR H. Bjarnason sendi- herra hefur afhent hr. Lennart Meri, forseta Eistlands, trún- aðarbréf sitt sem sendiherra íslands í Eistlandi með aðsetur í Stokkhólmi.

x

Morgunblaðið

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.