Morgunblaðið - 13.06.1996, Qupperneq 36

36 FIMMTUDAGUR 13. JÚNÍ 1996
MORGUNBLAÐIÐ
AÐSENDAR GREIIMAR • FORSETAKJOR
Ertu hættur að
berja konuna
þína? - Já eða nei!
NOKKRAR línur í
tilefni sjónvarpsþáttar
blaðamanna með for-
setaframbjóðendum.
Þó að svarendur
gæfu greinargóð og
skýr svör, sem venju-
legt og eðlilega greint
fólk skildi til fullnustu
sem svör við því sem
spurt var um, kom
með þungum áherzl-
um: Svara þú já eða
nei!
Ef menn þekkja
ekki spumingaleikinn,
sem felst í fyrirsögn
þessa greinarkorns,
skal það upplýst hér. - Svarir þú
já, játar þú að hafa barið konuna
þína. Sé svarið nei þýðir það hið
sama að þú hafir barið hana.
Með því að nota þessa spurn-
ingatækni eru menn að knýja fólk
til að svara spurningunni, án þess
að skýra eðli þeirrar ósvífni, sem
felst í spurningunni og knýja svar-
anda til að svara eða játa ein-
hveiju víðsfjarri veruleikanum.
Blaðamenn, þið megið vera
nærgöngulir með spurningar ykk-
ar að því marki, sem greind ykkar
segir ykkar að varði aðalatriði
málsins. En ykkur ber að sýna
almenna kurteisi og haga fram-
komu greindarlegar en þetta dæmi
sýndi.
Annað atriði gaf óþægilega, ef
ekki ógnvænlega mynd af hugs-
anagangi ykkar. Það er hvernig
Skúli H.
Norðdahl
gauragangurinn með
sífelldar „skoðana-
kannanir“ hefur svæft
dómgreind ykkar.
Svokallaðar „skoð-
anakannanir" eru
hreinir tölvuleikir - og
ekki annað en spurn-
ingaleikir við tak-
markaðan fjölda fólks.
Framhaldið er líkinda-
reikningur á grund-
velli talnafræði, sem í
þessu tilviki hefur
engan tölfræðilegan
bakgrunn, sem menn
telja sig geta búið til
á grundvelli undan-
genginna kosningaúrslita, eins og
í þingkosningum.
Svokallaðar „skoðanakannanir“
eru að grunni til svokallaðar mark-
aðskannanir í viðskiptalífinu, töl-
fræðileg uppfinning til að leita lík-
legs sölumarkaðar fyrir ákveðna
vöru.
Er það af þekkingarleysi eða
öðrum ástæðum að þið spyijið:
Ætlar þú að draga þig til baka,
vegna slakrar útkomu í skoðana-
könnunum (þ.e. töivuleiknum)?
Spurningin er dónaleg í eðli
sínu, vegna þess að með henni
gerið þið ráð fyrir fáfræði og skiln-
ingsleysi forsetaefnanna.
Spurningin er einnig dónaleg í
garð allra kjósenda, vegna þess
hve lítið hún gerir úr gildi þess
að við, almenningur í landinu,
höfum bæði rétt til og skyldur að
velja okkur þjóðhöfðingja - og að
það verður ekki gert með tölvuleik.
Hættið skrípaleiknum með tölv-
urnar og snúið ykkur að upp-
fræðslu um skyldur, störf og eðli
forsetaembættisins og í ljósi þess
gerið okkur kleift að velja okkur
forseta.
SKÚLI H. NORÐDAHL.
Höfundur er arkitekt.
Vinur vina sinna
7. JÚNÍ birtist eink-
ar hlýleg grein eða bréf
í Morgunblaðinu eftir
mann „sem telur sig“
gæfumann að hafa
fengið að þekkja Ólaf
Ragnar Grímsson..."
og telur að nefndur
Ólafur sé gæddur
„áberandi yfirburðum
yfir aðra í þessum for-
setakosningum“.
Höfundurinn telur
að Ólafur Ragnar „hafi
sterka siðferðis-
kennd. . . barist gegn
hvers konar spillingu
og hefur alla tið verið
öflugur málsvari þeirra sem minna
mega sín í samfélaginu“. Síðasta
staðhæfingin stenst fyllilega þar
sem frambjóðandinn - Ólafur
Ragnar Grímsson - hefur stutt
með ráðum og dáð þann stjórn-
málaflokk sem hefur djarfast og
af mestum heillindum barist fyrir
bættum kjörum lítilmagnans. Sá
flokkur var og er eitthvert mesta
mannúðarafl bæði hér á landi og
ekki síður annars staðar þar sem
bræðraflokkarnir mótuðu fram-
sækna félagshyggju austan hins
gamla járntjalds og móta enn allt
frá Kína til Kúbu, en það er með-
al annars í Kína sem frambjóðand-
inn á marga ágæta vini og aðdá-
endur. Tengsl frambjóðandans við
aðrar fjarlægar þjóðir og valda-
menn þar í löndum eru ákaflega
náin og er höfundi bréfsins „per-
sónulega kunnugt um þá miklu
virðingu og viðurkenningu, sem
Ólafur nýtur meðal valdamanna í
mörgum fjarlægum löndum“. Því
fjarlægari sem löndin eru því nán-
ari virðast þessi tengsl og viður-
kenning vera og þar fer nafn og
orðstír frambjóðandans með
himinskautum. Höfundur álítur
einnig að Ólafur Ragnar sé „þar
að auki bæði þekktur og virtur í
menningarheiminum". Virðing
frambjóðandans virðist verða því
meiri sem löndin og þjóðirnar eru
fjarlægari. Menn geta rétt ímynd-
að sér virðinguna sem Ólafur
Ragnar Grímsson myndi njóta í
væntanlegu landnámi jarðarbúa á
fjarlægum stjörnum
hvað þá í öðrum sól-
kerfum.
Þótt höfundur lýsi
hér frambjóðanda
sem einlægum mann-
úðarmanni sem ekk-
ert aumt megi sjá, á
hann auðvelt með að
sýna festu þegar hug-
sjónir hans eru í húfi.
Frambjóðandinn var
fjármálaráðherra í
umboði flokks síns
Alþýðubandalagsins
og þar til fyrir nokkr-
Siglaugur um mánuðum for-
Brynleifsson maður sama flokks.
Hugsjónatrúmennska hans varð
auðsæ í báðum þessum ábyrgðar-
stöðum. Sem fjármálaráðherra
sýndi hann ábyrgð og festu gagn-
vart þeim öflum sem hann taldi
hamla gegn „sköpun réttláts
þjóðfélags“. Sem dæmi um þessa
rótgrónu siðferðiskennd og ábyrgð
hugsjónamannsins má vísa til
ákveðinnar innheimtu opinberra
gjalda hjá aðilum sem höfðu ekki
áttað sig á þeim fögru hugsjónum
um jafnrétti og félagshyggju sem
hafa varpað fögrum ljóma á allan
stjórnmálaferil Ólafs Ragnars
Grímssonar.
Innheimtufestu fjármálaráð-
herra - nú forsetaframbjóðanda -
fyrir hönd ríkissjóðs lauk þó þann-
ig að innheimtuaðferðir voru
dæmdar ómerkar, en vel að merkja
dæmdar af „borgaralegum dóm-
stóli“ samkvæmt „borgaralegum
rétti“. Eins og kunnugt er, er
„borgaralegur réttur“ hins vegar
ekki viðurkenndur sem „réttur“
af félagsbræðrum frambjóðand-
ans. Málinu lauk á þann hátt að
ríkissjóður var dæmdur fyrir hönd
fjármálaráðherra til að greiða háar
skaðabótagreiðslur til tjónþola.
Höfundur margs tilvitnaðs bréfs
segir „að stuðningur minn við Ólaf
Ragnar og Guðrúnu (höfundur
bætir einlægt „betri helmingnum“
við frambjóðandann í skrifum sín-
um) byggist ekki síður á yfirburða
hæfileikum þeirra. Ólafur Ragnar
og Guðrún eru vinir vina sinna,
bæði raungóð og ráðagóð.
Teg. 2600
Með Ijósum
Stærðir 26-34
Póstsendum
SKÓUERSLUN
KÖPAUOGS
HAMRABORG 3 • S: 554 1754
Frambjóðandinn er sannarlega
„vinur vina sinna“ að konunni
slepptri. Annað mál kom upp í
ráðherratíð frambjóðandans, sem
ekki varð dómsmál. Þar kom fram
hinn fagri eiginleiki frambjóðand-
ans „vinfestan“. Erfiðleikar
flokksfélaga Ólafs Ragnars
Grímssonar vegna skattgreiðslna
ollu því að Ólafur Ragnar Gríms-
son sem fjármálaráðherra virðist
hafa séð í gegn um fingur um
veðhæfi veða sem flokksfélagi
fjármálaráðherra lagði fram.
Þannig rækti hann með sóma, vin-
áttuskyldu sína við flokksfélaga
og aðstoðarmann. Veðið reyndist
ónýtt sem greiðsla skuldarinnar.
En af þessu dæmi má marka ein-
lægni og drengskap Ólafs Ragnars
Grímssonar eins og hver sanngjarn
maður hlýtur að meta honum til
sóma og öllum má ljóst vera svart
á hvítu.
I þessu dæmi birtist skýrt hið
hugmyndafræðilega bræðralag
tveggja vina og flokksfélaga.
Staðhæfing bréfshöfundar stenst
hér fyllilega að frambjóðandinn sé
„vandur að virðingu sinni“ í sam-
flokkslegum skilningi.
Hin „sterka siðferðiskennd"
frambjóðandans birtist þó skýrast
fram í störfum hans að friðarmál-
um „við hlið margra af þekktustu
stjórnmálamönnum hins vestræna
heims, hafa aflað honum viður-
kenningar um víða veröld“. Höf-
undur nefnir samtök og verðlauna-
veitingu í þessu sambandi. Hann
hefði mátt minnast á „sænskar-
friðarrannsóknir" og friðarferðir
sænskra áhrifamanna um heiminn
með Bofors í farteskinu og hinn
mikla friðarmann Ólaf Ragnar
Grímsson.
Bréfshöfundur skrifar um að
frambjóðandinn eigi auðvelt með
„mannleg samskipti og að hann
(og konan) séu „mikið áhugafólk
um listir og önnur menningarmál
og hefur þessi áhugi þeirra verið
áberandi um langt árabil“.“ Síðast
nefnda staðhæfingin er e.t.v. eitt-
hvað vafasöm, þessi áhugi virðist
hafa farið fremur lágt og lítt auð-
sýnilegar, þarf kannski smásjá
annars forsetaframbjóðanda til að
greiða þennan áhuga? Nema hann
eigi við mikla kirkjurækni fram-
bjóðandans undanfarnar vikur og
telji það til „annarra menningar-
mála“ sem kirkjusókn flokkast
undir.
Að síðustu staðhæfingu bréfrit-
ara slepptri birtist í bréfi hans
mjög svo sannrætandi mynd af
persónu, sem er gæddur sterkri
siðferðiskennd, drengskap og hug-
sjónafestu, svo ekki sé minnst á
óþreytandi friðarrannsóknir og
friðarbaráttu. Hann hefði einnig
mátt minnast á samninga fjár-
málaráðherra Ólafs Ragnars
Grímssonar við BHMR og nauð-
synlegt fráhvarf frá þeim samn-
ingum með bráðabirgðalögum. í
umfjöllun um það mál hefur fram-
bjóðandinn Ólafur Ragnar Gríms-
son náð hvað hæstri harmrænni
tjáningu, þegar hann sagði að
„það hefði verið erfiðasta ákvörð-
un lífs síns“ að ijúfa áður gerða
samninga og loforð.
Þessi orð eru greinilega mælt
af sterkri siðferðiskennd og
óbrigðulum drengskap.
Bréfshöfundur minnist á mark-
aðsfyrirgreiðslu frambjóðandans
og hugsar gott til verðandi mark-
aðsskrifstofureksturs á Bessastöð-
um. Reisn Bessastaða mun þá
væntanlega eflast stórum og ljómi
stjórnmálabaráttu Ólafs Ragnars
Grímssonar lýsa upp þetta forna
hefðarsetur, ef óskir bréfritara
rætast.
SIGLAUGUR BRYNLEIFSSON.
Höfundur er rithöfundur.