Morgunblaðið - 03.08.1996, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
LAUGARDAGUR 3. ÁGÚST 1996 17
Mögnlegt að
Karadzic verði
vísað frá Bosníu
Sar^ievo. Reuter.
dómstóls Sameinuðu þjóðanna og
sjái til þess að hann hafi ekki frek-
ari afskipti af stjórnmálum.
Kornblum hissa
Kornblum sagði eftir fund, sem
hann átti meðal annars með Aleksa
Buha, utanríkisráðherra Bosníu-
Serba og formanni Serbneska lýð-
ræðisflokksins (SDS), að það hefði
komið honum mjög á óvart að Buha
hefði ekki hafnað hugmyndum um
að vísa Karadzic frá Bosníu til að
koma í veg fyrir að hann hefði áhrif
BOSNÍU-Serbar hafna ekki hug-
myndum um að Radovan Karadzic,
leiðtoga þeirra, verði vísað frá Bosn-
íu. Þetta kom fram í viðræðum sem
John Kornblum, aðstoðarutanríkis-
ráðherra Bandaríkjanna, sem fer
með málefni ríkja gömlu Júgóslavíu,
átti við leiðtoga Bosníu-Serba í Pale
á miðvikudag.
Kornblum hélt til Pale til að þrýsta
á þá að standa við sinn hluta Day-
ton-friðarsamkomulagsins, sem
kveður meðal annars á um að þeir
framselji Karadzic til stríðsglæpa-
Reuter
ÞRÍR múslimar og Króati, sem sakaðir eru um að hafa pyntað
og myrt Bosníu-Serba í fangabúðum i Mið-Bosníu, komu fyrir
stríðsglæpadómstól Sameinuðu þjóðanna i gær. Mennimir hafa
allir lýst yfir sakleysi sínu.
á kosningarnar, sem fram eiga að
fara í september. Buha sagði þó að
slíkt myndi taka nokkurn tíma.
Á fyrri fundum sem Kornblum
hefur átt með fulltrúum Bosníu-
Serba hafa þeir verið aigerlega
ósveigjanlegir hvað Karadzic varðar.
Fullyrða bandarískir heimildarmenn
að sá möguleiki sé nú ræddur af
fullri alvöru að Karadzic verði flutt-
ur til Svartfjallalands, þar sem hann
er fæddur, áður en leiðin liggi til
Haag, þar sem stríðsglæpadómstóll-
inn hefur aðsetur.
Bandar í kj astj órn
pantar ofurtölvu
95.000 ára
starf á
sekúndu
London. The Daily Telegraph.
ÖFLUGASTA tölva í heimi,
300 sinnum hraðvirkari en sú
stærsta, sem nú er til, verður
smíðuð í Bandaríkjunum og
meðal annars notuð til að líkja
eftir kjarnorkusprengingum.
Hefur hún að sinni fengið nafn-
ið „Option Blue“ og á að vera
fær um þijár billjónir reikn-
ingsaðgerða á sekúndu.
Það tæki reikningsglöggan
mann með blað og blýant
95.000 ár að anna öllu því, sem
tölvan hespar af á sekúndu, en
tölvufyrirtækið IBM hefur
fengið það verkefni að srníða
hana fyrir bandaríska or-
kuráðuneytið. „Option Blue“
nær þessum afköstum með því
að tengja saman 516 RS/6000-
tölvur. Tölvan, sem verður 156
milljörðum sinnum hraðvirkari
en venjuleg einkatölva, á í raun
að koma í staðinn fyrir raun-
verulegar tilraunir með kjarn-
orkuvopn en auk þess verður
hún notuð í þágu ýmissa vís-
inda og tækni.
„Option Blue“ er önnur töl-
van, sem Clinton-stjórnin pant-
ar til að tryggja öryggi kjarn-
orkuvopna. Hin er „Option
Red“, sem er enn í smíðum hjá
Intel-fyrirtækinu. Hún er ekki
nema hálfdrættingur á við
„Option Blue“ en stefnt er að
því að smíða á næstu 10 árum
tölvu, sem verði 35 sinnum
hraðvirkari en sú bláa.
Stríðsherrann Aideed fellur í skotbardaga í Mogadishu
Vonir um frið í
Sómalíu glæðast
Mogadishu. Reuter.
VONIR standa til þess að dauði eins
helsta stríðsherra Sómalíu, Mo-
hameds Farahs Aideeds muni auka
líkurnar á friði í þessu stríðshijáða
landi, þrátt fyrir að líkur séu á að
hörð valdabar-
átta fari í hönd.
Aideed lést af
sárum sínum á
fimmtudag eftir
að til átaka kom
við menn höfuð-
andstæðiriga
hans. Aideed fór
fyrir baráttunni
gegn bandaríska
friðargæsluliðinu
í landinu og tókst að hrekja liðið úr
landi áður en hann lýsti sig forseta
landsins og skipaði ríkisstjórn.
Fyrr í vikunni bárust fréttir um
að Áideed hefði fallið í bardögum
en þær voru bornar aftur. í gær
sögðu aðstoðarmenn hans hins vegar
að Aideed hefði látist á heimili sínu
á fimmtudag af skotsárum sem hann
hlaut um helgina.
Að sögn vitna var Aideed skotinn
í maga og öxl. Höfðu menn hans
fengið ítalskan lækni til að reyna að
bjarga lífi hans. Var Aideed borinn
til grafar að ioknum bænum í gær.
Állt var með kyrrum kjörum í
Mogadishu í gær, bæði í suðurhluta
borgarinnar, sem menn Aideeds ráða
að mestu, og norðurhlutanum, sem
Aideed
er yfirráðasvæði höfuðandstæðings
hans, Ali Mahdi Mohamed. Útvarps-
stöð Aidees sagði frá því í gær að
skipað yrði 30 manna ráð, sem bera
myndi ábyrgð á pólitísku og hernað-
arlegu starfi skæruliðahreyfingar
Aideeds.
Tala um alþjóðlegt samsæri
Talsmaður Aideeds í Washington,
Ahmed Mohamed Dahman, sagði í
samtali við BfiC-útvarpið að fall
skæruliðaforingjans hefði verið hluti
af alþjóðlegu samsæri, án þess að
skilgreina nánar hvað í því fælist.
Hjálparstarfsmenn fullyrða hins
vegar að Aideed hafi fallið er til
skotbardaga kom við menn Ali Ma-
hdi og Osmans Hassans Ali Atto.
Ónefndir hjálparstarfsmenn í Só-
malíu kváðust telja að friðvænlegar
horfði þar í landi eftir dauða Aide-
eds. Hann hafi verið einn aðalþrö-
skuldurinn í vegi friðarsamninga og
að erfitt væri að harma lát hans,
þar sem hann hefði verið ábyrgur
fyrir dauða svo margra. Annar hátt-
settur hjálparstarfsmaður óttaðist
það að nú færi í hönd hörð valdabar-
átta en hún gæti þó leitt til þess að
ástandið skánaði í landinu. í augum
Sameinuðu þjóðanna og Evrópusam-
bandsins væri ekki nokkur vafi á
því að „vondi karlinn" væri horfinn
af sjónarsviðinu.
Aideed, sem var 59 ára þegar
hann lést, átti einn stærsta þáttinn
í því að koma Siad Barre, einræðis-
herra Sómalíu frá völdum árið 1991.
Hart hefur verið barist í landinu frá
þeim tíma og engin stjórn hefur
verið við völd. Aideed og höfuðand-
stæðingur hans, Ali Mahdi, gerðu
hins vegar báðir tilkall til forseta-
embættisins.
Menn Aideeds hafa ráðið suður-
hluta Mogadishu en í apríl á þessu
ári fór að halla undan fæti, eftir að
Ali Mahdi, og fyrrverandi banda-
maður Aideeds, Ósman Hassan Ali
Atto, u,íu höndum saman gegn
Aideed. Höfðu menn hans tapað
nokkrum hverfum í hendur þeirra.
Bandaríkjamenn
ekki í sorgarhug
Vesturlandabúum og þá fyrst og
fremst Bandaríkjamönnum er enn í
fersku minni þegar menn Aideeds
drógu lík bandarísks friðargæsluliða
um götur Mogadishu en upptökur
af þessu birtust á sjónvarpsskjám
um allan heim. Hermaðurinn var
einn átján bandarískra friðargæslul-
iða sem féllu þegar her Aideeds
skaut niður tvær þyrlur sem þeir
voru í. Fjöldi Bandaríkjamanna lét
lífið í friðargæslunni í Sómalíu og í
mars 1994 drógu þeir stærstan hluta
liðs síns til baka. Síðustu hermenn
friðargæsluliðs Sameinuðu þjóðanna
í Sómalíu voru kallaðir heim 1995.
Stuðningur við hlutleysi minnkar í Austurríki
Schussel vill aðild að VES og NATO
WOLFGANG Schiissel, utanríkis-
ráðherra Austurríkis, ritaði í gær
grein í dagblaðið Neue Kronen Zeit-
ung, þar sem hann leggur til að
Austurríki gangi í Atlantshafs-
bandalagið (NATO) og Vestur-Evr-
ópusambandið (VES).
Búast má við að yfiriýsing
Schiissels, sem kemur úr Þjóðar-
flokknum (ÖVP), valdi titringi í aust-
urrísku stjórnmálalífi. Hlutleysi var
bundið í stjórnarskrá austurríska
lýðveldisins, þegar það var endur-
stofnað eftir seinni heimsstyijöld.
Upp frá því hefur það — svipað og
í Svíþjóð — verið allt að því heilagur
hluti utanríkisstefnu Alpalandsins.
En nú eru teikn á lofti um að Austur-
ríkismenn kunni að gefa hlutleysis-
stefnuna upp á bátinn.
Stuðningur almennings í Austur-
ríki við hlutleys-
ið fer greinilega
minnkandi og
stuðningur við
aðild landsins að
vamarbanda-
lögum vest-
rænna ríkja að
sama skapi vax-
andi, samkvæmt nýlegum skoðana-
könnunum, sem greint er frá í viku-
blaðinu European Voice.
Að vísu nýtur hlutleysið ennþá
meirihlutastuðnings, en hlutfall óá-
kveðinna hefur aukizt til muna á
einu ári, úr 12% í 21%. 63 af hund-
raði styðja enn hlutleysið, 7% færri
en árið áður, og 16% vilja að Aust-
urríki gerist aðili að NATO og VES.
Sérfræðingur IMAS-stofnunarinn-
ar, sem framkvæmdi könnunina,
sagði ■ slíkan
hraðan vöxt í
fjölda óákveð-
inna benda eín-
dregið til við-
horfsbreytingar.
Sögulegar
forsendur
Á sínum tíma settu Sovétmenn
hlutleysið sem skilyrði fyrir því að
Austurríki endurheimti sjálfstæði
sitt og hernámsveldin fjögur færu
frá landinu. Með falli járntjaldsins
varð grundvallarbreyting á hinum
sögulegu og pólitísku forsendum
hlutleysis Austurríkis. Og með inn-
göngunni í Evrópusambandið var
það á vissan hátt þegar gefið upp á
bátinn, því ESB-ríkin hafa með sér
samstarf um utanríkis- og öryggis-
mál. Það hefur líka styrkt þá mjög
í skoðun sinni, sem álíta hlutleysið
vera úrelt þing, að nágrannaríkin í
A-Evrópu keppast nú um að fá að
gerast aðilar að NATO sem fyrst.
Fyrr í þessum mánuði ögraði Thom-
as Klestil, forseti landsins, sem er
úr röðum kristilegra demókrata,
ÖVP, því sem enn er opinber stefna
landsins, með því að segja að ESB-
aðildin leiði Austurríki beinlínis inn
í NATO og VES.
Báðir stóru flokkarnir á hægri
væng austurrískra stjórnmála, ÖVP
og FPÖ, styðja inngönguna í NATO
og VES. Jafnaðarmenn, undir for-
ystu Vranitzkys kanzlara, hika hins
vegar við að sleppa tökum af hlut-
leysisstefnunni, eins lengi og svo
stór hluti kjósenda sem raun ber
vitni er enn hliðhollur henni.
EVRÓPA^
Whitewater-málið
Stuðnings-
menn
Clintons
sýknaðir
DÓMSTÓLL í Arkansas sýknaði á
fimmtudag bankamennina Herby
Branscum og Robert Hill en þeir
höfðu verið kærðir fyrir fjárdrátt og
samsæri í tengslum við rannsókn
Whitewater-málsins.
Branscum og Hill eru nánir stuðn-
ingsmenn Bills Clintons Bandaríkja-
forseta. Þeir voru sýknaðir af fjórum
ákæruatriðum af ellefu. Hefðu þeir
verið fundir sekir hefði Bruce Linds-
ey, náinn vinur og háttsettur ráð-
gjafi forsetans, er tengdist málinu
beint átt ákæru yfir höfði sér.
Branscum og Hill voru meðal ann-
ars sakaðir um að hafa dregið sér
fé úr sjóðum Perry County-bankans,
til að fjármagna kosningabaráttu
Clintons árið 1990.
Kviðdómur komst ekki að niður-
stöðu varðandi sjö ákæruatriði og
voru þau því felld niður. Þessi niður-
staða er talinn sigur fyrir Clinton
og draga verulega úr líkunum á því
að Lindsey verði kærður.
Saksóknarar í Whitewater-mál-
inu, undir forystu Kenneth Starr,
sögðu þetta áfall í rannsókninni á
fjármálum Clinton-hjónanna en að
rannsókninni yrði haldið áfram.
Embættismenn í Hvíta húsinu
sögðust vona að þetta myndi leiða
til þess að ekki yrðu frekari réttar-
höld vegna Whitewater fyrr en að
loknum forsetakosningum í nóvem-
ber.
H Carnival.
SUÐUR UIVIHÖHIM!
Nýjustu, stærstu og glæsilegustu
skemmtiferðaskip heimsins - Umboð á
íslandi - CARNIVAL CRUISE LINES:
IMAGINATION, INSPIRATION,
FASCINATION, SENSATION og
DESTINY, stærstu farþegaskip
heimsins. Einstakt sértilboð á nokkrum
brottfórum í ágúst, sept. og okt. Láttu
drauminn rætast í tengslum við
draumadvöl á DÓMINIKANA.
Verð frá kr. 50 þús. á mann
í 7 daga siglingu.
TÖFRAR AUSTURLANDA
Ferðaævintýri ævi þinnar!
STÓRA AUSTURLANDAFERÐIN
5.-23. okt. Perlurnar BALI,
SINGAPORE, HONG KONG,
BANGKOK, LONDON. Fá sæti laus.
TÖFRAR1001 NÆTUR
17. okt.-6. nóv.
BANGKOK, RANGOON, MANDALAY,
PHUKET, BAHRAIN, LONDON.
Einstök, spennandi og heillandi
lífsreynsla. Hágæðaferðir á
tækifærisverði núna.
Fararstjórar: Ingólfur Guðbrandsson
og Jón Ormur Halldórsson. dósent,
stjórnmálafræðingur.
CARNIVAL CRUISES UMB0B Á ÍSLANDI
[MP
EvLheimsklúbbur
INGOLFS
Austurstræti 17, 4. hæð,1D1 Reykjavík,
sími 56 20 400, fax 562 6564
FERÐASKRIFSTOFAN
PRJAéAr