Morgunblaðið - 18.10.1996, Qupperneq 1

80 SIÐUR B/C/D
238. TBL. 84. ÁRG.
FÖSTUDAGUR 18. OKTÓBER 1996 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
Borís Jeltsín, forseti Rússlands, rak yfirmann öryggismála í beinni útsendingn
Lebed hvetur til stillingar
en spáir „heitu hausti“
Viðbrögðin erlendis varfærin en ótt-
ast er að friðurinn í Tsjetsjníju sé úti
Moskvu, Washington, London. Reuter.
„ÉG hvet félaga mína í hernum og
aðra stuðningsmenn mína til að
gæta stillingar. Við skulum halda
okkur innan ramma laganna,“ sagði
Alexander Lebed, fyrrverandi yfir-
maður öryggismála í Rússlandi, eft-
ir að Borís Jeltsín, forseti landsins,
vék honum úr embætti í gær. Kom
brottreksturinn öllum á óvart en
Lebed hefur átt í hörðum deilum
við Anatolí Kúlíkov innanríkisráð-
herra, sem hefur sakað hann um
að ætla að ræna völdum í landinu.
Jeltsín undirritaði brottrekstrar-
skjölin í beinni sjónvarpsútsendingu
og sagði að hann gæti ekki lengur
sætt sig við hve Lebed væri ósam-
vinnuþýður og dyldi ekki löngun
sína í forsetaembættið. Viðbrögðin
erlendis hafa einkennst af varfærni
en margir óttast framhaldið, eink-
um fyrir friðinn í Tsjetsjníju. Þýsk-
ur sérfræðingur í rússneskum mál-
efnum kvaðst telja, að Jeltsín hefðu
orðið á „stórhættuleg mistök“.
Tilgangur Jeltsíns með brott-
rekstrinum er augljóslega að binda
enda á hatrammar deilur Lebeds
og andstæðinga hans, sem hafa
blossað upp eftir að hann veiktist.
Brottreksturinn gæti hins vegar
bundið enda á ótryggan friðinn í
Tsjetsjníju en ýmsir háttsettir
menn í Moskvu og fjandmenn1
Lebeds eru andvígir þeim samning-
um, sem þar náðust fyrir tilstilli
Lebeds. Lebed gæti líka orðið Jelts-
ín og ríkisstjórn hans óþægur ljár
í þúfu sem stjórnarandstæðingur
en í nýlegri skoðanakönnun kom
fram, að almenningur treystir hon-
um best allra rússneskra stjórn-
málamanna.
Tsjetsjenar viðbúnir átökum
Lebed boðaði til blaðamanna-
fundar í Moskvu í gær þar sem
hann skoraði á vopnabræður sína í
hernum og aðra stuðningsmenn að
sýna stillingu. „Við horfum _ hins
vegar fram á „heitt haust“. Á því
er enginn vafi,“ sagði hann og
kvaðst telja líklegt, að upp úr syði
í Tsjetsjníju.
Fyrr um daginn hafði Aslan
Maskhadov, yfirmaður herliðs
Tsjetsjena, lýst yfir, að yrði Lebed
rekinn, myndu Tsjetsjenar búa sig
undir að grípa til vopna. Víktor
Tsjernomyrdín, forsætisráðherra
Rússlands, lagði hins vegar á það
áherslu í gær, að staðið yrði við
friðarsamningana við Tsjetsjena.
Rússneskir kommúnistar leyndu
ekki ánægju sinni með upplausnina
í Kreml og sögðu, að Jeltsín hefði
aðeins skipað Lebed til að bæta
stöðu sína gegn Gennadí Zjúganov,
leiðtoga kommúnista, í forsetakosn-
ingunum og nú væri því hlutverki
hans lokið. Áður hafði Zjúganov
varað við borgarastyrjöld í landinu.
Erlendar ríkissljórnir
varkárar
Talsmaður bandaríska utanríkis-
ráðuneytisins hafði það um atburð-
ina í Rússlandi að segja, að þeir
væru innanríkismál en William
Perry, varnarmálaráðherra Banda-
ríkjanna, sem staddur er í Moskvu,
sagði, að þeir breyttu engu um sam-
skipti ríkjanna. Talsmaður breska
utanríkisráðuneytisins var líka fá-
máll um brottrekstur Lebeds en
lýsti þeirri von að hann þýddi ekki
að friðurinn í Tsjetsjniju væri úti.
Klaus Kinkel, utanríkisráðherra
Þýskalands, sagði í gær, að engin
ástæða væri til að gera of mikið
úr brottrekstri Lebeds en Alexander
Rahr, einn kunnasti sérfræðingur
Þjóðveija í rússneskum málefnum,
kvaðst telja, að Jeltsín hefðu orðið
á stórhættuleg mistök. „Jeltsín hef-
ur sjaldan orðið á í messunni og
þessari ákvörðun hefur verið neytt
upp á hann,“ sagði Rahr og bætti
við, að Kúlíkov innanríkisráðherra
réði yfir fjölmennum hersveitum.
Nú væri hætta á, að hann vildi leysa
Tsjetsjníju-deiluna með sínum
hætti, „valdbeitingunni einni“.
■ Valdabarátta í Kreml/20
Reuter
BORIS Jeltsín undirritar tilskipunina um brottvikningu Lebeds á Barvíkha-heilsuhælinu skammt
fyrir utan Moskvu. Lebed spáði því, að brátt myndi hitna í kolunum í Rússlandi og vitnaði meðal
anars í bréf, sem háttsettir herforingjar hafa sent ríkisstjórninni. Þar segir, að hafi hún ekki greitt
hermönnum laun sín fyrir 25. þ.m. verði hún að horfast í augu við afleiðingarnar. Á efri myndinni
er Lebed á blaðamannafundi, sem hann hélt í gær.
Reuter
Samið um
Hebron?
FULLTRÚAR Palestínumanna
sögðu í gær, að tekist hefði að
leysa að mestu ágreining þeirra
og Israela um brottflutning ísra-
elsks herliðs frá Hebron og mætti
búast við formlegu samkomulagi
innan sólarhrings. 400 gyðingar
búa í Hebron innan um 100.000
Palestínumenn. Nokkrir ungir
gyðingar reyndu í gær að girða
af land, sem er í eigu Palestínu-
manna, en ísraelskir hermenn
ráku þá burt og fjarlægðu girðing-
una.
Líkur á
sigri hægri-
flokka
Vilnius. Reuter.
ÁHUGI kjósenda í Litháen á kosning-
unum, sem haldnar verða 20. október
og 10. nóvember, er ekki mikill en
samkvæmt skoðanakönnun, sem birt
var í gær, má búast við því að hægri-
menn fái meirihluta og takist að fella
stjóm fyrrverandi kommúnista.
Þetta er í annað sinn sem Litháar
ganga til almennra kosninga frá því
að þeir endurheimtu sjálfstæði sitt frá
Sovétríkjunum árið 1991. Svo virðist
sem Föðurlandsflokkur Vytautas
Landsbergis, sem leiddi sjálfstæðis-
baráttu Litháa en var felldur í kosn-
ingunum 1992, geti nú náð völdum
af Lýðræðislega verkamannaflokki
Litháens, sem var myndaður úr gamla
kommúnistaflokknum.
Áhugalaust og óánægt
Samkvæmt skoðanakönnun, sem
var birt í gær hyggjast aðeins 55%
kjósenda neyta atkvæðisréttar síns.
Kjörsókn var 62% árið 1992. Aðeins
25% þeirra, sem hugðust ganga til
atkvæða, vissu hver þingmaður
þeirra var.
Ungt fólk reyndist upp til hópa
óánægt. Samkvæmt könnuninni hafa
56% fólks á aldrinum 18 til 19 ára
ekki áhuga á stjórnmálum.
Hótar að leita til Iraka
Salaiiuddin, írak. Routcr.
MASSOUD Barzani, einn leiðtoga
Kúrda í írak, hótaði í gær að leita
aðstoðar íraskra stjórnvalda í bar-
áttunni við andstæðinga sína úr
röðum Kúrda, Föðurlandsfylking-
una (PUK).
„Ef þjóð Kúrda er undir miklum
þrýstingi PUK munum við biðja
Iraka um hjálp,“ sagði Barzani á
blaðamannafundi á heimili sínu
skammt frá bænum Salahuddin í
norðurhluta Iraks.
PUK hefur undanfarna daga
sótt að borginni Arbil, sem liðs-
menn Barzanis lögðu undir sig með
aðstoð íraskra skriðdreka og her-
manna í lok ágúst.
íhlutun íraka leiddi þá til þess
að Bandaríkjamenn skutu sprengi-
flaugum á hernaðarmannvirki í
suðurhluta íraks.
Barzanntrekaði fullyrðingar sín-
ar um að Iranar hefðu veitt Föður-
landsfylkingunni stuðning, bæði
skotfæri og 13 þúsund manna liðs-
auka. Sókn PUK hófst fyrir viku.
íranar neita þessum ásökunum
Barzanis.
„Ef íranar hafa rétt til að styðja
PUK hafa írakar rétt til að styðja
okkur,“ sagði Barzani.
Hann kvaðst ekki reiðubúinn til
beinna viðræðna við Jalal Talabani,
leiðtoga PUK, þrátt fyrir tilraunir
Bandaríkjamanna til að miðla mál-
um. Fulltrúar beggja fylkinga áttu
að ræða við Robert Pelletreau, hátt-
settan bandarískan stjórnarerind-
reka, í Washington síðar í gær.
Pelletreau mun brátt leggja land
undir fót til að ræða við Barzani
og Talabani hvorn í sínu lagi.