Morgunblaðið - 06.11.1996, Blaðsíða 18

18 MIÐVIKUDAGUR 6. NÓVEMBER 1996
MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
Hjartaaðgerð
Jeltsíns sögð
hafa tekist vel
Á næstu dögum skýrist hvort Rússlandsfor-
seti nái fullum bata og geti hafið störf á ný
Moskvu. Reuter, The Daily Telegraph.
BORÍS Jeltsín, forseti Rússlands, gekkst í
gær undir sjö stunda hjartaskurðaðgerð og
talið er að nokkrir dagar líði þar til ljóst
verður hvort forsetinn nái fullum bata og
geti hafið störf að nýju. „Aðgerðin tókst vel
að öllu leyti,“ sagði bandaríski hjartaskurð-
læknirinn Michael DeBakey, einn af ráðgjöf-
um rússnesku skurðlæknanna, sem skáru
forsetann upp.
„Borís Jeltsín mun geta hafið störf að
nýju og gegnt skyldum sínum með eðlilegum
hætti,“ sagði DeBakey, sem er 88 ára og
frumkvöðull á sviði hjartaskurðlækninga.
Renat Aktsjúrín, rússneski hjartaskurð-
læknirinn sem skar forsetann upp, var hins
vegar varfærinn í svörum þegar hann var
spurður um batahorfur forsetans. „Nú hefst
mjög mikilvægur þáttur í meðferð hans eftir
uppskurðinn," sagði hann.
Aktsjúrín skýrði frá því að hjartaaðgerðin
hefði verið mun umfangsmeiri en fjölmiðlar
höfðu búist við og vestrænir sérfræðingar
sögðu það benda til þess að alvarleg vanda-
mál kynnu að koma upp.
„Sögulegft andartak"
Aktsjúrín sagði þó að Jeltsín ætti að geta
tekið aftur við völdunum af Viktor Tsjerono-
myrdín forsætisráðherra innan tveggja daga.
Skömmu áður en aðgerðin hófst undirritaði
Jeltsín tilskipun um að Tsjernomyrdín tæki
við völdunum tímabundið og færi meðal ann-
ars með stjórn kjamorkuheraflans.
Læknar hafa spáð því að tveir mánuðir
líði þar til Jeltsín geti hafið störf að fullu.
Aktsjúrin sagði að læknarnir gætu metið
eftir tæpa viku hversu fljótur Jeltsín yrði að
jafna sig og hvort hann fengi fullan bata.
Gangi allt vel gæti hann farið af sjúkrahús-
inu eftir um tíu daga.
í hópi þeirra fyrstu, sem fengu fréttir af
því hvernig aðgerðin a Jeltsín hefði tekist,
var Halldór Ásgrímsson utanríkisráðherra.
Hann sat á fundi með Jevgení Prímakov utan-
ríkisráðherra er skeyti barst inn á fundinn
um að uppskurðinum væri lokið og hann
hefði tekist vel. „Við tókum okkur augna-
blikshlé á meðan hann las miðann. Það var
sögulegt andartak," segir Halldór.
„Skurðaðgerð áratugarins"
Mikil ábyrgð hvíldi á Aktsjúrín þegar hann
skar rússneska forsetann upp. Skurðaðgerð-
arinnar hafði verið beðið með meiri eftirvænt-
ingu en nokkur dæmi eru um í rúman ára-
tug, eða frá árinu 1981, þegar Ronald Reag-
an, fyrrverandi Bandaríkjaforseti, og Jóhann-
es Páll II páfi gengust báðir undir aðgerð
eftir morðtilræði. Mikið var undir því komið
að lækninum brygðist ekki bogalistin; færi
eitthvað úrskeiðis og félli forsetinn frá gæti
það valdið umróti í rússneskum stjórnmálum
og titringi út um allan heim.
Sjónvarpsmenn hvaðanæva úr heiminum
höfðu setið um sjúkrahúsið í Moskvu, þar sem
forsetinn var skorinn upp, en rússnesk yfir-
völd gerðu allt sem þau gátu til að halda
fjölmiðlaliðinu í burtu. Ekki var skýrt frá því
fyrirfram hvenær aðgerðin hæfist og það var
ekki fyrr en um klukkustund eftir að forset-
inn lagðist á skurðborðið sem talsmenn hans
staðfestu að stóra stundin væri runnin upp.
Skurðaðgerðir á borð við þá, sem Jeltsín
gekkst undir, eru algengar og tiltölulega
Reuter
RÚSSNESKU hjartaskurðlæknarnir Renat Aktsjúrín (t.v.) og Jevgení Tsjazov á
blaðamannafundi í Moskvu eftir að skurðaðgerð Borís Jeltsins Rússlandsforseta
lauk í gær. Við hlið þeirra er bandaríski hjartaskurðlæknirinn Michael DeBakey,
helsti ráðgjafi rússnesku læknanna.
hættulitlar á Vesturlöndum, en öðru máli
gegnir hins vegar um Rússland og Borís Jelts-
ín telst enginn venjulegur sjúklingur.
Forsetinn vildi að rússneskir skurðlæknar
skæru hann upp þótt flestir væru sammála
um að ráðlegra væri fyrir hann að leita til
lækna í Þýskalandi eða Sviss, sem hafa meiri
reynslu á þessu sviði. Læknar hans tóku rúm-
ar átta vikur í að búa hann undir aðgerðina
og tryggja að hann þyldi hana.
Reynt að sefa herinn
Undirbúningur Jeltsins fólst einnig í því
að koma í veg fyrir að upp úr syði í valdabar-
áttu andstæðra fylkinga í Kreml. í því skyni
rak hann Alexander Lebed, yfirmann örygg-
ismála, sem hafði ekki farið dult með þann
ásetning sinn að taka við forsetaembættinu
sem fyrst.
Þessi undirbúningur náði hámarki á dugun-
um þegar Tsjernomyrdín heimsótti fallhlífa-
hersveitir í Ryzan, um 150 km suðaustur af
Moskvu. Ef einhver reyndi að hrifsa völdin
í sínar hendur með hervaldi yrðu þessar her-
sveitir mjög mikilvægar því þær eru öflug-
asti hlekkurinn í rússneska heraflanum. Með-
al hermannanna hefur verið gríðarmikil
óánægja með sparnaðaráform stjórnvalda og
Lebed hefur reynt að notfæra sér hana til
að styrkja stöðu sína innan heraflans.
Til að tryggja stjórninni hollustu hermanna
tilkynnti Tsjernomyrdín á föstudag að herinn
myndi fá 98% af því ijármagni sem honum
var úthlutað í ár, en önnur útgjöld ríkisins
yrðu minnkuð um 20%.
Fögnuður fallhlífahersveitanna var þó ekki
mikill. Þótt Tsjernomyrdín hefði verið sagt
að gert hefði verið upp við hermenn landsins
vegna launaskulda, sem höfðu hlaðist upp,
komst hann að því að fallhlífahermönnunum
höfðu aðeins borist greiðslur fyrir júlímánuð.
Tsjernomyrdín tilkynnti ennfremur að
hann hygðist heimsækja hermenn sjóhersins,
sem skutu fyrstu byssuskotunum í bylting-
unni árið 1917.
Líkurnar á uppreisn innan hersins eru þó
taldar litlar. Óvissa ríkir hins vegar í stjórn-
málunum og fáir Rússar trúa því að Jeltsín
verði nógu ern eftir uppskurðinn til að geta
gegnt embættinu til ársins 2000, eins og
læknar hans hafa spáð.
Tilhugsunin um að Jeltsín taki aftur við
stjórnartaumunum - að minnsta kosti að
nafninu til - virðist vera það eina sem held-
ur valdabaráttunni í skeíjum. Skurðhnífur
Aktsjúríns og færni læknisins gæti því ráðið
úrslitum um framvinduna í rússneskum
stjórnmálum á næstu misserum.
Mannleg mistök ollu brotlendingu Boeing-757
Límband olli flug-
slysinu í Perú
New York. Reuter.
BOEING 757-þota perúska flug-
félagsins Aeroperu, sem brotlenti
á hafi úti skömmu eftir flugtak
frá Lima 2. október sl., fórst
vegna þess að hreingerninga-
menn gleymdu að fjarlægja lím-
bönd, sem þeir höfðu límt yfir
mikilvæga skynjara er þeir voru
að þvo og fægja flugvélina að
utanverðu.
Frá þessu skýrði bandaríska
sjónvarpsstöðin NBC í fyrra-
kvöld en tilgreindi ekki hvaðan
hún hefði heimildir sínar. Af
hálfu Öryggisstofnunar sam-
göngumála (NTSB) í Bandaríkj-
unum, sem rannsakað hefur
hvers vegna þotan fórst, var
ekkert látið uppi.
Sjónvarpsstöðin sagði, að
hreingerningamenn hefðu límt
yfir göt og skynjara, sem eru
hluti af mælikerfi hæðar- og
hraðamæla þotunnar, til þess að
koma í veg fyrir, að hreinsiefni
og bón stífluðu götin. Hefðu þeir
gleymt að fjarlægja límböndin
að því loknu.
Sjötíu manns voru um borð í
þotunni, sem var á leið frá Lima
Hreingerninga-
menn gleymdu að
fjarlægja límbönd
af skynjurum
til Santiago í Chile, rétt upp úr
miðnætti að staðartíma.
Skömmu eftir flugtak hafði
Erick Schreiber flugstjóri sam-
band við flugturn og sagði mæli-
tæki þotunnar ekki virka. „Hvað
er að gerast? Hver er flughæðin
okkar? Hvers vegna hvín í jarð-
nándarvaranum? Er ég yfir landi
eða sjó?“ var meðal þess sem
hann spurði flugumferðarstjór-
ana um.
Maður, sem varð fyrir svörum
á skrifstofum Aeroperu á flug-
vellinum í Lima og neitaði að
segja til nafns, sagði, að af hálfu
flugfélagsins yrði ekkert látið
uppi um málið strax.
Enginn vildi svara síma á skrif-
stofu samgönguráðuneytisins en
samönguráðherra, Elsa Carrera
de Escvalante, staðhæfði strax
eftir slysið, að tölvukerfi þotunn-
ar hefðu hrunið og væri því vélar-
bilun um að kenna, að þotan
fórst, en ekki mannlegum mis-
tökum.
í Seattle í Washingtonríki
sagðist Liz Verdier, talsmaður
Boeing-verksmiðjanna, ekki geta
tjáð sig um frétt ATBC-stöðvar-
innar og vísaði á Öryggisstofnun
samgöngumála (NTSB). Allen
Pollock, talsmaður NTSB, vísaði
hins vegar á samgönguyfirvöld í
Perú og sagði stofnunina einung-
is aðstoða þau við rannsóknina.
Á svörtum lista
Á undanförnum áratug hafa
12 perúskar þotur í farþega- og
vöruflugi farist þar í landi. Land-
ið er á nokkurs konar svörtum
lista bandarísku flugmálastjórn-
arinnar (FAA) sem metur ástand
flugöryggismála í löndum víða
um heim á grundvelli flugörygg-
isstaðla Alþjóðaflugmálastofnun-
arinnar (ICAO). Var það mat
FAA, að flugöryggi væri ábóta-
vant í Perú.
PERSSON og Jiang heilsast í Peking.
Ummæli Perssons
valda fjaðrafoki
Kaupmannahöfn. Morgunblaðið.
„ER HÆGT að tala um pólitískan
stöðugleika, þegar Kína er annars
vegar?" Þeirrar spurningar spyija
Svíar nú ákaft eftir að Göran Persson
forsætisráðherra sagði í Kínaferð að
það væri „sláandi" að Rússar gætu
ekki skipulagt lengra en fram á haust
en Kínverjar gætu skipulagt næstu
fimmtán árin. Með tilliti til mikils
vaxtar í Kína mætti álykta að póli-
tískur stöðugleiki væri mikilvægur
og slíkt vantaði í Svíþjóð.
Orðin féllu í hádegisverði með
sænskum fésýslumönnum og flugu
óðfluga til Svíþjóðar, þar sem þau
hafa valdið miklu fjaðrafoki.
Maria Leissner, formaður Þjóðar-
flokksins, krafðist þess að forsætis-
ráðherrann drægi ummæli sín til
baka, en hvatti að öðrum kosti til
að lýst yrði vantrausti á Persson.
Gunnar Hökmark, formælandi
Hægriflokksins, segir það sýna skort
á dómgreind að bera saman og hæla
stöðugleika í Kína, byggðum á harð-
stjóm, á kostnað lýðræðisferlisins í
Rússlandi. Gudrun Schyman, formað-
ur Vinstriflokksins, segir ummæli
Perssons bera merki prangarahugs-
unarháttar.
Persson heimsótti fyrr í vikunni
Jiang Zemin, forseta Kína, og bauð
honum í opinbera heimsókn til Sví-
þjóðar.
I
I
I
I
►
>
[
►
i
í
í
i
I
I
i
I
I
»