Morgunblaðið - 06.11.1996, Blaðsíða 35

MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
MIÐVIKUDAGUR 6. NÓVEMBER 1996 35 .
Um framlag Bríetar Héðinsdótt-
ur til íslenskra menningarmála er
þarflaust að l'jölyrða, svo mjög sem
hún setti svip sinn á listalíf í land-
inu. Ég átti því láni að fagna að
starfa með henni í dómnefnd um
íslenskt leikrit sem sent skyldi til
norrænnar samkeppni fyrir nokkr-
um árum. Þó ég þekkti hana vel
fyrir, var það lærdómsrík reynsla.
Afdráttarlaus heiðarleiki hennar,
hreinskilni og kröfuharka orkuðu
stundum á mann einsog ráðríki,
enda fór hún hvergi í launkofa með
það sem henni mislíkaði. En þegar
upp var staðið, skynjaði maður heii-
indin, skarpskyggnina og næmleik-
ann sem lágu að baki dómum henn-
ar og viðhorfum. Hún kom jafnan
til dyranna einsog hún var klædd
og þoldi hvorki loðmullu né sýndar-
hógværð.
Einsog allar stórbrotnar sálir var
Bríet full af mótsögnum sem erfitt
virtist að koma heim og saman.
Hún gat verið hispurslaus, stórorð
og jafnvel vægðarlaus í dómum um
menn og málefni, en undir skel, sem
á stundum sýndist yfrið htjúf, sló
næmt og ofurviðkvæmt hjarta. Hún
mátti ekkert aumt sjá og var hald-
in ríkri og óvæginni réttlætiskennd.
Eitt af eftirtektarverðum sérkenn-
um hennar var, að hún átti bágt
með að þola þá sem fóru með völd.
Jafnvel nánustu vinir hennar urðu
að þola það, ef þeim voru falin
valdamikil ábyrgðarstörf, að hún
varð þeim óþægur ljár í þúfu og
gat jafnvel snúist gegn þeim.
Kannski var þetta arfur frá svip-
miklum og óvenjulegum föður,
Héðni Valdimarssyni, sem var ein-
hver sérkennilegasti stjórnmála-
maður íslendinga á þessari öld,
auðmaður sem alla tíð barðist
ótrauður fyrir málstað lítilmagnans
í samfélaginu.
Ég er þakklátur fyrir að hafa átt
Bríeti Héðinsdóttur að tryggum vini
og sendi innilegar samúðarkveðjur
eftirlifandi manni hennar, Þorsteini
Þorsteinssyni, Steinunni Ólínu,
dóttur þeirra, og eldri dætrunum
tveimur, Laufeyju og Guðrúnu Sig-
urðardætrum, ásamt aldraðri móð-
ur, Guðrúnu Pálsdóttur (afasystur
sona minna). Sjónarsviptirinn sem
er að Bríeti er tilfinnanlegur, en
hún mun lengi lifa í minningu þeirra
sem kynntust henni einsog hún var
innvið beinið.
Sigurður A. Magnússon.
Kveðja frá
Leikfélagi Reykjavíkur
Við fráfall Bríetar Héðinsdóttur
hefur íslenskt leiklistarlíf misst ein-
stakan listamann sem bjó yfir
óvenju fjölbreyttum hæfileikum á
sviði leiklistar og gilti þar einu hvort
hún fékkst við að leika, leikstýra
eða skrifa leikgerðir.
Enda þótt Bríet Héðinsdóttir hafi
starfað mestan hluta starfsferils
síns sem leikari og leikstjóri hjá
Þjóðleikhúsinu kom hún samt sem
áður eftirminnilega við sögu hjá
Leikfélagi Reykjavíkur. í upphafi
ferils síns starfaði hún sem leikkona
hjá Leikfélaginu og minnast margir
frá þeim tíma túlkunar hennar á
Sonju í Vanja frænda. Síðar leik-
stýrði hún hjá félaginu eigin leik-
gerð af Svartfugli eftir Gunnar
Gunnarsson og á síðasta leikári
Hinu ljósa mani eftir íslandsklukku
Halldórs Laxness. Hér er aðeins
fátt eitt talið, en þessi verk, eins
og önnur sem hún lagði hönd að,
báru vott um einstakt listfengi
hennar og skarpar gáfur og var það
ómetanleg reynsla fyrir alla sem
áttu þess kost að vinna með henni
að þeim.
I rúm 30 ár naut ég undirritaður
þeirrar gæfu að starfa af og til
með Bríeti sem leikara og leikstjóra
á ýmsum vettvangi auk Leikfélags
Reykjavíkur, svo sem hjá Leikfélag-
inu Grímu, Þjóðleikhúsinu, útvarpi
og sjónvarpi auk þess sem við sátum
um tíma saman í stjórn Félags ís-
lenskra leikara. Það voru sérstök
forréttindi að fá að vinna með
henni, enda var hún um margt ein-
stök hvað varðaði skýra afstöðu til
viðfangsefnanna og frábæra hæfi-
leika til að setja fram skoðanir sín-
ar á skýran og skilmerkilegan
hátt.
Að leiðarlokum þakkar Leikfélag
Reykjavíkur Bríeti Héðinsdóttur
fyrir ómetanlegt framlag til ís-
lenskrar leiklistar og sendir móður
hennar, Guðrúnu Pálsdóttur, eigin-
manni hennar, Þorsteini Þorsteins-
syni og öðrum aðstandendum inni-
legar samúðarkveðjur.
Sigurður Karlsson.
„Það er í þögninni sem það er,
og maður verður að vera einn - aleinn...“
(Arni Ibsen: Skjaldbakan kemst þangað líka)
Þannig er það. Þannig er sorgin.
Sorgin er hljóð. Hún er orðlaus, því
mann setur hljóðan við harmafregn.
Við henni eru engin orð. Þögnin er
í senn sterk og vanmáttug uppreisn
gegn því sem hefur gerst og engin
vopn eru gegn - nema þögnin.
Þögn barmafull af tilfinningum sem
ekki eru til nein orð yfir. Óendanleg
eru afrek þín, líf - en svo skjótur
er dauðinn. Og þessari þögn stefni
ég gegn dauðanum. Þessari þögn
stefni ég gegn helkuldanum sem
læsir sig um sífrjótt líf, og deyðir
þá sem ég virði og elska. Þögnin
er vopn mín og hlíf gegn því sem
ég ræð ekki við en vil veijast. „Það
er í þögninni sem það er. ..“ Og
maður er aleinn á sorgarstundu.
Þó eru margir sem syrgja.
Við, sem unnum leiklist, höfum
þurft að sjá þrjá af okkar bestu liðs-
mönnum falla á örskammri stundu:
Guðmund Steinsson, leikskáld,
Helga Skúlason, leikara, og nú Brí-
eti Héðinsdóttur, leikkonu. Það er
höggvið stórt skarð í raðir okkar,
það er höggvið nærri okkur, sláttu-
maður slyngi.
Það hefur haustað að. Óvenju
snemma. Haustið í lífi okkar þetta
árið er grimmust árstíða. Þó skart-
ar engin árstíð fegurri litum. Ang-
urvær og um leið voveiflegur haust-
skógarsinfónninn syngur í krónum
trjánna. Laufin taka á sig óendan-
lega fallega liti á þessari árstíð og
helköldum, miskunnarlausum
fingrum tínir haustið þau af tiján-
um. Þau sem standa í fullkominni
li,tadýrð, fullkomnun lífs síns. Eins
og þeir sem við höfum kvatt nú
þegar. Eins og hún sem ég vil
kveðja núna úr fjarska.
Bríet var ekki einasta frábær
listamaður; leikkona, leikstjóri og
höfundur leikgerða. Hún var einnig
ógleymanleg manneskja sem setti
sterkan svip á umhverfi sitt. Gáfuð,
íhugul, viðkvæm. Einörð þegar hún
hafði góðan málstað að veija. Hvöss
við þá sem henni fannst ekki þræða
sanngirnisvegi á háskastundu. Blíð
við þá sem þurfti að hugga, en þó
aldrei án þess að sýna fölskvalausa
virðingu. Hún var skárpgreir.d og
orðheppin. Hana var gott að eiga
að. Og nú ríkir þögnin ein sem
læsir sig um okkur.
Ég á engin orð til að gefa Þor-
steini,_ Laufeyju, Guðrúnu, Stein-
unni Ólínu og öðrum þeim sem nú
bera harm, því:
„Það er í þögninni sem það er...“
Viðar Eggertsson.
Drifkraftur hvers samfélags
byggist á einstaklingum með hæfi-
leika til að tendra samferðamenn
sína og móta með þeim menningar-
strauma, skapa það sem skilgreint
er sem list, veita lífsfyllingu og við-
urværi.
Hin ótrúlega sprenging sem orðið
hefur í menningar- og listalífi þessa
litla samfélags sem við byggjum, á
m.a. rætur að rekja til fórnfúsra
starfa listamanna á borð við Bríeti
Héðinsdóttur sem við kveðjum nú.
Hún var hluti af stórri, einhuga
fylkingu listamanna sem sá fyrir
heildarmynd er verða mætti menn-
ingu samfélags til gæfu, sett gæti
vissan staðal á listsköpun og veitt
stórum hópi manna lífsviðurværi
og öðrum lífsfyllingu.
Það haustar í heimi lista er
heimtur er til heljar sonur eða dótt-
ir í blóma lífs. í heimi okkar hér í
Islensku óperunni átti Bríet stutta
en áhrifaríka viðkomu sem leik-
stjóri þriggja sýninga eftir Verdi:
La Traviata, Aida og Rigóletto. Hún
kenndi okkur viss vinnubrögð sem
auðkenndust af elju og auðmýkt í
senn - að gefa aldrei eftir í kröfum
um listræna fullkomnun og stjóm-
ast aldrei af eigingjarnri hugljóm-
un. Hennar skilgreining var ávallt
„Ég geri ekki neitt, Verdi er búinn
að varða veginn.“ Þannig upplifðum
við styrk hennar sem listamanns.
Ótrúleg harka, ótrúleg auðmýkt og
ótrúleg talenta.
Helkuldi saknaðar snertir sál
samheija, vina og aðdáenda geng-
ins listamanns. En minningin um
Bríeti færir okkur aftur vor og sál-
in tekur flug á ný með ævistarfi
góðs listamanns að leiðarljósi.
Við sem byggjum samfélag ís-
lensku óperunnar sendum samúðar-
kveðjur til móður, eiginmanns,
dætra hennar þriggja og fjölskyldna
þeirra og biðjum þeim huggunar í
Guði.
Garðar Cortes.
• Fleirí minningargreinar um
Bríeti Héðinsdóttur bíða birtingar
ogmunu birtast í blaðinu næstu
daga.
t
Ástkær faðir okkar,
FRIÐBJÖRN GUÐBRANDSSON,
dvalarheimilinu Eir,
áðurtil heimilis
á Hofteigi 34,
Reykjavík,
er látinn.
Hólmfríður Birna Friðbjörnsdóttir,
Gíslína Guðrún Friðbjörnsdóttir,
Gunnar Kristinn Friðbjörnsson.
t
Ástkær eiginmaður minn, faðir okkar,
tengdafaðir, afi og langafi,
EINAR PÁLSSON,
Sólvallagötu 28,
Reykjavik,
verður jarðsunginn frá Dómkirkjunni
í Reykjavík föstudaginn 8. nóvember
kl. 13.30.
Birgitte Laxdal Pálsson,
Páll Einarsson, Steinunn María Einarsdóttir,
Þorsteinn Gunnar Einarsson,
barnabörn og barnabarnabörn.
t
Faðir minn og sambýlismaður,
VALDIMAR I. EINARSSON,
Söndu,
Stokkseyri,
lést í Landspítalanum 4. nóvember síðastliðinn.
Jarðarförin auglýst síðar.
Fyrir hönd aðstandenda,
Þorsteinn Valdimarsson,
Bryndís Guðmurdsdóttir.
t
Faðir okkar,
JÓN EGILSSON
útvarpsvirkjameistari,
Kirkjuteigi 13,
lést í Sjúkrahúsi Reykjavíkur mánudag-
inn 4. nóvember.
Sveinn Þ. Jónsson,
Þorgeir Jónsson,
Sigri'ður Jónsdóttir.
Móðir okkar,
RAGNHEIÐUR K. BJÖRNSDÓTTIR,
lést í Sjúkrahúsi Akraness þann 29. októ-
ber sl.
Jarðarförin hefur farið fram í kyrrþey
að ósk hinnar látnu.
Þökkum auðsýnda samúð.
Fyrir hönd aðstandenda,
Gunnar Júlíusson,
Guðmundur Júlíusson,
Fríða Júlfusdóttir,
Valur Júliusson.
t
Ástkær móðir okkar, tengdamóðir,
amma og langamma,
LIV JÓHANNSDÓTTIR,
Silfurteigi 5,
Reykjavík,
sem lést i Sjúkrahúsi Reykjavíkur
30. októher síðastliðinn, verður jarð-
sungin frá Laugarneskirkju fimmtudag-
inn 7. nóvember kl. 13.30.
Guðlaug Eiriksdóttir, Pétur Elíasson,
Hanna M. Eiríksdóttir, Edgar Guðmundsson,
Katrfn Eiríksdóttir, Matthias Gunnarsson,
Jóhann Grétar Eiríksson, Þórey Jónmundsdóttir,
barnabörn og barnabarnabörn.
t
Innilegar þakkir til allra, sem sýndu
okkur samúð og hlýhug við andlát
JÓFRÍÐAR
KRISTJÁNSDÓTTUR
frá Tröllanesi,
Neskaupstað.
Gils Sveinþórsson og fjölskylda,
Magnús Sveinþórsson og fjölskylda.
t
Þökkum innilega auðsýnda samúð og
vinarhug við andlát og útför elskulegrar
móður okkar, tengdamóður, ömmu og
langömmu,
PETREU JÓHANNSDÓTTUR,
Seljahlíð,
áður Gnoðarvogi 38.
Þorsteinn Ólason, Doris Ólason,
Kristín Guðjónsdóttir,
Pétur Þorsteinsson, Ásdis Jóhannesdóttir,
barnabörn og barnabarnabörn.