Morgunblaðið - 10.12.1996, Blaðsíða 64

34 ÞRIÐJUDAGUR 10. DESEMBER 1996
MORGUNBLAÐIÐ
Dýraglens
Ferdinand
BREF
TIL BLAÐSINS
Kringlan 1103 Reykjavík • Sími 569 1100 • Símbréf 569 1329
• Netfang: lauga@mbl.is
Gjald fyrir afnot
auðlinda
Frá Guðbirni Jónssyni:
ÞAÐ ER nánast skelfilegt að verða
var við röksemdafátækt þeirra sem
berjast gegn því að útgerðir greiði
eðlilegt afnotagjald til þjóðarinnar,
fyrir þann afla sem veiddur er inn-
an lögsögunnar. Eina röksemdin
sem þeir færa fram, aftur og aftur,
rétt eins og biluð plata sem spilar
sömu rásina í sífellu, er að sjávarút-
vegurinn greiði sína skatta til sam-
félagsins, eins og önnur atvinnu-
starfsemi.
Mér vitanlega hefur enginn dreg-
ið það í efa. Þó væri að sjálfsögðu
hægt að færa rök fyrir því að þeir
skattar hafí verið mun minni en
eðlilegt gæti talist, vegna stjórn-
lausrar fjárfestingarvitleysu. Fjár-
magnskostnaður er nefnilega frá-
dráttarbær frá tekjum, áður en til
skattlagningar kemur. Þá má einn-
ig minna á að afskriftir fjárfestinga
í fiskiskipum eru umtalsverðar upp-
hæðir, sem einnig koma til frádrátt-
ar áður en til skattlagningar kem-
ur. Margir milljarðar í óraunhæfum
fjárfestingum rýra því einnig skatt-
tekjur þjóðfélagsins verulega. Það
má því segja að vegna óeðlilegrar
notkunar afskriftareglunnar og of
mikils fjármagnskostnaðar, greiði
sjávarútvegurinn verulega mikið
lægri skatta til ríkisins en eðlilegt
gæti talistj væri beitt skynsamlegu
aðhaldi og hamlað gegn óraunhæf-
um fjárfestingum.
Gjald fyrir
nýtingu
Ef einhver skynsemi á að fást í
umræðu um gjald fyrir afnot af
þessari auðlind þjóðarinnar, verða
veijendur núverandi kerfis að
treysta sér í rökfræðilegar umræður
um þessi mál á þeim grundvelli sem
umræðan er opnuð á. Það lýsir ekki
mikilli skynsemi að geta ekki gert
greinarmun á skattgreiðslum af
rekstrarstarfsemi annars vegar, en
hins vegar gjaldi fyrir afnot af auð-
lind. Slíkt gjald er samnefnari hrá-
efniskostnaðar í framleiðslugrein-
um. Engum dettur í hug að segja
að framleiðslugreinarnar eigi ekki
að greiða hráefniskostnað vegna
þess að þær greiði eðlilega skatta
til ríkisins.
Ég vil skora á fylgjendur núver-
andi fyrirkomulags að tilgreina þær
auðlindir sem hægt er að fá að
nýta ókeypis til tekjuöflunar. Geti
þeir það, eru þeir komnir með
ákveðin rök fyrir því að útgerðin
greiði ekki afgjald fyrir afnot af
takmörkuðum afla fiskimiða þjóðar-
innar. Að tefla því fram sem rökum
að útgerðin greiði eðlilega skatta
til ríkisins, eins og önnur atvinnu-
starfsemi í landinu, og eigi þess
vegna ekki að greiða gjald fyrir
nýtingu auðlindarinnar, eru ekki
rök. Slíkur málflutningur er móðg-
un við þjóðina og nánast yfirlýsing
um að hún sé álitin svo lítið skyn-
söm að hún skilji ekki um hvað
málið snýst. Nei, þjóðin er ekki svo
illa gefin, þó kannanir sýni engan
afburðaárangur menntunar. Bendið
því á aðrar auðlindir, sem hægt er
að fá að nýta til tekjuöflunar, án
þess að greiðsla komi fyrir. Getið
þið það, erum við komnir með um-
ræðugrundvöll. Fram að því verður
að skoðast sem þið finnið engin rök
gegn kröfum um gjaldtöku og það
sé þess vegna sem þið kjósið að
tala um óskylda hluti, til að koma
umræðunni burt frá þessari við-
kvæmu réttlætiskröfu. Við bíðum
eftir upptalningu ykkar með eftir-
væntingu.
GUÐBJÖRN JÓNSSON,
Hjarðarhaga 26, Reykjavík.
„ Stj örnulíffræði -
hvað er nú það“?
Frá Þorsteini Guðjónssyni:
ÞESSA fyrirsögn („Just what is
„Astrobiology"?) fann ég á alnetinu
með því einu að siá inn tilvísunar-
orð. Starfsmaður hjá NASA segist
hafa heyrt orðið í fyrsta sinn
snemma á árinu 1995, og þá í sam-
bandi við endurskipulagningu hjá
stofnuninni; var það orð gert að
nafni á einni af höfuðdeildum
NASA, þeirrar sem fæst við rann-
sókn á lífi á öðrum stjörnum.
Mér hló hugur í bijósti, því þetta
orð hefur verið mér munntamt í nær
50 ár og fyrir 20 árum gaf ég út
bók með þessu nafni - Astrobiology
- og hefur hún dreifst víða um lönd.
En þó eru hin íslensku upptök orðs-
ins mun eldri, eins og mörgum er
kunnugt um. Nú er það sjálft NASA
sem hefur tekið upp þetta íslenska
orð, og mundi slíkt einhverntíma
hafa þótt tíðindum sæta.
Það að „astrobiology“ eða
stjörnulíffræði sé nú komin til slíks
vegs og virðingar, þykir mér mikii
tíðindi og góð. Hugaraflinu er beint
í þessa átt, og þótt enn séu þau
vísindi stunduð undir leiðsögn eins-
konar þreifiskyns meir en opinnar
sjónar, greiðir sjálft nafnið fyrir því
að augu manna fari að sjá.
Leiðir hugtakanna eru margvís-
legar, en um 75 ára skeið hefur
verið unnið að því frá íslandi að
útbreiða hugtakið stjörnulíf-
fræði/Astrobiology, innan iands og
utan.
Þau eru næsta áhrifagóð hugtök-
in hans Helga - hjá þeim sem koma
til móts. Þau mundu geta unnið bug
á helstefnunni og beint mannkyninu
á braut farsældar, en frá þeim hel-
vegi sem farinn er nú. En til þess
þarf menn, að feta sig fyrstu spor-
in á nýja veginum, og hvar eru
þeir menn?
Vitið þér enn eða hvað? var spurt
fyrir 1000 árum. Spurt er enn, og
hveiju svara menn nú?
ÞORSTEINN GUÐJÓNSSON,
Rauðalæk 14, Reykjavík.
Allt efni sem birtist í Morgunblaðinu og Lesbók er varðveitt í upplýsinga-
safni þess. Morgunblaðið áskilur sér rétt til að ráðstafa efninu þaðan, hvort
sem er með endurbirtingu eða á annan hátt. Þeir sem afhenda blaðinu efni
til birtingar teljast samþykkja þetta, ef ekki fylgir fyrirvari hér að lútandi.