Morgunblaðið - 12.07.1997, Blaðsíða 16

16 LAUGARDAGUR 12. JÚLÍ 1997
MORGUNBLAÐIÐ
____________ ERLEIMT_________
Chretien gagnrýndur fyr-
ir uminæli um Bandaríkin
Ottawa, París. Reuter.
LEIÐTOGI stjórnarandstöðunnar í Kanada hef-
ur gagnrýnt Jean Chretien, forsætisráðherra
landsins, harkalega fyrir að skaða samskipti
Kanada við Bandaríkin með ummælum á leið-
togafundi Atlantshafsbandalagsins (NATO) í
Madríd.
Chretien lét þau orð falla í samtali við Jean-
Luc Dehaene, forsætisráðherra Belgíu, að hann
væri óánægður með að Bill Cinton, forseti
Bandaríkjanna, hefði viijað að þremur ríkjum
yrði boðin innganga í NATO, en ekki fimm
eins og Kanadamenn og fleiri vildu.
„Astæðan er ekki öryggismál," sagði Chreti-
en við Dehaene. „Þetta er allt gert vegna pólití-
skra skammtímaástæðna til að vinna kosning-
ar.“
Forsætisráðherrarnir voru að tala saman á
frönsku og áttu ekki von á því að til þeirra
heyrðist. Svo vildi hins vegar til að kveikt var
á hljóðnema skammt frá þeim og var samtalið
tekið upp. Var mikið íjallað um málið í kana-
dískum fjölmiðlum á fimmtudag.
„I þínu landi eða mínu landi væru stjórnmála-
mennirnir allir í fangelsi vegna þess að [Banda-
ríkjamenn] selja atkvæði sín,“ sagði Chretien.
Preston Manning, leiðtogi kanadíska Um-
bótaflokksins, sagði að Chretien hefði með
ummælum sínum tekist að móðga Bandaríkja-
menn og gætu orð hans skaðað samskipti ríkj-
anna. Milli Bandaríkjanna og Kanada eru meiri
viðskipti en nokkurra annarra tveggja ríkja á
jörðu.
Giscard d’Estaing segir
uppskeruna rýra
Valery Giscard d’Estaing, fyrrverandi Frakk-
landsforseti, gagnrýndi frammistöðu Frakka á
þremur mikilvægum alþjóðlegum fundum
undanfarið og sagði að uppskeran frá þeim
væri rýr.
„Niðurstaðan í Amsterdam var neikvæð,
gagnslaus í Denver og úrslitin í Madrid voru
vonbrigði fyrir Frakka," sagði hann í viðtali
við dagblaðið Le Monde, sem birtist í gær.
Giscard d’Estaing sagði að lítill árangur hefði
náðst á Evrópusambandsfundinum í Amsterd-
am og engin niðurstaða hefði orðið á fundi sjö
helstu iðnríkja heims og Rússlands í Denver. A
leiðtogafundi Atlantshafsbandalagsins í Madrid
í þessari viku hefði Frökkum síðan mistekist
að tryggja skjólstæðingum sínum, Rúmenum
og Slóvenum, aðild og ekki náð fram markmiði
sínu um endurbætur innan bandalagsins með
þeim afleiðingum að Frakkar myndu ekki taka
þátt að nýju í hernaðarstarfi NATO.
Giscard d’Estaing, sem var forseti Frakk-
lands frá 1974 til 1982 og stofnaði hægri-mið-
flokkinn UDF, virtist kenna bæði nýju vinstri
stjórninni og Jacques Chirac forseta, sem er
gaullisti, um hvernig komið væri.
Barist í
Kambódíu
Phnom Penh. Reuter.
BARDAGAR blossuðu upp milli her-
sveita forsætisráðherranna Huns
Sens og Ranariddhs prins við bæinn
Siem Reap í Kambódíu í gær.
Liðsforingi í her Huns Sens, sem
fer með völdin í landinu, sagði að
stjórnvöld hefðu sent liðsauka á
svæðið til að hindra að hermenn
hliðhollir hinum brottræka forsætis-
ráðherra, Ranariddh prinsi, næðu
Siem Reap á sitt vald. Barist er í
námunda við Angkor Wat, frægt hof
frá 12. öld.
Samtök Suðaustur-Asíuríkja hafa
skipað sendinefnd til að ræða við
Sihanouk konung og forsætisráð-
herrana tvo, með það fyrir augum
að koma á friðarviðræðum.
Ríkisstjórnir Bandaríkjanna og
Þýskalands tilkynntu á þriðjudag að
allri þróunaraðstoð til Kambódíu
yrði hætt vegna valdaráns Huns
Sens. Um helmingur af ríkisútgjöld-
um Kambódíu er greiddur með fjár-
framlögum frá öðrum ríkjum.
Reuter
Leit að fólki í húsarústum
BJÖRGUNARSVEITIR Ieituðu í gær að fólki sem
talið er grafið í rústir bygginga, sem hrundu í
6,9 richterstiga jarðskjálfta í austurhluta
Venesúela í fyrradag. í gær var vitað um a.m.k.
68 manns sem biðu bana. Björgunarmenn dældu
lofti niður í húsarústir til að hjálpa fólki sem
hugsanlega var talið á lífi í rústunum. Á mynd-
inni má sjá leitarflokk ofan á leifum sex hæða
skrifstofubyggingar í bænum Cumana á Karíba-
hafsströnd Venesúela.
B andaríkj aforseti
aufúsugestur
í Danmörku
Kaupmannahöfn. Morgunblaðið.
„CLINTON kemur“ stendur á
skiltum í búðargluggum og
stjörnur og rendur skreyta Kaup-
mannahöfn. Þessi fyrsta heim-
sókn ríkjandi Bandaríkjaforseta
til Danmerkur berst um athyg-
lina við Tour de France-hjólreiða-
keppnina og vart verður séð hver
hefur betur, Bill eða hjólreiða-
kappinn Bjarne Riis.
Það vekur reiði danskra fjöl-
miðla að þó mörgum leiki forvitni
á að heyra athugasemdir forset-
ans einmitt þessa sólarhringana
í kjölfar leiðtogafundar ríkja Atl-
antshafsbandalagsins er ekki
gert ráð fyrir að blaðamenn fái
að spyrja hann eins né neins. Clin-
ton mun hins vegar ávarpa borg-
arbúa á Nýjatorgi rétt við Strik-
ið. Danskir fjölmiðlar eru sam-
mála um að Danir eigi heimsókn-
ina vel skilið fyrir dugandi fram-
göngu á leiðtogafundinum og
stuðningi við Eystrasaltslöndin.
Jafnvel í sænska útvarpinu var
því haldið fram í tilefni heim-
sóknarinnar að Danir hefðu nú
ótvírætt tekið forystuna á nor-
ræna svæðinu við Eystrasaltið,
en til þeirrar stöðu hafa Svíar
gert tilka.ll til.
Forsetinn lenti um kl. 22 í
gærkvöldi á Kastrup, þar sem
Friðrik krónprins tók á móti hon-
um ásamt ríkisstjórninni og emb-
ættismönnum. Þaðan var honum
flogið í bandaríkskri þyrlu til
sumardvalastaðar Danadrottn-
ingar úti í Fredensborg, þar sem
drottningin tók á móti með hon-
um við viðhöfn. Þar bauð drottn-
ingin forsetanum og föruneyti
hans til náttverðar, áður en for-
setinn gekk til hvílu í Fredens-
borg.
I dag byrjar dagskráin ekki
fyrr en síðla morguns með opin-
berum árbít og siðan leggur for-
setinn blómsveig í Minningar-
lundinn um andspyrnuhreyfing-
una áður en hann heldur í Kristj-
ánsborgarhöll á fund Poul Nyrup
Rasmussens forsætisráðherra. A
eftir er það svo borgarafundur-
inn áNýjatorgi, þar sem svart-
klæddir menn hafa skoðað bæði
hús og íbúa þeirra undanfarnar
vikur og þaðan liggur leiðin út á
flugvöll og forsetinn kveður Dan-
mörku.
Það tíðkast ekki að velta fyrir
sér hvað það kosti að fá gesti í
heimsókn, en óneitanlega velta
margir Danir því fyrir sér þessa
dagana hvað það kosti að snúa
Kaupmannahöfn á hvolf til að
hafa Bill Clinton Bandaríkjafor-
seta í tæplega sólarhrings heim-
sókn.
ESB hyggur á aðildarviðræður við fimm Austur-Evrópuríki
Reynt að hughreysta
þá sem urðu útundan
MIKIL vonbrigði einkenna
viðbrögð stjórnvalda í
þeim ríkjum Austur-Evr-
ópu, sem ekki eru á meðal hinna
útvöldu, sem NATO og Evrópu-
sambandið hyggjast hefja aðildar-
viðræður við á næstunni. Fram-
kvæmdastjórn ESB ákvað í fyrra-
kvöld að mæla með aðildarviðræð-
um við sömu þrjú ríkin og NATO
hyggst ræða við, þ.e. Tékkland,
Pólland og Ungverjaland, auk
Slóveníu, Eistlands og Kýpur. Hins
vegar verður reynt að hughreysta
þau ríki, sem hafa sótt um aðild
en þykja enn ekki uppfylla aðildar-
skilyrðin, og halda þeim við efnið
í lýðræðis- og efnahagsumbótum.
Mismunandi sjónarmið
aðildarríkja
Á leiðtogafundi Austur- og Mið-
Evrópuríkja í Salzburg í Austurríki
vöktu fréttirnar af ákvörðun fram-
kvæmdastjórnarinnar mjög mis-
munandi viðbrögð. „Við erum
gífurlega ánægðir með þetta.
Væntingar okkar eru að verða að
veruleika,” sagði Mart Siiman, for-
sætisráðherra Eistlands, í samtali
við Reuters-fréttastofuna. Forseti
Slóvakíu, Michal Kovac, sagði hins
vegar: „Ég vona að aðildarríki
Evrópusambandsins ... muni ekki
snúa bakinu við Slóvakíu." Rúm-
enskur starfsbróðir hans, Emil
Constantinescu, sagðist telja að
framkvæmdastjórnin hefði verið
of fljót á sér. „Eg tel að þetta ...
endurspegli ekki sjónarmið leið-
toga aðildarríkjanna," sagði hann.
*★★★*
EVRÓPA^.
Þar gæti Constantinescu hitt
naglann á höfuðið, því að skiptar
skoðanir um stækkun ESB eru í
hópi aðildarríkjanna. Frakkland
leggur til dæmis áherzlu á að hafn-
ar verði viðræður við öll ríkin tíu
í Austur-Evrópu, sem sótt hafa um
aðild að sambandinu. Smærri ríki
ESB vilja hins vegar ekki stækka
sambandið jafnmikið til að missa
ekki spón úr sínum aski. Á þessu
er þó sú undantekning að norrænu
aðildarríkin vilja að hafnar verði
viðræður við Eystrasaltsríkin þijú
sem fyrst.
Fordæmi er fyrir að ráðherraráð
ESB, sem skipað er fulltrúum að-
ildarríkjanna, gangi gegn tillögum
framkvæmdastjórnarinnar um að-
ildarviðræður við nýtt ríki. Á sínum
tíma taldi framkvæmdastjórnin
Grikkland ekki uppfylla skilyrði
fyrir aðild að Evrópubandalaginu
en ráðherraráðið tók pólitíska
ákvörðun um að hefja viðræður
við grísk stjórnvöld.
Hlý biðstofa, ekki kæligeymsla
Reuter hefur eftir embættis-
mönnum framkvæmdastjórnarinn-
ar að Lettland, Litháen, Slóvakía,
Rúmenía og Búlgaría verði ekki
sett út í kuldann og muni fá aðild
að sambandinu þótt síðar verði.
Efnt verði til fastaráðstefnu
ESB og þessara ríkja, þar sem
aðildarumsóknir þeirra verði rædd-
ar og yfirfamar árlega, frammi-
staða í efnahagslegum og pólitísk-
um umbótum metin og áætlanir
um aðlögun ríkjanna að kröfum
ESB undirbúnar.
„Umsóknunum verður haldið
heitum. Þetta verður hlý biðstofa,
fremur en kæligeymsla," segir einn
af embættismönnum ESB.
i
i
í
l
>
l
í
r:
1
\
L
í
I
I
(
c
u