Morgunblaðið - 01.11.1997, Blaðsíða 42

-.#42 LAUGARDAGUR 1. NÓVEMBER 1997
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
+ Júlía Jónína
Halldórsdóttir
var fædd á Ver-
mundarstöðum í
Ólafsfirði 8. maí
1911. Hún lést á
Sjúkrahúsi Siglu-
fjarðar 25. október
síðastliðinn. For-
eldrar hennar voru
hjónin Halldór
Jónsson, f. 7.3.
^ 1864 á Þverá í
Svarfaðardal, d.
19.3. 1941 á Siglu-
firði, og Margrét
Friðriksdóttir, f.
10.11. 1865 í Brekkukoti í
Svarfaðardal, d. 21.4. 1954 á
Siglufirði. Þau bjuggu fyrst á
Böggvistaðagerði á Dalvík
1890-1894, Vermundarstöðum
í Ólafsfirði 1898-1916, Staðar-
hóli í Siglufirði 1919-1924 er
þau fluttu á Siglufjörð. Júlía
var yngst níu systkina sem öll
eru látin nema Anna Kristín
sem er búsett í Reykjavík. Eig-
Júlía var átta ára þegar foreldr-
ar hennar, sem ættuð voru úr
Svarfaðardal, fluttu frá Vermund-
arstöðum í Ólafsfirði árið 1919, þar
sem þau höfðu búið nokkur ár.
Fjölskyldan settist að á Staðarhóli
í Siglufírði um vorið en bærinn er
skammt utan þess staðar sem snjó-
flóð féllu á hinn 12. apríl þetta ár,
og af varð mikið eignatjón og 9
manns fórust.
Hún varð að stunda sitt barna-
skólanám með því að ganga fyrir
J^fjörðinn, en barnaskólinn sem
byggður var 1913 stendur á Þor-
móðseyri. Hefur hún því strax á
unga aldri orðið að takast á við
vind í fangið, því þótt oft sé gott
veður í Siglufírði, getur líka blásið.
Foreldrar hennar áttu 9 böm, Guð-
rúnu, Jón, Magneu, Sólveigu, Finn-
boga, Sigurbjörn, Bjöm Kristin,
Önnu, Júlíu og auk þess ólu þau
inmaður Júlíu var
Björn Þórðarson
sem dvelur nú á
öldrunardeild
Sjúkrahúss Siglu-
fjarðar. Börn
þeirra eru: 1) Þór-
ir, f. 18.6. 1934,
maki Jónína Víg-
lundsóttir, þau eiga
6 börn. 2) Auður, f.
16.2. 1936, maki
Sverrir Sveinsson,
þau eiga 5 börn.
3) Birgir, f. 17.9.
1937, maki Hrafn-
hildur Stefánsdótt-
ir, þau eiga 5 börn. 4) Sverrir,
f. 4.1. 1939, maki Ragnheiður
Rögnvaldsdóttir, þau eiga 3
börn. 5) Ægir, f. 25.4. 1940, á
4 börn, sambýliskona nú
Christine Johannsson. Barna-
börn Júlíu og Björns eru 23
og barnabarnabörn 48.
Utför Júlíu verður gerð frá
Siglufjarðarkirkju í dag og
hefst athöfnin klukkan 14.
upp eina fósturdóttur, Jónu I. Jóns-
dóttur.
Eins og nærri má geta hafa
bömin strax farið að vinna og
hjálpa til við búskapinn og farið
sjálf að bjarga sér. En öll komust
þau upp og vom áberandi fyrir
dugnað og harðfylgi og eftirsótt til
vinnu. Bræður Júlíu urðu sjómenn,
aflasælir skipstjórar, vélstjórar og
útgerðarmenn, systur hennar hús-
mæður. Af þessu fólki er kominn
stór og mikill ættbogi sem dvelur
víða á landinu.
Margrét móðir Júlíu hefur verið
einstök kona með stórt hjarta, hún
hafði Júlíu og Jónu báðar á bijósti,
en Jóna kom til hennar 3 mánaða
gömul er þau Halldór bjuggu í
Olafsfirði.
Dugnaður, nægjusemi, heit trú
og samkennd fjölskyldunnar mót-
aði Júlíu í uppvexti og þessum
eiginleikum skilaði hún svo sannar-
lega til sinna afkomenda. Halldór
byggir hús á Siglufirði 1924 og
stundar þar almenna verkamanna-
vinnu, m.a. hjá Síldarverksmiðjum
ríkisins.
Júlía fær að sjá Siglufjörð, sem
fékk kaupstaðarréttindi 1919, vaxa
úr fámennri byggð í þrjú til fjögur
þúsund manna samfélag, með öll-
um þeim hræringum sem því
fylgdu. Uppbyggingu síldar-
bræðslna og söltunarstöðva auk
annarra umsvifa. Hún tók líka þátt
í þessu, var hamhleypa til vinnu
og var eftirsótt til síldarsöltunar.
Júlía fékk áhuga á að sjá meira
en Siglufjörð og hún réðst til vistar
hjá Magnúsi Thorberg í Reykjavík
og eignaðist þar fjölda vinkvenna.
Margar stúlkur gerðu þetta á þess-
um tíma, og má segja að dvöl á
ýmsum heimilum í Reykjavík hafí
verið þeim stúlkum einskonar
kvennaskóli þar sem þær námu
eitt og annað. Júlía minntist þessa
tíma ætíð með ánægju.
Hinn 17. september 1938 giftist
Júlía Birni Þórðarsyni, þá höfðu
þau eignast þijú börn, en börnin
urðu fimm sem þau eignuðust á
sex árum. Trúlega hefur oft verið
nokkuð mikið að gera hjá Júlíu,
þar sem Björn stundaði sjómennsku
á þessum árum og var oftast á
vertíðum á vetrum bæði í Vest-
mannaeyjum, Sandgerði, Reykja-
vík og víðar og síld á sumrin.
Ég man að Júlía sagði mér að
vertíðin 1936 hafi brugðist, þann
vetur fæðist Auður og Björn var á
vertíð í Vestmannaeyjum, það hef-
ur því ekki alltaf verið úr miklu
að spila. Árið 1946 byggir Björn
ofan á hús móður sinnar á Hafnar-
götu 6, og stóð heimili þeirra þar
alla tíð.
Á stríðsárunum 1943-45 siglir
Björn á Dagnýju með fisk til Bret-
lands og má nærri geta hvað Júlía
hefur átt erfiða daga þegar ekkert
fréttist af skipinu dögum saman
meðan þeir voru í hafi og hún með
fimm lítil börn heima.
Þórunn móðir hans bjó á neðri
hæðinni með Nönnu systur hans
þegar ég kynnist fjölskyldunni og
er að draga mig eftir Áuði dóttur
þeirra. Júlía hafði þá tekið Mar-
JÚLÍA
- HALLDÓRSDÓTTIR
KRISTINN
JÓNSSON
Þjóðólfshaga í
Holtum 19. júní
1903. Hann lést á
Landspítalanum
27. október síðast-
liðinn. Foreldrar
hans voru: Jón
Jónsson, f. 5. ágúst
1867, d. 5. sept.
1953 og kona hans,
Anna Guðmunds-
dóttir, f. 18. nóv.
1876, d. 27. maí
1962. Þau bjuggu í
Bjóluhjáleigu, síð-
ar að Hrafntóftum. Systkini
Kristins eru: Jón, dó ungur,
Guðrún f. 23. júlí 1904, Ingi-
björg f. 3. apríl 1906, Ingigerð-
ur, dó ung, Ingólfur f. 15. maí
1909, d. 18. júlí 1984, Sigríður
f. 27. júní 1911 og Ragnar f.
24. ágúst 1915, d. 24. nóv. 1992.
Kristinn kvæntist Jónu Sól-
veigu Einarsdóttur 13. október
1934. Hún fæddist í Ásgarði,
Dölum, 13. janúar 1907, d. 19.
ágúst 1962. Foreldrar hennar
voru Einar Einarsson og Helga
Jónsdóttir. Systir Jónu var Sig-
Mánudaginn 27. október hneig
lífssól elsku afa okkar, Kristins
Jónssonar, til viðar hinsta sinni.
Skin hennar hafði lýst um langan
og gifturíkan tíma eða 94 ár.
Erfítt er að hugsa sér framtíðina
án afa svo snar þáttur var hann í
tilveru okkar systkinanna allt frá
^.^fæðingu, en við vorum svo heppin
að búa í nærveru hans. Daglega
ríður f. 2. ágúst
1902, d. í desember
1964.
Börn Kristins og
Jónu eru: Svavar f.
29. febr. 1936, maki
Jóna Helgadóttir f.
19. sept. 1942. Barn
þeirra, Þórhallur,
f. 13. des. 1960.
Einar, f. 12. des.
1938, maki Þórunn
Ólafsdóttir, f. 19.
sept. 1939, d. 4.
sept. 1990. Barn
þeirra, Sólveig
Þórdís, f. 16. okt.
1974. Anna Helga, f. 11. ágúst
1944, maki Knútur Scheving,
f. 14. júní 1945. Börn þeirra:
Jóna Sigríður, f. 26. sept. 1974,
Kristinn, f. 27. ágúst 1977, og
Margrét, f. 2. sept. 1983. Lan-
gafastelpurnar eru tvær: Sig-
urveig Þórhallsdóttir og Hel-
ena Ösp Björgvinsdóttir. Aðal
ævistörf Kristins voru akstur
og verslunarstörf.
Útför Kristins fer fram frá
Oddakirkju á Rangárvöllum í
dag og hefst athöfnin kiukkan
14.
sýndi hann okkur væntumþykju
sína með áhuga á því sem við vor-
um að gera og okkur viðkom.
Sömuleiðis hugsaði hann vel um
alla aðra sína nánustu án þess að
láta mikið fyrir sér fara. Afi var
dagfarsprúður maður að eðlisfari,
rólegur í fasi og breytti aldrei ljúfu
skapi en hafði ákveðnar skoðanir á
hlutunum. Samverustundir okkar
með afa hafa verið okkur dýrmæt-
ar. Þessara stunda munum við
ávallt minnast í framtíðinni með
hlýju í huga.
Er hugir okkar reika til baka til
bernsku okkar rifjast upp spurning-
ar okkar til afa hvort hann ætti
ekki eitthvað í vasanum, en þar
átti hann oftast eitthvert góðgæti
til að gleðja litla munna. Afi var
ætíð tilbúinn að leika við okkur og
spila eða að fara með okkur í bílt-
úra til kirkju, í réttir eða um ná-
grennið. Éinnig minnumst við
stunda okkar á Brúarlandi, en svo
heitir húsið hans á Hellu, og leiks
okkar að gullunum sem afi átti í
kassa fyrir okkur að leika að.
Afi var heilsuhraustur nánast til
æviloka, ók bílnum sínum til þess
dags er hann missti heilsuna og var
fluttur á sjúkrahús. Þar greindist
hann með ólæknandi sjúkdóm. Allt
var gert sem hægt var til að afa
liði sem best í veikindum sinum en
lífssól hans hneig hratt til viðar.
Skin hennar mun lýsa okkur til
framtíðar. Erum við þakklát lækn-
um og öðru starfsfólki deildar 11B
á Landspítalanum fyrir mjög góða
umönnun og blítt viðmót í hans
garð og aðstandenda.
Elsku afi, við gleðjumst yfir end-
urfundum þínum við ömmu og aðra
ástvini þína sem á undan eru farn-
ir. Það verða áreiðanlega fagnaðar-
fundir. Á skilnaðarstundu þökkum
við þér samfylgdina og biðjum al-
góðan Guð að blessa þig og minn-
ingu þína.
Far þú í friði,
friður Guðs þig blessi,
hafðu þökk fyrir allt og allt.
Gekkst þú með Guði,
Guð þér nú fylgi,
hans dýrðarhnoss þú hljóta skalt.
(V. Briem.)
Jóna Sigríður,
Kristinn og Margrét.
gréti móður sína háaldraða á heim-
ilið. Júlía tók mér einstaklega vel
og mér fannst hún ætíð líta á mig
sem einn af sonum sínum. Þegar
við Auður höfðum eignast Bjöm
elsta son okkar tók hún ekki í mál
annað en hafa hann svo við gætum
klárað nám í Reykjavík. Hana
munaði ekkert um að bæta barni
á sig frekar en móðir hennar gerði
forðum. Júlía gekk þá ekki heil til
skógar og var skorin upp við maga-
sári sumarið eftir. Vettvangur Júlíu
var heimilið, hugsunin um velferð
barna sinna, eiginmanns og fjöl-
skyldu var hennar starf, sem gaf
henni líka þá lífsfyllingu sem hún
naut. Þegar hægðist um hjá henni
og börnin farin að heiman fór hún
að vinna í Niðurlagningarverk-
smiðju Sigló síldar og vann þar í
mörg ár. Júlía hafði sig ekki mikið
í frammi á opinberum vettvangi.
Slysavarnadeildin „Vörn“, sem var
stofnuð 5. mars 1933, var henni
þó mjög kær, og starfaði hún í
henni meðan kraftar entust. Júlía
hafði mjög ákveðnar skoðanir á
mönnum og málefnum, en hún
mátti aldrei heyra manni hallmælt,
þá tók hún málstað hans, eiginleiki
sem gerir hana einstaka í minning-
unni. Júlía og Björn voru oftast
nefnd samtímis eins og tíðkast um
samhent hjón. Heimili þeirra stóð
öllum opið og þau voru vinmörg
og vinföst.
Þijú af börnum þeirra búa í
Siglufírði og hafa barnabörnin not-
ið samvista við ömmu sína og afa
sem nutu þess að fá þau í heim-
sókn á Hafnargötuna. Ég held að
í huga barnabarnanna hljóti jóla-
boðin hjá ömmu og afa að vera
með skærustu perlum minninga
þeirra frá bernskudögunum í Siglu-
fírði.
Júlía dvaldi síðustu ár sín á
Sjúkrahúsi Siglufjarðar og Bjöm
er á öldrunardeild Sjúkrahússins.
Ég þakka starfsfólki þar fyrir frá-
bæra umönnun, hlýlegt og elsku-
legt viðmót.
Ég vil að leiðarlokum, kæra
tengdamóðir, þakka þér fyrir öll
okkar samskipti sem aldrei bar
skugga á og vona að þú finnir
þann guðsfrið sem þú þráðir.
Tengdaföður mínum bið ég guðs-
blessunar.
Sverrir Sveinsson.
Elsku amma mín, mig langar til
að minnast þín með nokkrum orð-
um.
Upp hrannast minningabrot í
huga mér frá heimsóknum mínum
til ykkar afa á Hafnargötu 6 á
Siglufirði, þangað sem mér þótti
svo gott að koma. Þú varst ein af
þeim sem aldrei féll verk úr hendi,
en áttir alltaf tíma til að tala við
okkur barnabörnin, því gleymir
maður aldrei.
Það sem mér fannst einkennandi
og ríkt í fari þínu voru dyggðir þær
sem eru mikilvægastar í fari sér-
hvers manns, heiðarleiki, kurteisi,
að gera kröfur til sjálfs sín áður
en maður gerir kröfur til annarra,
dugnaður, hófsemi, að vera ekki
dómharður í garð annarra og svo
ótalmargt fleira. Mér fannst þú um
margt á undan þinni samtíð, svo
sem varðandi líkamsrækt, að borða
hollan mat, búa til meðal úr grösum
og fleira, þessum góðu gildum
deildir þú með þeim sem vildu
heyra.
Aldrei heyrði ég þig hallmæla
nokkrum manni, þú tókst alltaf
málstað þeirra sem minna mega sín.
Frá þér stafaði kraftur sem lýsti
sér þannig að þeir sem fóru á þinn
fund fóru bjartsýnni og fullir orku
frá þér, þú hafðir lag á að hvetja,
ekki síst með ótrúlegum krafti og
sjálfsaga. Um það bar allt sem þú
komst nærri vott. Heimilið alltaf
fágað og fínt, garðurinn gróinn og
fallegur, prýddur trjám, ásamt
sumarblómum, málaðir steinar og
hellur, alveg einstaklega snyrtilegt.
Eftir að ég flutti suður til
Reykjavíkur, hittumst við sjaldnar,
ég minnist heimsókna ykkar afa
til okkar, þar sem ég fékk að fylgja
ykkur milli ættingja og vina, það
var mér mikils virði, upphaf nokk-
urra ára vináttu minnar og Jónu
systur þinnar. Nú ert þú farin þang-
að sem vinir og vandamenn taka
vel á móti þér, þeirra á meðal Jóna,
sem við bæði mátum svo mikils.
Síðustu árin þekktir þú mig ekki,
þú hafðir þenna'n sjúkdóm sem lýs-
ir sér í skertu minni, samt varstu
létt og kát, kvaddir mig ósjaldan
með orðunum „og reyndu nú að
físka“ og „guð veri með þér á sjón-
um“.
Ég minnist þín sem góðrar fyrir-
myndar sem ég lærði sitthvað af.
Elsku afi minn, eins og amma var
vön að segja „guð veri með þér“.
Árni Sverrisson.
Minningarnar hrannast upp, hún
Júlla amma mín er dáin. Júlla
amma eins og hún var daglega
nefnd af okkur barnabörnunum var
frekar lág vexti og snaggaraleg í
hreyfingu. Flestir máttu hafa sig
við til þess að fylgja henni eftir á
gangi, það sem hún gerði var ekki
framkvæmt með hangandi hendi.
Ég er fæddur á Hafnargötu 6 í
húsinu ömmu og afa, og man eftir
mér sem litlum dreng í eldhúsinu
hjá ömmu þar sem hún var að þvo
fætur mína í eldhúsvaskinum áður
en ég var settur í náttfötin og sett-
ur í rúmið. Trúrækni var ömmu í
blóð borin þannig að „Faðir vorið“
var hluti af undirbúningi fyrir
svefninn ásamt fleiri bænum.
Ég tengi í minningunni sterka
trú og réttlætiskennd hennar við
uppeldi hennar sjálfrar og þá minn-
ist ég þess sérstaklega hve mikla
virðingu hún bar fyrir föður sínum
í þeim efnum. Þegar ég átti heim
á Laugavegi 14 kom það oft fyrir
að ég stalst á öskuhaugana sem
voru ekki mjög langt undan, ösku-
haugarnir höfðu gífurlegt aðdrátt-
arafl á unga drengi sem fannst
gaman að grúska.
Fyrir mér var það til að byija
með óskiljanlegt að mamma gat
alltaf spurt hvar ég hefði verið
þegar ég hafði verið á öskuhaug-
unum. En þegar ég gat sett það
í samhengi að hún hnusaði af föt-
unum mínum tók ég upp á að fara
bara til ömmu að loknum hauga-
ferðunum, því þangað var ég alltaf
velkominn og skipti ekki máli
hvort ég lyktaði eitthvað. Oftar
enn einu sinni „bjargaði" hún mér
frá því að svara til saka eftir
haugaferðir, eða þegar eitthvað
annað bjátaði á. Minningin um það
þegar ég datt í sjóinn inni á Leirum
er ljóslifandi í huga mér, þar sem
ég álpaðist beint í flasið á föður
mínum rétt áður en ég komst til
ömmu og mátti standa skil gjörða
minna.
Afí og amma voru mjög samrýnd
og þótti greinilega mjög vænt
hvoru um annað. Þrátt fyrir að þau
hefðu skiptar skoðanir á ýmsum
málefnum kom það ekki að sök,
vegna þess að þau báru gæfu til
að virða hvort annars skoðanir. í
bernskuminningunni þá skipuðu
jólaboðin á Hafnargötu 6 mikilvæg-
an sess í jólahaldinu. Það var alltaf
dálitlum vandkvæðum bundið að
velja jólagjöfina hennar ömmu, því
hún átti það oftar en ekki til að
gefa það sem henni var ætlað ein-
hveijum sem hún taldi að væri í
meiri þörf fyrir hlutinn.
Þegar móðurbræður mínir þeir
Þórir og Ægir voru fluttir frá Siglu-
firði, þá munaði ömmu ekkert um
að bæta fleiri fjölskyldum í jólaboð-
ið, sem venslaðar voru mökum
barna hennar.
Dugnaður, kjarkur og ósérhlífni
eru orð sem mér finnst einkenna
ömmu mína, sem nú hefur fengið
hvíldina eftir erfiða sjúkdómslegu.
Ég sendi öllu því starfsfólki sem
hefur annast hana þakklætiskveðj-
ur og afa mínum innilegar sam-
úðarkveðjur.
Og kveð ömmu mína með þess-
um fátæklegu orðum. Guð blessi
minningu þína, amma mín.
Björn Sverrisson,
Stykkishólmi.