Morgunblaðið - 01.11.1997, Blaðsíða 43

MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
LAUGARDAGUR 1.NÓVEMBER 1997 43
MARGRÉT
JÓHANNESDÓTTIR
+ Margrét
hannesdóttir
fæddist í Flatey á
Breiðafirði 26. maí
1907 og ólst upp í
Skáleyjum. Hún
lézt á sjúkrahúsi
Hvammstanga að
kvöldi 20. október
síðastliðinn. For-
eldrar hennar voru
Jóhannes Jónsson,
bóndi í Skáleyjum,
f. 2. ágúst 1864, d.
22. maí 1918, og
kona hans María
Gísladóttir, f. 23.
júní 1868, d. 9. ágúst 1959.
Systkini Margrétar sem upp
komust voru: Guðmundur, f.
1894, Andrés J. Straumland, f.
1895, Steinunn, f.1899, Gísli
Einar, f. 1901, Jón Kristinn, f.
1903, Krístín, f. 1906, og Ing-
veldur f. 1908, og er ein systkin-
anna á lífi. Fóstursystkin voru
Sveinbjörn Daníelsson sem er
látinn, og Þóra Marta Þórðar-
dóttir.
Eiginmaður Margrétar var
Björn Jónsson, kennari, f. 30.
nóvember 1899, d. 22. marz
1963. Þau gengu í hjónaband
25. ágúst 1928, bjuggu fyrstu
árin á Hvammstanga, en reistu
nýbýlið Lyngholt á Hvamms-
tanga 1934, og bjuggu þar síðan.
Dætur Margrétar og Björns
eru: 1) Ragnheiður, f. 29. októ-
ber 1929, gift Hannesi G. Jóns-
syni. Dætur þeirra eru: Mar-
grét Birna, f. 1952,
gift Sigurði Jóns-
syni, börn þeirra
eru: Björn Oðinn,
Eyrún og Stella
Rögn. Guðný, f.
1955, gift Baldri
Gylfasyni, börn
þeirra eru: Hannes
Þór, Elín Ósk og
María, og Herdís, f.
1958, fyrrv. sambýl-
ismaður er Yngvi
Örn Stefánsson,
börn þeirra eru:
Ragnheiður Hlíf og
Atli Már. 2) María,
f. 27. ágúst 1939, gift Hauki
Hímnessyni, dóttir þeirra er
Gréta f. 1976. Börn Hauks af
fyrra hjónabandi eru Sólveig,
f. 1962, gift Alfreð F. Hjaltalín,
börn þeirra eru Haukur Páll,
Aron Logi, Sandra María og
Kári Dagur, og Helgi, f. 1964.
Fóstursonur Margrétar og
Björns er Sævar J. Straumland,
f. 20.júní 1945, kvæntur Ingu
Láru Hansdóttur. Synir þeirra
eru: Hans Orri, f. 1980, og
Sævar Ingi, f. 1982. Fyrri kona
Sævars er Harpa Guðmunds-
dóttir, börn hennar og Sævars
eru Guðbjörg , f. 1964, gift
Guðlaugi Magga Einarssyni,
dætur þeirra eru Harpa og
Hera, og Björn Grétar, f. 1970.
Mai-grét var afasystir Sævars.
Utför Margrétar fer fram frá
Hvammstangakirkju í dag og
hefst athöfnin klukkan 14.
Heima er hægt að þreyja,
hvíld þar sál mín fær;
Þar mun þægt að deyja
þýðum vinum nær.
Ljúft er þar að ljúka
lífsins sæld og þraut
við hið milda, mjúka
móðuijarðar skaut.
(Steingrimur Thorsleinsson.)
Hún amma er dáin. Söknuðurinn
er mikill en við vitum að amma er
glöð. Hún var búin að lifa sínu lífi
og var tilbúin að fara á fund afa
sem hún var svo viss um að biði
hennar. Samt var hún ánægð með
lífið og þakkaði Guði hvern dag sem
hún naut þokkalegrar heilsu. Alltaf
fann hún sér eitthvað nýtt til dund-
urs þegar annað var farið að reyn-
ast of erfitt, það er í raun alveg
merkilegt hvað hún var fijó í hugs-
un og til í að prófa eitthvað nýtt
alveg fram á síðasta dag.
Amma var skynsöm kona með
hjarta úr gulli og stóra sál sem lét
sér annt um allt sem lifði, hvort sem
var menn, dýr eða blóm. Hún var
þeim fágæta kosti búin að þrátt
fyrir háan aldur hélt hún baminu
í sjálfri sér til hinstu stundar.
Það er mikill vandi að skrifa minn-
ingargrein um hana ömmu okkar,
því komumst við að systumar þegar
við settumst við skriftir. Henni verð-
ur ekki lýst með fátæklegum orðum.
Minningamar hrannast upp, allt það
sem hún kenndi okkur og allt sem
hún gerði fyrir okkur. Því finnst
okkur systmm síðasta erindi í ljóði
sem Jón bróðir hennar orti til
mömmu sinnar eiga vel við.
Og eigi ég mamma það eitthvað til
sem eðalbjart leynist í fari mínu
ég veit það er kveikt við þinn arinyl
er ósvikinn neisti frá hjarta þinu.
(Jón Jóhannesson frá Skáleyjum.)
Við þökkum Guði fyrir yndislega
ömmu og biðjum hann að gæta
hennar á nýjum slóðum.
Margrét, Guðný og Herdís
Hannesdætur.
Föðursystir mín, Margrét Jó-
hannesdóttir frá Skáleyjum, er látin
í hárri elli, níræð að aldri og södd
lífdaga að eigin sögn. Það er því
varla hægt að tala um sorg, en
mikill söknuður fylgir því að kveðja
þessa mætu konu, Möggu frænku.
Það var það heiti sem við systkinin
og önnur systkinabörn hennar gáf-
um henni og enginn annar hefur
borið af nánustu skyldmennum.
Á hennar heimaslóðum í Húna-
vatnssýslu hét hún Margrét í Lyng-
holti. Þar var hennar getið með
sömu hlýju og virðingu og hjá ætt-
ingjum og vinum við Breiðafjörð.
Það sem gerist í dag, verður minn-
ing á morgun. Þetta er eðlilegur
gangur lífsins. Ég held ég geti sagt
fyrir hönd okkar systkina sem átt-
um góða bernsku í Skáleyjum fyrir
og um miðja öldina, að minningarn-
ar um föðursystkini okkar eru alveg
sérstakar. Þau voru ljúf og góð og
umfram allt svo skemmtileg.
Þessu kynntumst við börnin svo
vel þar sem María amma var á
heimilinu. Hún hafði snemma orðið
ekkja og hélt alla tíð miklu sam-
bandi við brottflutt börnin sín, bæði
í sendibréfum og heimsóknum
þeirra. Við eignuðumst hlutdeild í
þessu öllu með henni. Nú er Ing-
veldur ein eftir, hefur mátt sjá á
eftir öllum systkinum sínum og
flestum tengdasystkinum. Þær
systur höfðu mikið samband til
hinstu stundar, töluðu saman í síma
þótt þær gætu ekki hist oft. Fyrsta
minningin um Möggu frænku var
úr sendibréfunum til ömmu. Það
var langt á milli Hvammstanga og
Skáleyja í þá daga. En svo kom hún
í heimsókn, þegar amma varð sjö-
tug, með Bimi, manni sínum, og
eldri dótturinni. Þetta var mikill
sólskinsdagur á jónsmessu 1938.
Það var þá sem „Ástaróður til Ská-
leyja“ var ortur og nú er sem þjóð-
söngur Skáleyinga á góðum stund-
um. Þá var vakað og sungið í nótt-
leysunni og ekkert kynslóðabil.
Myndir voru teknar þessa nótt
af ömmu með bömin sín öll og af-
komendur. Þar eru Magga og Björn
svo hamingjusöm í hópnum, þannig
eru þau á öllum myndunum, - ljóm-
ar af þeim. Seinna urðu samfundir
við þessa góðu frænku fleiri. Við
hjónin komum oft við í Lyngholti á
seinni árum og þó að frænka væri
misjafnlega hress í einsemd ellinn-
ar, var alltaf stutt í hlýju glettnina
sem einkenndi þessi systkini. Hún
kom einnig til okkar og ég minnist
með sérstakri ánægju dagstundar
hér heima fyrir fáum árum með
þeim systrum og öðrum ættingjum.
Hún var lítið fyrir að slóra hér
syðra, hugurinn leitaði ákaft norð-
ur, þar vildi hún vera og þar fékk
hún að deyja. Fram á síðustu ár
fengu nánustu ættingjar árviss jóla-
kort, sem hún gerði sjálf og skreytti
með þurrkuðum blómum úr Lyng-
holtinu sínu og skrifaði með eigin
hendi, þó aldurinn væri orðinn hár,
- þau verða ekki fleiri.
Mér þykir miður að geta ekki
fylgt Margéti frænku til grafar, en
við hjónin sendum dætrum hennar,
fóstursyni og þeirra fjölskyldum
innilegar samúðarkveðjur.
Ég vil enda þessar línur með
breiðfírsku bænaversi Herdísar
Andrésdóttur:
Lækkar lífdaga sól,
löng er orðin mín ferð.
Fauk í faranda skjól
fegin hvíldinni verð.
Guð minn, gefðu þinn frið,
gleddu’ og blessaðu þá
sem að lögðu mér lið,
ljósið kveiktu mér hjá.
Guð blessi góða frænku.
María S. Gísladóttir.
Hún „langa“ okkar er farin til
nýrra heimkynna. Loksins fékk hún
að fara á óskastaðinn sinn. Frá því
við munum eftir okkur hefur hún
talað vel um dauðann og við vitum
að guð tekur vel á móti henni. Hún
hafði undirbúið sig vel og sagði að
hún skildi ekkert í skaparanum að
láta sig lifa svona lengi.
Núna er skrítið til þess að hugsa
að þegar við komum næst í Lyng-
holt verður hún ekki þar. Við byij-
um að hugsa til stundanna sem við
eyddum í kotinu hjá henni, hvað
það var gaman að fara í sveitina
og hjálpa til við búið og í garðinum.
Við vorum alltaf með í maganum
af spenningi á leiðinni til hennar.
Hún tók svo vel á móti okkur bæði
með faðmlagi og hlýju.
Langamma var mjög vitur og gat
sagt okkur margt um fuglana og
gróðurinn. Hún elskaði fugla og var
mjög ánægð þegar hreiður fannst
inni á landinu hennar, því þá vissi
hún að fuglarnir kæmu aftur í
Lyngholt.
Langamma var mikil handa-
vinnukona og flestar gjafir frá
henni hafði hún búið til sjálf. Við
gleymum aldrei mottunum sem hún
heklaði í massavís úr mjólkurpokr
um, eða lömpunum sem hún bjó til
úr plastbrúsum, grjóti, skeljum og
öðrum hlutum. Okkur krökkunum
fannst mjög gaman að fá að föndra
með henni, hún kenndi okkur að
búa til sokkablóm, perla mottur og
margt fleira.
Langamma kunni ógrynni af
kvæðum og ljóðum og gerði mikið
af því að fara með þau fyrir okkur,
einnig sagði hún okkur skemmtileg-
ar sögur og við fengum aldrei leið
á því að hlusta á hana segja frá.
Eitt af hennar uppáhaldsljóðum var
ljóðið um burnirótina og við viljum
fá að kveðja hana með þessum
tveim síðustu erindum úr kvæðinu.
Þá krýpur hljótt við hennar fót
frá himnum engill smár.
Hann losar hægt um hennar rót.
Þá hýma fölvar brár.
„Ó, berðu mig til blómanna í birtu og yl!“
Á svanavængjum sveif hann burt
á sólarbjarta leið.
Við bijóst hans lá hin bleika jurt
og bætt var sérhver neyð.
Þau bámst upp til blómanna í birtu og yl.
(Páll J. Árdal.)
Hannes Þór, Elín Ósk
og María.
„Hinir vonglöðu sögðu, kærleikur
guðs, sem vakir yfir oss, á sér eng-
in takmörk.“ (Jóh. Straumland.)
Ekki veit ég hvort faðir minn
hefir haft í huga hve lánsamur ég
var að eignast frænku mína að fóst-
urmóður, mannkostakonuna Mar-
gréti Jóhannesdóttur afasystur
mína, þegar hann orðaði þetta upp-
haf kvæðis síns „Hinir vonglöðu
sögðu“. Hitt veit ég, að hún mamma
mín, sem andaðist 20. okt. sl. var
mér svo holl og hugljúf móðir, að
mér hefir ekkert lán hlotnast í jöfnu
gildi við uppfóstur hennar. Það vil
ég þakka svo sem ég get í fáeinum
minningarorðum. Þó er mér orða
vant að tjá þá miklu þökk, sem
mér er sífellt í sinni fyrir alla liðnu
dagana og árin þá hálfu öld hér
um bil, sem liðin er frá því að ég
á óvitaaldri kom til hennar og
Björns fósturföður míns að Lyng-
holti, litla, fallega bæjarins undir
brekkunum norðan Hvammanna á
Vatnsnesi. Það var svo fallegur
heimilisheimur fyrir mig, litla
drenginn, að kynnast og vaxa upp
í skólastjórabústaðnum Lyngholti,
fyrir utan og ofan Hvammstanga.
Hún mamma mín brá svo falleg-
um blæ á allt sem hún kom ná-
lægt. Blóm og steinar, útsaumuð
listaverk og látlaus heimilishreinleiki
er minningaarfur minn og systra
minna Ragnheiðar og Maríu, stað-
sett af mömmu og raðað svo list-
rænt að fallegt var á að líta. Ég var
strax eftir að ég kom til þeirra svo
feginn að finna öiyggið í umsjá
hennar að ég mátti naumast af henni
sjá fyrstu árin. Og svo varð hún
mér eins og tvígild persóna í forsjá.
Það var af því, að fósturfaðir minn,
sómamaðurinn og fyrirmyndar
skólastjórinn, Bjöm Jónsson var svo
upptekinn oft og mörgum sinnum
af trúnaðarstörfum af ýmsu tagi.
Hann andaðist líka fyrir svo löngu,
hann Bjöm fóstri minn, 22. mars
1963. En ég er ekki í neinum vafa
um, að gæfu mína í uppvexti á ég
að þakka hjartahlýju þeirra beggja
og þeim samhug sem hjá þeim ríkti.
Eins minnist ég líka hve staðföst
þau vom og samtaka að heiðra holl-
ar dyggðir. Þau vom sem einn mað-
ur í hjálpsemi, í hollráðum fyrir
ungan dreng, í fyrirmyndinni í gest-
risni þeirra, í áreiðanleika þeirra í
störfum og þátttöku í félagslífi, hve
þau vom sannorð, stundvís og hátt-
prúð á allan hátt. Það er svo margt
annað sem kemur mér nú í hug og
ég þakka að: „Kærleikur guðs, sem
vakir yfir oss, á 'sér engin tak-
mörk,“ (Jóh. Straumland) og fékk
farveg í allri umönnun hennar
mömmu, í bréfum hennar, í bless-
unaróskum hennar, í hlýju hugsun-
um hennar í garð bama minna,
bamabarna hennar, í hug hennar
og fyrirbæn, já, í öllu sem streymdi
frá henni í orði og gjörðum á svo
fallegan hátt að öllu leyti. í kvæðinu
hans föður míns, sem var bróðurson-
ur hennar, segir líka: „Hinir vong-
löðu sögðu kærleikur guðs sem á
sér engin takmörk vakir yfir þér“.
Og síðast segir í kvæðinu: „Þar er
einn stóll auður".
í huga mínum er það sætið henn-
ar mömmu frá andlátsdegi hennar.
Það er nú autt. Enginn situr lengur
í húsmóðursætinu í Lyngholti eins
og áður meðan hennar naut við.
Aðrar koma þar og sitja með sóma
en engin eins. En ég verð alltaf
vonglaður vegna hennar og áhrifa
frá henni. Við hjónin, Inga og ég,
óskum, að kærleikur guðs sem á
sér engin takmörk vaki yfír mömmu
og pabba og annist þau og alla
þeirra eins og líka yfir systrum
mínum og þeirra fólki öllu. Þökk
sé þér fyrir allt hollráða, mamma
mín, sem áttir svo fallega ævi og
mér hugleikna.
Sævar J. Straumland.
Ég heimsótti Margréti á sjúkra-
húsið á Hvammstanga nokkrum
dögun áður en hún lést. Hún var
nokkuð hress og eins og að vanda
talaði hún í léttum tón. Hún sagði
þó að hún væri að deyja en það
yrði kannske ekki í dag en einhvern
næstu daga. Hún virtist vera alger-
lega óttalaus við að skilja við lífið
hér á jörðu og mæta því sem við
tæki. Hún þakkaði mér fyrir að líta
inn og bað mig fyrir góðar kveðjur
til fjölskyldu minnar. Brosandi var
hún þegar ég kvaddi hana. Það eru
nær sjötíu ár síðan ég kynntist
Margréti. Maður hennar, Bjöm
Jónsson skólastjóri, var þá barna-
kennari í byggðarlaginu. Skólahús-
næði var ekki fyrir hendi og var
því eingöngu um farkennslu að
ræða fengist aðstaða á einhveijum
bænum í sveitinni.
Heima var í það ráðist að taka
að sér farskólann þótt húsakynni
væru lítil. Bærinn var torfbær.
íbúðarhúsnæðið var þriggja staf-
gólfa baðstofa. Rúm voru beggja
megin sex að tölu og sváfu tveir í
flestum þeirra. Frammi var skáli
ca. 12 fermetrar. Hann var skóla-
stofan og jafnframt svefnherbergi
kennarahjónanna. Börnin lásu lex-
íumar í baðstofunni og þá öll upp-
hátt en það var talið að þá trufluðu
þau hvert annað minnst.
Þetta vom aðstæðurnar sem
Björn og Margrét fengu. En þau
kvörtuðu ekki. Áhugi hans var að
ná sem bestum árangri á þeim 8-10
vikum sem skólinn stóð og Margrét
hjálpaði til við heimilisstörfín.
Alla tíð frá fyrstu kynnum mynd-
aðist vinátta á milli fólksins heima
og Margrétar og Bjöms. Sú vinátta
var traust og fölskvalaus og aldrei
féll skuggi þar á. Bjöm var einnig
kennari á Hvammstanga og síðar
skólastjóri þar. Þau hjónin byggðu
býlið Lyngholt utan og ofan við
byggðakjamann. Þar var ræktað og
prýtt og komið upp smábúskap. Vel
var um allan kvikfénað hugsað og
eftir að Bjöm lést árið 1963 dvaldi
Margrét áfram í Lyngholti á meðan
kraftar entust en þá flutti hún á
ellideild Sjúkrahúss Hvammstanga.
Hjónin eignuðust tvær dætur
sem fengu gott og ástríkt uppeldi
og það jók á gleðina þegar þær
komu með sínar fjölskyldur. Hjónin
voru mjög bamgóð og það bjó ríkt
í þeim að hlúa að nýju lífí og leggja
hönd að því að það fengi að dafna
og þroskast. Og þau sáu lífið all-
staðar í kringum sig, í gróðrinum,
í fuglum og skepnum en fyrst og
fremst í mannfólkinu. Og börn voru
þeim til yndisauka. Þannig skynj-
uðu þau lífsstrenginn af djúpri virð-
ingu, ást og trú.
Það er erfítt að lýsa öðm þeirra
hjóna án hins því svo samhent voru
þau og lík á margan hátt. Það var
eins og þeim hefði tekist að rækta
saman eina stórbrotna sál þar sem
hið góða og sanna, velvilji og kær-
leikur skipuðu æðsta sessinn. Þau
voru bæði heilsteypt og traust.
Töluðu vel um fólk. Voru vönd að
virðingu sinni. Tóku með afbrigðum
hlýlega og vel á móti gestum, enda
leið manni vel að koma til þeirra.
Bæði voru hjónin hagmælt og meitl-
uðu orð í fögur ljóð og vísur við
ýmis tækifæri. Það kemur alltaf það
góða upp í hugann þegar þeirra
ágætu hjóna er minnst. Slíkt fólk
bætir umhverfi sitt og gerir sam-
ferðafólkið að betra fólki. Við sem
þekktum Margréti þökkum henni
góða samleið, vináttu og tryggð og
biðjum henni blessunar guðs á nýj-
um vegum. Hún kvaddi þennan
heim í vissu um annað og fullkomn-
ara tilverustig þar sem biði ný
ganga með áður förnum ástvinum.
Blessuð sé minning hennar. Að-
standendum flytjum við innilegar
samúðarkveðjur.
Páll V. Daníelsson.
w
m
%
UPPLÝSINGAR I SIMUM
| 562 7575 & 5050 925
I HöTEL LOFTLEIÐIR.
8K l’c ELANDAIR HOTILS
Glæsileg kaffihlaðborð
FALLEGIR SALIR
OG MJÖG GÓÐ ÞJÓNUSTA