Morgunblaðið - 25.11.1997, Blaðsíða 1

116 SIÐUR B/C/D
269. TBL. 85. ÁRG.
ÞRIÐJUDAGUR 25. NÓVEMBER 1997 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
APEC-fundur í skugga fjármálaöngþveitis í Asíu
Reynt að
ótta við
Vancouver. Reuters.
LEIÐTOGAR Efnahagsráðs Asíu-
og Kyrrahafsríkja (APEC) hófu ár-
legan fund sinn í Vancouver í gær
og reyndu að sefa fjárfesta, sem
óttast að öngþveitið á fjármála-
mörkuðum Suðaustur-Asíu síðustu
vikur og gjaldþrot fjórða stærsta
verðbréfafyrirtækis Japans um
helgina sé fyrirboði alvarlegrar
efnahagskreppu í þessum heims-
hluta. Chuan Leekpai, forsætisráð-
heiTa Tælands, þar sem umrótið
hófst, sagði þó að ekkert ríkjanna í
Suðaustur-Asíu væri öruggt.
„Öryggið og bjartsýnin heyrir sög-
unni til, óvissan og drunginn hefur
tekið við,“ sagði Chuan.
Ryutaro Hashimoto, forsætis-
ráðherra Japans, sagði hins vegar
að ástæðulaust væri að óttast að
fjármálaumrótið í nágrannaríkjun-
draga úr
kreppu
austur-Asíu væru í hættu. Öng-
þveitið á fjármálamörkuðunum
virtist benda til þess að „efnahags-
skipanin væri í algerri óreiðu".
Madeleine Albright, utanríkis-
ráðherra Bandaríkjanna, sagði á
fundi með viðskiptaforkólfum frá
APEC-ríkjunum að eina ráðið við
vandanum væri að knýja fram
frekari markaðsumbætur og stuðla
að opnu hagkerfí.
Utanríkisráðherrann lagði til að
„tígur-ríkin“ svokölluðu í Suðaust-
ur-Asíu sameinuðu „kraft tígursins
og visku uglunnar" og drægju
þann lærdóm af fjármálavandanum
að gera þyrfti „úrbætur á banka-
kerfunum, draga úr spillingu og
stuðla að traustum fjárfestingum
sem tryggja varanlegan hagvöxt".
Efnahagsvandinn í Asíu varpaði
um bærist til Japans. „Ég vil taka
skýrt fram að vandamál Japans
eiga ekkert skylt við svokallaða
gjaldeyriskreppu í Asíu.“
Hashimoto lagði áherslu á að
Japanar væi-u einfærir um að leysa
vandamál sín og gerði greinarmun
á Japan, öðru helsta efnahagsveldi
heims, og ríkjum eins og Suður-
Kóreu og Tælandi, sem hafa óskað
eftir fjárhagsaðstoð Alþjóðagjald-
eyrissjóðsins (IMF).
„Nokkrir smáhnökrar"
Bill Clinton Bandaríkjaforseti
reyndi einnig að gera lítið úr um-
rótinu í Asíu og lýsti því sem
„nokkrum smáhnökrum".
Forsætisráðherra Tælands sagði
hins vegar að fjármálakreppan í
Suður-Kóreu sýndi að öll ríki Suð-
Reuters
Safnað fyrir skuldunum
SUÐUR-Kóreumenn gefa dollara og gullskartgripi til að gera stjórn-
völdum kleift að leysa efnahagsvanda landsins og grynnka á erlendum
skuldum. A einu spjaldanna stendur: „Jafnvel einn dalur, sem gleymd-
ist í skúffu, getur hjálpað landinu.“ Suður-Kóreustjórn hefur óskað
eftir láni frá Alþjóðagjaldeyrissjóðnum að andvirði 20 milljarða dala,
sem svarar 1.400 milljörðum króna.
skugga á undirbúning leiðtoga-
fundarins í Vancouver og gjaldþrot
fjórða stærsta verðbréfafyrirtækis
Japans, Yamaichi, jók enn á óviss-
una. Andinn í viðræðunum var í al-
gjörri andstöðu við fyrri leiðtoga-
fundi APEC, sem einkenndust af
mikilli bjartsýni, enda virtist hag-
vöxturinn í Austur-Asíu þá nánast
óstöðvandi.
■ Stærsta gjaldþrot/22
Flaug án
flugmanns
Chicago. Reuters.
LITIL einkaflugvél fór mann-
laus í loftið í Bandaríkjunum á
sunnudag og flaug í tvo tíma
áður en hún hrapaði.
Flugmaðurinn, Paul A.
Sirks, lenti vélinni á flugvelli í
Ohio-ríki vegna bilunar.
Hreyfillinn stöðvaðist og Sirks
kom honum í gang aftur með
því að fara út og snúa honum
með handafli. Þegar hreyfill-
inn hrökk í gang fór vélin af
stað án Sirks, slapp naumlega
við árekstur við aðra vél og
flugskýli og fór síðan í loftið.
Flugvélin hringsólaði fyrst í
um fimm mínútur, flaug síðan
frá flugvellinum og hrapaði,
líklega vegna bensínleysis.
Villtur lax
að hverfa
í Noregi
Ósló. Morgunblaðió.
ELDISLAX er á góðri leið með að
ryðja villtum laxi úr vegi í Hörða-
landi í Noregi. Segja flskifræðing-
ar að þrír síðustu stofnar villts lax
sem eftir eru í fylkinu kunni að
hverfa á næstu fimm til tíu árum.
Atle Kambestad, fiskieftirlits-
maður í Hörðalandi, segir ástand-
ið alvarlegt og takmarka þurfi
fjölda laxa sem sleppa úr eldiskví-
um. Sem dæmi um það séu árnar
Eio, Kinso og Opo, en þar sé eldis-
lax um helmingur alls lax sem
veiðist.
í sumum ám sé ástandið jafnvel
enn verra, t.d. í ánni Vosso, þar
sem eldislax var um 70% þess lax
sem veiddist, og svo hátt hlutfall
eldislax sé allt of hátt til að bjarga
megi upprunalegum laxastofnum í
ánni.
Nýr biskup
DOKTOR Sigurbjörn Einarsson
biskup færir son sinn herra
Karl Sigurbjörnsson í bisk-
upskápu, gullofinn kostagrip
frá árinu 1898. Það var herra
Ólafur Skúlason biskup sem
vígði eftirmann sinn í Hall-
grímskirkju á sunnudaginn.
Morgunblaðið/Golli
um áramót
Séra Sigurður Sigurðarson,
vígslubiskup í Skálholti, fylgist
með. Nálega allir prestar lands-
ins voru við vígsluna og voru
kirkjugestir alls yfir 1.200.
■ Yfir/6
■ Geng inn/34
Winnie Mandela
sökuð um morð
Jóhanncsarborg. Reuters.
SANNLEIKS- og sáttanefndin
svokallaða í Suður-Afríku hóf í gær
yfírheyrslur vegna máls Winnie
Madikizela-Mandela, fyrrverandi
eiginkonu Nelsons Mandela for-
seta, sem hefur verið sökuð um að
hafa myrt 14 ára gamlan blökku-
mann og vera meðsek um morð og
barsmíðar ungra lífvarða hennar á
nokkrum blökkumönnum seint á
síðasta áratug.
Gert er ráð fyrir að 35 manns
beri vitni fyrir nefndinni og yfir-
heyrslurnar taki fimm daga. Á
meðal vitnanna er Katiza Cebek-
hulu, sem segist hafa séð Winnie
Mandela stinga 14 ára gamlan
dreng, Stompie Seipei, til bana
með hníf árið 1989.
Fyrrverandi bílstjóri Winnie
Mandela, John Morgan, bar vitni í
gær og sagði hana hafa skipað sér
að fjarlægja lík drengsins. Seipei
og þrír félagar hans hefðu verið í
haldi lífvarðanna á heimili hennar
og sætt þar pyntingum í fjóra
daga.
Sakaðir um tólf morð
Annað vitni sagði að lífverðirnir
hefðu myrt skæruliðaforingja,
Vincent Sefako, sem Winnie Mand-
ela hefði átt sökótt við. Þeir hefðu
einnig myrt konu, sem varð vitni að
árásinni, eftir að Winnie hefði sagt
að „hún vissi of mikið“.
Foreldrar tveggja annarra
drengja, sem talið er að lífverðirnir
hafi myrt, báru einnig vitni og
sögðu að Winnie Mandela væri við-
riðin morðin. Talið er að lífverðirnir
hafi orðið allt að tólf manns að bana.
Segist saklaus
Winnie Mandela er nú forseti
kvennadeildar stjómarflokksins,
Afríska þjóðarráðsins (ANC), og
Reuters
WINNIE Mandela heilsar einni
af stuðningskonum sínum sem
voru viðstaddar yfirheyrslurnar.
kveðst saklaus af öllum sakargift-
unum. Stuðningsmenn hennar
segja ásakanirnar runnar undan
rifjum andstæðinga hennar, sem
vilji koma í veg fyrir að hún verði
kjörin varaforseti Afríska þjóðar-
ráðsins í atkvæðagreiðslu sem á að
fara fram í desember.
Margar stuðningskonur Winnie
Mandela voru viðstaddar yfir-
heyrslurnar og gripu fram í fyrir
Desmond Tutu erkibiskupi, for-
manni sannleiksnefndarinnar, þeg-
ar hann áminnti lögfræðing sak-
borningsins um að ganga ekki of
hart að vitnunum. Nefndinni er
ætlað að upplýsa pólitíska glæpi,
sem framdir voru í Suður-Afríku
fyrir afnám aðskilnaðarstefnunnar,
en hún hefur ekki vald til að sækja
menn til saka.