Morgunblaðið - 25.11.1997, Blaðsíða 8

8 ÞRIÐJUDAGUR 25. NÓVEMBER 1997
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Forsætisráðherra um Byggðastofnun
Lánveitingum
hug’sanlega hætt
ÞAÐ er ekkert fiðlugaul, heldur dillandi harmonikkuleikur á
meðan okkar Róm brennur . . .
Opinberir starfsmenn geta valið sér nýtt lífeyriskerfi
Fertugir og yngri hafa
hag af því að færa sig
HAUKUR Hafsteinsson, fram-
kvæmdastjóri Lífeyrissjóðs starfs-
manna ríkisins, segir að almennt
megi segja að fólk sem er innan við
fertugt hafi hag af því að færa sig
úr B-deild sjóðsins yfir í A-deild.
Hagur þeirra sem séu á miðjum aldri
af því að færa sig yfir sé óviss, en
þeir sem séu ógiftir hafi þó frekar
hag af þvi að færa sig. Fyrir þá sem
séu komnir yfir sextugt sé almennt
betra að vera áfram í B-deildinni.
Tími sjóðsfélaga í Lífeyrissjóði
starfsmanna ríkisins til að færa sig
yfír í nýtt lífeyriskerfi, A-deild, er
að renna út, en taka verður ákvörðun
um flutning fyrir 1. desember. Áhugi
á að flytja sig yfir hefur verið frekar
lítill fram að þessu, en undanfama
daga hafa margir komið á skrifstofu
LSR til að leita sér ráðgjafar. Hauk-
ur segist reikna með örtröð síðustu
dagana.
Iðgjaldagreiðslur breytast
Sjóðsfélagar í A-deild greiða ið-
gjald alla starfsævina, en sjóðsfélag-
ar í B-deild greiða einungis iðgjald
af föstum launum fyrir dagvinnu,
persónuuppbót, orlofsuppbót og
vaktavinnuálagi. Þegar sjóðfélagi í
B-deild hefur greitt iðgjald í 32 ár
eða þegar samanlagður aldur sjóðs-
félagans og starfsaldur ná 95 árum
þarf hann ekki að greiða iðgjald leng-
ur. Sjóðsfélagar í A-deild greiða því
að jafnaði meira af launum sínum í
iðgjald til sjóðsins.
Sjóðsfélagar í A-deild ávinna sér
lífeyrisrétt af heildarlaunum. Sá rétt-
ur er að hluta til borinn uppi með
4% iðgjaldi sjóðsfélagans og að hluta
til með 11,5% iðgjaldi launagreiðand-
ans. Almennt má því segja að þeim
mun meiri yfirvinnugreiðslur eða
aðrar launagreiðslur umfram föst
dagvinnulaun sem sjóðsfélagi hefur,
þeim mun hagstæðara verður fyrir
hann að öðru jöfnu að færa sig yfir
í A-deildina.
Eldri félagar hafa almennt hag
af því vera áfram í B-deild
Réttur til lífeyristöku hjá A-deild
er miðaður við 65 ára aldur. Sjóðfé-
lagar geta þó hafið töku lífeyris sex-
tugir eða seinkað því til sjötugs, en
það hefur áhrif á lífeyrinn. Hjá B-
deildinni eiga sjóðsfélagar almennt
rétt á að heija töku lífeyris við 65
ára aldur. Hafi sjóðsfélagar náð svo-
kallaðri 95 ára reglu geta þeir þó
farið fyrr á lífeyri en þó ekki fyrir
60 ára aldur. Reglur eins og þær sem
eru hjá A-deildinni um skerðingu eða
hækkun lífeyris, ef töku hans er flýtt
eða seinkað, gilda ekki hjá B-deild
sjóðsins. Því má almennt segja að
sjóðsfélagar, sem hyggjast nýta sér
rétt samkvæmt 95 ára reglunni og
fara á lífeyri fyrir 65 ára aldur, hafi
fremur hag af því að vera í B-deild-
inni. Þeir sem munu hins vegar vinna
lengur eða allt til 70 ára aldurs hafa
hins vegar að öðru jöfnu fremur hag
af því að flytja sig í A-deildina.
Við útreikning réttinda hjá A-deild
er tekið mið af launum sjóðsfélagans
allan þann tíma sem hann hefur
greitt iðgjald til deildarinnar. Hjá
B-deildinni er áunninn lífeyrisréttur
reiknaður út frá lokalaunum. Eftir
því sem meiri munur er á lokalaunum
og meðallaunum sem ætla má að
greitt verði af til hvorrar deildar um
sig, þeim mun hagstæðara verður
að öðru jöfnu fyrir sjóðsfélaga að
vera áfram í B-deildinni.
Breyting á maka- og
örorkulífeyri
Örorkulífeyrisréttur er mun betri
hjá A-deild en B-deild. Barnalífeyrir
er sömuleiðis hærri í A-deild auk
þess sem hann er greiddur lengur
en barnalífeyrir í B-deild. Makalíf-
eyrisréttur er hins vegar almennt
hagstæðari hjá B-deildinni. Kemur
það ekki síst fram í því að makalíf-
eyrir er greiddur ævilangt í B-deild
sjóðsins, en meginreglan er að maka-
lífeyrir er greiddur út tímabundið hjá
A-deildinni. Munur á reglum deild-
anna um makalífeyri er með þeim
hætti að makalífeyrir getur þó orðið
talsvert hærri úr A-deildinni ef eftir-
lifandi maki er ungur við fráfall
sjóðsfélaga, en lífeyririnn er eftir sem
áður greiddur í takmarkaðan tíma.
Sjóðsfélagi sem flytur sig yfir í
A-deildina getur ekki flutt sig aftur
í B-deild. Áunninn réttur þeirra sem
flytja sig úr B-deild í A-deild verður
varðveittur í B-deild, en flyst ekki
jrfir í A-deild.
OLYMPUS V1YMDAVÉLAR.
Ky, — _ _ rt/f'ir staö oa stoma/
OLYMPUS mju II - 35mm alsjálfvirk,
margverðlaunuð og vönduð vél. HÉR
FÆRÐ PÚ MIKIÐ FYRIR PENINGINN !
- Stafrænar myndavélar

- ENGIN FILMA -
1- 6 MB diskur
30-120 myndir
Fyrir Mac og PC
OLYMPUS
mju ZOOM 70 - 115mm
Svart / Ch. Gold. ,
(ZOOM vélar frá
kr. 11.900.- stgr. )'
HLJÓMCO
Fákafen 11 Sími 568 8005
UMBOÐSMENN UM LAND ALLT
Markaðssetning á Netinu
Aðgangur að
upplýsingum
forréttindi
Einar Örn Sigurdórsson
EINAR Öm Sigurdórs-
son hlaut nýlega verð-
laun fyrir grafíska
hönnun í samkeppni á vegum
tímaritsins Graphic Design:
USA. Nefnast þau „Americ-
an Graphic Design Awards
97“ og voru veitt fyrir hönn-
un á vefsíðum fyrirtækisins
Allen & Gerritsen. Myndir
af verkefnunum sem verð-
launuð voru munu birtast í
desemberhefti tímaritsins.
- Hvernig stóð á því að
þú ílentist ytra?
„Möguleikarnir á starfi
eru miklu meiri, gróskan á
Nýja-Englandssvæðinu er
mikil og auglýsingaheimur-
inn þar byggir á sterkri hefð.
Ég vildi líka prófa eitthvað
ólíkt hasarnum sem er á
markaðinum hérlendis, þar
sem fjármagnið er minna og
styttri tími til þess að framkvæma
hlutina."
- Hver er menntun þinni hátt-
að?
„Ég lærði markaðsboðskipta-
fræði sem fjallar um auglýsingar,
markpóst, almannatengsl og
fleira; öll samskipti markaðs-
setjara við almenning. Ég er að
reyna að samþætta þessa þekk-
ingu Netinu, hvemig nýjar leiðir
opnast með tilkomu þess. Það er
til dæmis hægt að setja upp vef
með auglýsingum og upplýsingum
um vöru hjá fyrirtæki sem getur
komið í staðinn fyrir hinn mann-
lega þátt. Vefur sem sameinar
ýmsa gagnagrunna fyrirtækisins
getur til dæmis séð um birgðabók-
hald, sem tengt er við framleiðsl-
una, svo sala á vörum og þjónustu
gengur sjálfvirkt fyrir sig.“
- Hvað geta fyrirtæki sparað
sér marga starfsmenn með þessu
móti?
„Islensk fyrirtæki á útflutnings-
markaði geta með slíkri samteng-
ingu náð út um allan heim, sem
auðvitað er alger bylting. Bolmagn
fyrirtækisins þarf ekki að endur-
speglast í fjölda starfsmanna, sem
geta verið færri en ella vegna
nýrrar tækni. Það er erfitt að segja
hversu mikið færri því þörfin á
annars konar starfsmönnum kem-
ur til mótvægis. Einhver þarf auð-
vitað að skrifa forritin og viðhalda
kerfunum.“
- Hefur tilkoma Netsins breytt
auglýsingamarkaðinum?
„Fyrirtæki á borð við Microsoft,
Netscape og IBM eru farin að
eyða 50% af auglýsingapeningun-
um sínum í auglýsingar á Netinu,
til dæmis hjá stórum aðilum eins
og Yahoo! Það hefur ekki leitt til
þess að þau auglýsi
minna annars staðar því
þau leggja bara út í
meiri auglýsingakostn-
að. Minni fyrirtæki hafa
að vísu sum dregið úr
auglýsingum í dagblöð-
um og tímaritum fyrir vikið. Sum
fyrirtæki byggja viðskipti sín síðan
alfarið á Netinu, eins og til dæmis
stærsta bókabúð í heimi amaz-
on.com sem byijaði í bílskúr og
er nú með milljón bókatitla á skrá.“
- Hvaða hópar eru á Netinu í
Bandaríkjunum?
„Árið 1994 var hlutfall kvenna
5%, í dag eru þær næstum því
jafnmargar körlunum. Aldurs-
dreifingin er líka jafnari. Á hinn
bóginn eru flestir notendur úr
millistétt og talað um það að með
tilkomu Netsins hafí bilið milli
stétta aukist enn meira. Aðgangur
að upplýsingum telst til forrétt-
inda.“
- Þú varst í námi í stjómmála-
► Einar Örn Sigurdórsson
fæddist á Selfossi árið 1965.
Hann er sjálfmenntaður í graf-
ískri hönnun og starfaði sem
grafískur hönnuður í lausa-
mennsku til ársins 1993. Sama
ár lauk hann BA-prófi í stjórn-
málafræði frá Háskóla íslands
og MA-prófi í auglýsinga- og
markaðsfræðum í Emerson
College í Boston ánð 1995. Síð-
an þá hefur Einar Örn kennt
hönnun og markaðssetningu á
Netinu við Emerson College og
víðar í grennd við Boston og var
ráðinn hönnunarstjóri hjá Allen
& Gerritsen í apríl í fyrra. Þar
sér hann um hönnun markaðs-
efnis, auglýsinga og vefgerð
fyrir fjárfestingabankann State
Street, gagnagrunnshugbúnað-
arfyrirtækið Sybase og fyrir-
tæki í efnagreiningartækni sem
nefnist Waters. Sambýliskona
hans er Brynhildur Davíðsdóttir
visthagfræðingur.
fræði. Hvemig fer sú þekking
saman við hönnun auglýsinga og
framsetningu á upplýsingum?
„Kenningarnar í stjórnmála- og
félagsfræði kenndu mér gagnrýna
hugsun og að sjá heiminn frá öðru
sjónarhomi. Hið sama gerir maður
í hönnuninni og ég held að bak-
grunnur minn leiði til þess að ég
skeri mig frekar úr hópnum ytra.
Hönnun er í raun bara niðurbrot
á því sem maður skynjar í kringum
sig. Ég reyni alltaf að sjá eitthvað
nýtt og svara nemendum mínum,
þegar þeir spyija hvar maður eigi
að leita að innblæstri; með því að
sjá og heyra eins mikið og þeir
geta, bíómyndir, bækur blöð.
Einnig bendi ég þeim
á að fara ekki alltaf
sömu leið í skólann,
þannig sér maður ekk-
ert nýtt. Hönnun byggir
á vissum grundvallar-
reglum og þegar maður
er búinn að tileinka sér þær er um
að gera að bijóta þær.“
- Hvað ertu að vinna fyrir
Elite-fyrirsætuskrifstofuna?
„Ég er að vinna verkefni fyrir
litla deild með frægu fólki innan
Elite þar sem eru á skrá 25 fyrir-
sætur, til dæmis Nastassja Kinski,
Brooke_ Shields og Drew Barry-
more. Ég er að búa til lítinn kassa
með upplýsingum um þetta fólk
sem sendur verður tilteknum
markhópi."
- Þú ert hér heima í fríi, fær
maður nokkuð sumarfrí íAmeríku?
„Maður fær tólf daga á ári, einn
dag fyrir hvern unninn mánuð.
Þetta er örlítið öðruvísi í Banda-
ríkjunum."
Hönnun á aö
brjóta grund-
vallarreglur