Morgunblaðið - 11.01.1998, Page 29

28 SUNNUDAGUR 11. JANÚAR 1998
MORGUNBLAÐIÐ
MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 11. JANÚAR 1998 29
STOFNAÐ 1913
ÚTGEFANDI
FRAMKVÆMDASTJÓRI
RITSTJÓRAR
TÆPLEGA þrjár og hálf millj-
ón eru ekki miklir pening-
ar, þegar litið er til heildarút-
gjalda ríkissjóðs. En þetta er sú
upphæð, sem ákveðið hefur verið
að leggja fram til þess að tryggja
flug til Raufarhafnar. Þetta mál
snýst því ekki um upphæðir held-
ur grundvallaratriði.
Núverandi ríkisstjórn og for-
veri hennar hafa báðar haft þá
meginstefnu að grípa ekki ti!
sértækra aðgerða til stuðnings
einstökum byggðarlögum eða
einstökum fyrirtækjum. Engum
blandast hugur um, að sú megin-
stefna er rétt enda öllum ljóst,
að áratuga fjáraustur úr ríkis-
sjóði skilaði engu og jafnvel veik-
ara atvinnulífi en ella. Helzta
undantekningin frá þessari reglu
á þessum áratug er Vestfjarðaað-
stoðin, sem ákveðin efnisleg rök
voru fyrir.
Það er ekkert nýtt, að stjórn-
völd leggi fram fé til þess að
tryggja flugrekstur. íslenzka rík-
ið átti á sínum tíma verulegan
hlut í Flugfélagi íslands hf. og
eftir sameiningu þess fyrirtækis
og Loftleiða átti ríkið töluverðan
hlut í Flugleiðum í u.þ.b. áratug.
Þessi eignaraðild var á sínum
tíma hugsuð til þess að efla flug-
samgöngur innanlands og utan.
Fyrir einum og hálfum áratug
stóðu Flugleiðir frammi fyrir
miklum rekstrarvanda. Forráða-
menn fyrirtækisins tóku þá
ákvörðun um að leggja flug til
Bandaríkjanna að mestu leyti
niður. Þeir fóru ekki til ríkis-
valdsins og báðu um aðstoð. Þá-
verandi ríkisstjórn taldi hins veg-
Árvakur hf., Reykjavík.
Hallgrímur B. Geirsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
ar, að miklir hagsmunir væru í
húfi og bauð Flugleiðum fjár-
hagsaðstoð í ýmsu formi, sem
varð til þess, að fyrirtækið hélt
fluginu vestur um haf áfram og
náði sér síðar á strik.
Hefði fluginu til Bandaríkj-
anna verið hætt á þeim tíma
hefðu mörg hundruð starfsmenn
fyrirtækisins misst atvinnu sína
og samgöngur til Bandaríkjanna
orðið svo stopular, að það hefði
augljóslega háð útflutningsstarf-
semi okkar verulega. Það er auð-
velt að færa rök fyrir því, að
þessi afstaða þáverandi ríkis-
stjórnar hafi verið skynsamleg á
þeim tíma enda studdi Morgun-
blaðið hana þá. Mikilvægt er hins
vegar að minnast þess, að fyrir-
tækið fór ekki fram á þá aðstoð
heldur ætlaði það að bregðast við
vandamálum í sínum rekstri með
eðlilegum hætti. Það var ríkis-
stjórn þess tíma, sem bauð að-
stoðina fram.
Flugfélag íslands hf. hafði
ákveðið að leggja niður flug frá
Akureyri til Raufarhafnar vegna
þess, að ekki var rekstrargrund-
völlur fyrir því. Það var eðlileg
afstaða af hálfu fyrirtækisins.
Þá koma hins vegar opinberir
aðilar til skjalanna og bjóða fram
styrk til þess, að fyrirtækið haldi
fluginu áfram. Er eitthvað at-
hugavert við það?
Það er náttúrlega augljóst, að
fleiri byggðarlög geta komið í
kjölfarið og óskað eftir styrk úr
ríkissjóði til þess að tryggja flug
þangað. Það á ekki sízt við um
byggðir á Vestfjörðum. Þess
vegna má vel vera, að styrkurinn
til Raufarhafnarflugsins eigi eft-
ir að draga dilk á eftir sér að
því leyti.
Á hinn bóginn fer ekki á milli
mála, að ríkisvaldið heldur alltaf
uppi ákveðnum aðgerðum til þess
að tryggja samgöngur á milli
byggðarlaga. Ríkissjóður leggur
fram fé til rekstrar á ferjum til
þess að tryggja samgöngur. Rík-
issjóður leggur fram fé til þess
að halda þjóðvegum opnum yfir
vetrarmánuðina. Er nokkur mun-
ur á slíkum framlögum og styrk
til þess að halda uppi flugi til
ákveðinna staða? Er jafnvel
hugsanlegt að það sé ódýrara
fyrir ríkissjóð að tryggja sam-
göngur til Raufarhafnar með
þessum hætti heldur en á annan
veg?
Þegar litið er á ríkisstyrkinn
til Raufarhafnarflugsins í þessu
ljósi má með nokkrum rökum
halda því fram, að svo lengi, sem
ríkisvaldið hefur afskipti af því
að tryggja samgöngur í landinu
skipti ekki meginmáli hvernig
það er gert, svo lengi sem það
er gert á hagkvæmasta máta
fyrir skattgreiðendur.
Og þó. I þessu tilviki eru tvö
flugfélög, sem heyja harða sam-
keppni á innanlandsmarkaði.
Ómar Benediktsson, fram-
kvæmdastjóri íslandsflugs hf.,
segir í samtali við Morgunblaðið
í gær: „Ætli samgönguráðuneyt-
ið eða Alþingi að úthluta styrk
til þessa flugs er það almenn
regla í þjóðfélaginu með tilkomu
nýrra samkeppnislaga að jafn-
ræðisregla gildi, þannig að allir
hafi jafna möguleika ... Við höf-
um ekkert verið að skoða þetta
sérstaklega, en hins vegar er
staðan sú að við munum skoða
öll mál, ef við teljum það skyn-
samlegt og sjáum það ganga upp
fjárhagslega. Því skyldum við
ekki hafa áhuga á því eins og
hinn aðilinn?“
Þetta er rétt. Hvers vegna er
tekin einhliða ákvörðun um að
leggja fram styrkinn og samið
við Flugfélag íslands hf. um flug-
ið til Raufarhafnar? Hvers vegna
er ekki kannað með útboði, hvaða
þjónustu þessi tvö flugfélög og
hugsanlega fleiri eru tilbúin að
bjóða íbúum Raufarhafnar miðað
við þetta fjárframlag úr ríkis-
sjóði?
STYRKUR TIL FLUGS
Góðar lýsing-
• ar á íslenzk-
um sögualdarkonum
og sjálfstæði þeirra
eru m.a. í Grettlu og
Laxdælu. í 52. kap.
Grettis sögu segir svo
um Þorbjörgu húsfreyju úr Vatns-
firði og afskipti hennar af Gretti
og örlögum hans:
„En er þeir höfðu þetta talat
lengi, þá kom þat ásamt með þeim,
at þeir mundu eigi gera happ sitt
at óhappi, ok fóru til ok reistu gálga
þar þegar í skóginum ok ætluðu
at hengja Gretti ok hlömmuðu nú
mjök yfir þessu.
Þá sá þeir ríða þijá menn neðan
eftir dalnum. Var einn í litklæðum.
Þeir gátu, at þar myndi fara Þor-
björg húsfreyja ór Vatnsfirði, ok
svá var. Ætlaði hon til sels. Hon
var skörungr mikill ok stórvitr. Hon
hafði heraðsstjórn ok skipaði öllum
málum, þegar Vermundr var eigi
heima.
Hon veik þangat at, sem mann-
fundrinn var, ok var hon af baki
tekin. Bændr fögnuðu henni vel.
Hon mælti þá: „Hvat þingi hafið
þér, eða hverr er þessi inn háls-
digri, er hér sitr í böndum?"
Grettir nefndi sik ok heilsaði
henni.
Hon svarar: „Hvat rak þik til
þess, Grettir,“ sagði hon, „at þú
vildir gera hér óspekðir þingmönn-
um mínum?“
„Eigi má nú við öllu sjá. Vera
varð ek nökkur."
„Slíkt er mikit gæfuleysi," segir
hon, „at vesalmenni þessi skyldi
taka þik, svá at ekki
lagðist fyrir þik. Eða
hvat ætlið þér nú af
honum at gera?“
Bændr sögðu
henni, at þeir ætluðu
at festa hann á gálga
fyrir óspekðir sínar.
Hon svarar: „Vera má, at Grettir
hafi sakar til þess, en ofráð mun
þat verða yðr Isfirðingum at taka
Gretti af lífi, því at hann er maðr
frægr ok stórættaðr, þó at hann
sé eigi gæfumaðr. Eða hvat viltu
nú vinna til lífs þér, Grettir, ef ek
gef þér líf?“
Hann svarar: „Hvat mælir þú
til?“
„Þú skalt vinna eið,“ sagði hon,
“at gera engar óspekðir hér um
ísafjörð. Engum skaltu hefna, þeim
sem í atför hafa verit at taka þik.“
Grettir kvað hana ráða skyldu. Síð-
an var hann leystr, ok kvaðst hann
mest bundizt hafa at sínu skap-
lyndi, at hann sló þá eigi, er þeir
hældust við hann. Þorbjörg bað
hann fara heim með sér ok fekk
honum hest til reiðar. Fór hann þá
heim í Vatnsfjörð ok beið þar til
þess, er Vermundr kom heim, ok
gerði húsfreyja vel við hann. Varð
hon af þessu mjök fræg víða um
sveitir. Vermundr var ófrýnn, er
hann kom heim, ok spurði, hví
Grettir væri þar. Þorbjörg sagði
allt, sem farit hefði með þeim ísfirð-
ingum.
„Hvers naut hann at því,“ sagði
Vermundr, „er þú gaft honum líf?“
„Margar greinir váru til þess,“
sagði Þorbjörg. „Þat fyrst,“ segir
hon, „at þú munt þykkja meiri höfð-
ingi en áðr, er þú áttir þá konu,
er slíkt þorði at gera. Þá myndi þat
ok ætla Hrefna, frændkona hans,
at ek mynda eigi láta drepa hann.
Þat it þriðja, at hann er inn mesti
afreksmaðr í mörgum greinum."
„Vitr kona ertu,“ sagði Ver-
mundr, “í flestu, ok haf þökk fyr-
ir.“ Þá mælti hann til Grettis: “Lít-
it lagðist nú fyrir þik, þvílíkr garpr
sem þú ert, er vesalmenni skyldu
taka þik, ok ferr svá jafnan óeirðar-
mönnum.““
Og í Laxdælu segir svo í
• 23. kap.: „Þat er sagt, einn
dag, er þeir feðgar, Höskuldr ok
Óláfr, gengu 'frá búð ok til fundar
við Egil (Skallagrímsson). Egill
fagnar þeim vel, því at þeir Hösk-
uldr váru mjök málkunnir. Höskuldr
vekr nú bónorðit fyrir hönd Óláfs
ok biðr Þorgerðar. Hon var ok þar
á þinginu.
Egill tók þessu máli vel, kvaðst
hafa góða frétt af þeim feðgum.
„Veit ek ok, Höskuldr," segir Egill,
„at þú ert ættstórr maðr ok mikils
verðr, en Óláfr er frægr af ferð
sinni. Er ok eigi kynligt, at slíkir
menn ætli framarla til, því at hann
skortir eigi ætt né fríðleika. En þó
skal nú þetta við Þorgerði ræða,
því at þat er engum manni fært
at fá Þorgerðar án hennar vilja.“
Höskuldr mælti: „Þat vil ek,
Egill, at þú ræðir þetta við dóttur
þína.“
Egill kvað svá vera skyldu. Egill
gekk nú til fundar við Þorgerði, ok
tóku þau tal saman.“
M.
HELGI
spjall
IMORGUNBLAÐINU í DAG,
laugardag, er skýrt frá niðurstöð-
um könnunar á vegum Ferða-
málaráðs sl. sumar þar sem
2.700 ferðamenn af 3.500, sem
lentu í úrtaki frá byijun júní til
ágústloka svöruðu spurningum
um ferðamál. Rúmlega helming-
ur sagði, að það mundi hafa neikvæð áhrif
á ákvörðun um ferð til íslands, ef við íslend-
ingar stunduðum hvalveiðar. Þar af sagði
tæpur þriðjungur eða 29%, að það hefði
haft mjög neikvæð áhrif á ferðaval þeirra
og fjórðungur sagði að það hefði haft frek-
ar neikvæð áhrif. Alveg um þriðjungur
þeirra, sem spurðir voru sögðu, að hvalveið-
ar á okkar vegum hefðu engin áhrif haft.
Þetta eru athyglisverðar niðurstöður en
koma þó tæpast á óvart. Þær sýna, að í
þessum efnum erum við á milli tveggja
elda. Tekjuaukning vegna hvalveiða getur
leitt til tekjutaps í ferðaiðnaði. Sjálfsagt
er hægt að áætla út frá þessum tölum,
hvað það tekjutap gæti orðið mikið og með
sama hætti er væntanlega hægt að áætla
út frá fyrri reynslu hvað tekjuaukning af
því að hefja hvalveiðar á ný gæti orðið
mikil.
Spurningin um hvalveiðar eða ekki hval-
veiðar er þó aðeins lítill þáttur í mjög stóru
máli, sem við íslendingar stöndum frammi
fyrir í lok tuttugustu aldarinnar. Á hvern
veg getum við hagnýtt auðlindir okkar með
þeim hætti, að það samrýmist nútímalegum
sjónarmiðum um vernd náttúru og um-
hverfis og nauðsyn þess, að snúast gegn
vaxandi loftmengun, sem vísindamenn telja
að gæti haft mjög afdrifaríkar afleiðingar
fyrir lífið á jörðinni, þótt enginn geti full-
yrt neitt um það?
Fyrir skömmu sat hópur stóriðjusinnaðra
einstaklinga að tali og spurði sjálfa sig,
hvað líklegt væri, að hér yrðu byggð mörg
álver til viðbótar við þau, sem fyrir væru
og ákvörðun hefur verið tekin um. Niður-
staða þeirra var sú, að hér yrði í ljósi nýrra
aðstæðna einungis byggt eitt álver til við-
bótar við Straumsvík og Norðurál og í allra
mesta lagi tvö. Fyrir fimm árum hefði eng-
um í þessum hópi látið sér til hugar koma,
að nauðsynlegt yrði að setja þak á fjölda
álvera hér.
Jafnframt og jafnhliða er sú spurning
orðin raunhæf, hvað við getum gengið langt
í virkjun fallvatnanna án þess að spilla
þeirri náttúrufegurð, sem dregur að sér
vaxandi fjölda ferðamanna ár frá ári.
Fyrir aldarfjórðungi var í almennum
þjóðmálaumræðum talað um það, að ís-
lenzka þjóðin ætti fyrst og fremst tvær
auðlindir; fiskimiðin við strendur landsins
og orku fallvatnanna, sem enn væri að
mestu ónotuð. Nú er yfirleitt talað um að
við eigum þijár auðlindir, þ.e. fiskimiðin,
orku fallvatnanna og náttúru landsins, sem
enn sé að mestu leyti óspillt og þess vegna
mikil og vaxandi tekjulind. Auk þessara
þriggja auðlinda er svo gjarnan til þess
vitnað, að fjórða auðlindin sé vel menntuð
þjóð.
Fiskimiðin eru að mestu fullnýtt, sem
auðlind þótt alltaf komi við og við fram
ábendingar um þá möguleika, sem felist í
veiðum á fiskistofnum, sem við höfum ekki
sinnt hingað til. í því sambandi hefur búri
og túnfiskur verið mest til umræðu undan-
farin ár auk kolmunna, sem við höfum
ekki náð viðunandi tökum á að veiða. En
jafnframt er augljóst, að við eigum enn
langt í land með að nýta sjávaraflann þann-
ig að hann gefi af sér auknar tekjur, þótt
magnið aukist ekki að ráði.
Fram á síðustu ár höfum við talið, að
einungis lítill hluti af þeirri auðlind, sem
við eigum í ónýttri orku fallvatnanna hefði
verið notaður. Nú stöndum við hins vegar
frammi fyrir þeirri spurningu, sem áður
var vikið að, hvort miklar virkjanafram-
kvæmdir í óbyggðum muni spilla náttúru
landsins svo mjög, að tekjuauki vegna virkj-
anaframkvæmda og stóriðju leiði til tekju-
taps í ferðaiðnaði. Slíkar umræður hefðu
verið nánast óhugsandi fyrir aldarfjórðungi
en eru brýnar nú.
Raunar er þetta ekki bara spurning um
tekjuauka eða tekjutap. Við stöndum líka
frammi fyrir því siðferðilega mati, hvort
okkur leyfist að umgangast landið með
þeim hætti, að börn okkar og barnabörn
og framtíðarkynslóðir fái ekki að njóta
þeirrar fegurðar og óspilltu náttúru, sem
í óbyggðum landsins býr.
Og loks stöndum við frammi fyrir
ákvörðun um, hvort við getum leyft okkur
að horfa fram hjá væntanlegri viðleitni
annarra þjóða heims, sem að vísu er ekki
orðinn veruleiki nema að litlu leyti til þess
að vinna gegn þeim áhrifum, sem alþjóðleg
mengun hefur haft á umhverfi okkar.
Stundum hefur verið sagt á undanförn-
um árum og m.a. hér í Morgunblaðinu, að
lítið væri um stór og mikil viðfangsefni á
vettvangi íslenzkra stjórnmála. En með
sterkum rökum má halda því fram, að bar-
átta við óðaverðbólgu og önnur slík dægur-
mál sé smámál samanborið við þau verk-
efni, sem hér blasa við.
Ný afstaða
FYRIR NOKKRUM
dögum var frá því
skýrt í Evrópuút-
gáfu bandaríska
dagblaðsins Wall
Street Journal, að allar bílaverksmiðjur
heims leggja nú gífurlega áherzlu á, að
þróa nýja tegund af bílvél, sem valda mun
byltingu í almennings samgöngum í fram-
tíðinni. Forráðamönnum þessara risafyrir-
tækja er orðið ljóst, að dagar hinnar hefð-
bundnu bílvélar eru taldir m.a. og ekki sízt
vegna þeirra mengunaráhrifa, sem hún
hefur. Þeir gera sér jafnframt grein fyrir,
að sú verksmiðja eða þær verksmiðjur, sem
ná forystu í framleiðslu á nýrri bílvél eiga
von á gífurlegum ábata á næstu áratugum.
Gamla bílvélin er á útleið vegna þess,
að hún mengar svo mikið og hefur skaðleg
áhrif á umhverfi okkar. Þess verður áreið-
anlega ekki langt að bíða, að hið sama
REYKJAVÍKURBRÉF
Laugardagur 10. janúar
gerist með þær vélar, sem knýja fiskiskip,
kaupskip og flugvélar.
Þegar við íhugum þessi nýju viðhorf og
þessa nýju afstöðu hljótum við um leið að
hugleiða, hvort við getum nýtt hreina orku
fallvatnanna á þann veg, að hún breytist
ekki í andhverfu sína með því að verða
undirstaða atvinnugreina, sem óumdeilan-
lega hafa mengandi áhrif á umhverfi okk-
ar. Og jafnframt hvort við getum nýtt hana
án þess að spilla umhverfinu að öðru leyti.
Breytingin á viðhorfi fólks á nokkrum
áratugum er nánast ótrúleg. Nú stöðva
menn ekki bara við virkjanirnar sjálfar
heldur líka mannvirkin, sem þarf að reisa
til þess að flytja orkuna til notenda. Hvað
eftir annað hafa komið upp miklar umræð-
ur um það, hvort heimila eigi flutningalín-
ur fyrir raforku víðs vegar um landið.
Að sjálfsögðu má færa fram þau rök,
að sjónarmið sem þessi geti auðveldlega
leitt út í öfgafullar umræður og afstöðu.
Spyija má, hvernig þjóðin eigi að geta lifað
í þessu landi, ef hún má ekki nýta þær
auðlindir, sem fyrir hendi eru. Og það eru
fullgild sjónarmið. Á hinn bóginn gætum
við staðið frammi fyrir því, að markaðurinn
sjájfur setji okkur harða kosti.
í upphafi þessa Reykjavíkurbréfs var
vitnað til könnunar Ferðamálaráðs, sem
bendir til þess, að við gætum orðið fyrir
umtalsverðu tekjutapi vegna færri heim-
sókna erlendra ferðamanna, ef við hefjum
hvalveiðar. Með sama hætti er ekki óhugs-
andi, að við yrðum líka fyrir miklu tekju-
tapi ef við reisum svo mikið af mannvirkj-
um í óbyggðum íslands, að þær verði ekki
lengur eftirsóknarverðar fyrir erlenda sem
innlenda ferðamenn að heimsækja.
Við gætum líka staðið frammi fyrir því,
að kaupendur sjávarafurða segi sem svo:
ITJARNARBORG
jú, það er rétt. íslenzkar sjávarafurðir eru
hollar og góðar og sjórinn í kringum ísland
er enn hreinn og tær en þið veiðið fiskinn
með aðferðum, sem valda svo miklum út-
blæstri gróðurhúsalofttegunda að slíkar
vörur er ekki hægt að kaupa.
Það er alls ekki útilokað að niðurstaða
könnunar Ferðamálaráðs sé vísbending um,
að markaðurinn sé að taka þá ákvörðun
fyrir okkur, sem deilt hefur verið um, hvort
eigi að taka, þ.e. að hvalveiðar séu of mik-
ið hættuspil. Og það er alls ekki óhugs-
andi, að viðhorf markaðarins eigi eftir að
takmarka svigrúm okkar til nýtingar ann-
arra auðlinda landsins, sem við hingað til
höfum talið eðlilega.
Morgunblaðið/Golli
Breyttur
lífsmáti?
ALLT LEIÐIR
þetta til þeirrar nið-
urstöðu, að breytt
viðhorf og breyttar
aðstæður knýi þjóð-
ir heims og að minnsta kosti þá, sem búa
í allsnægtarþjóðfélögum Vesturlanda til
þess að taka upp breyttan lífsmáta. Neyzlu-
æðið á Vesturlöndum virðist ekki eiga sér
nokkur takmörk. Og það verður stöðugt
æðisgengnara. Þegar horft er yfir heims-
byggðina alla verður ljóst, að misskipting
lífsgæðanna er hrikaleg. Þurfum við
Vesturlandabúar meira? Komumst við ekki
vel af án þess að auka velmegun okkar
stöðugt? Er það ekki vísbending um að
úrkynjun sé í uppsiglingu, þegar við heimt-
um meir og meir? Eru engin takmörk?
Voru yfirleitt nokkur takmörk á eftirsókn
yfirstéttarinnar í Róm eftir munaði á þeim
árum og áratugum, þegar Rómarveldi var
að hrynja? Eða yfirstéttarinnar í Frakk-
landi skömmu fyrir byltinguna fyrir rúmum
200 árum?
Þær umræður, sem augljóslega eru í
uppsiglingu um nýtingu landsins gæða á
næstu öld eru stórmerkilegar. Það fer ekk-
ert á milli mála, að við tökum á næstu
árum ákvarðanir, sem hafa mikil áhrif á
líf afkomenda okkar á seinni hluta næstu
aldar. Það skiptir afar miklu máli, að við
fjöllum um þessi nýju viðhorf og breyttu
afstöðu með opnum huga og fordómalaust.
Það má telja líklegt, að niðurstaðan verði
einhvers staðar á milli tveggja öfga. Þeir
verða margir, sem telja, að við höfum ekki
efni á öðru en að nýta auðlindir okkar á
þann veg, sem við blasir og við höfum
tækifæri til. Og að með því séum við að
búa í haginn fyrir komandi kynslóðir.
Svo verða hinir, sem munu halda því
fram, að nú þegar eigi að stoppa á þeirri
braut, sem við erum á og gerbreyta um
stefnu. í umræðum sem þessum er alltaf
að finna öfgafull sjónarmið á báða bóga.
Við höfum þegar tekið ákvarðanir um
stóriðju, sem eru ýmist komnar til fram-
kvæmda eða undirbúningur stendur yfir.
Gera má ráð fyrir, að viðunandi samstaða
verði um nýtt álver á Austurlandi, ef kost-
ur er á samningum um það. En ekki er
ósennilegt, að úr því verði efasemdir um
hversu langt eigi að ganga.
í þessu samhengi hlýtur útflutningur á
orku um kapal til Evrópu að verða áhuga-
verður kostur. Mikil vinna hefur verið lögð
í að kanna þá möguleika til hlítar og ekki
óeðlilegt í ljósi breyttra viðhorfa að leggja
aukna áherzlu á þá.
Við þurfum að hafa heildarmyndina í
huga við allar ákvarðanir um þessi efni í
framtíðinni. Eða öllu heldur: við verðum
knúin til að vega og meta öll þessi sjónar-
mið á næstu árum áður en við tökum nýjar
ákvarðanir.
„Spurningin um
hvalveiðar eða
ekki hvalveiðar er
þó aðeins lítill
þáttur í mjög
stóru máli, sem
við Islendingar
stöndum frammi
fyrir í lok tuttug-
ustu aldarinnar.
Á hvern veg get-
um við hagnýtt
auðlindir okkar
með þeim hætti,
að það samrýmist
nútímalegum
sjónarmiðum um
vernd náttúru og
umhverfis og
nauðsyn þess, að
snúast gegn vax-
andi loftmeng-
un...“