Morgunblaðið - 07.03.1998, Síða 25

MORGUNBLAÐIÐ
NEYTENDUR
LAUGARDAGUR 7. MARZ 1998 25
Hófleg sykurneysla er
ekki hættuleg heilsunni
Fíkn í sætt bragð byrj-
ar á fósturstigi og er
talin mest á unglings-
árum. Olafur Sigurðs-
son matvælafræðingur
segir að sykur hafi ým-
is önnur hlutverk en að
gefa sætubragð.
SYKUR rotver sultur, sælgæti og
ýmsa drykki. Pegar gosdrykkur er
til dæmis auglýstur án rotvarnar-
efna er rétt að hafa í huga að sykur-
inn, koltvísýringurinn og sýran í
drykknum hafa rotverjandi óhrif.
Sykur gerir líka kökur mjúkar og
rakar og gefur gullbrúna litinn á
baksturinn. Við viljum því mörg
hver ekki vera án sykurs.
Hvítur sykur talinn hollari en
púðursykur
Sykrur eru einfóld kolvetni. Flók-
in kolvetni eru hins vegar sterkja
eða mjöl, sem eru langar keðjur ein-
faldra kolvetna. Kolvetnin eru aðal-
orkugjafí mannkynsins (hrísgrjón,
hveiti). Pað eru til margar tegundir
sykra sem er ýmist bætt í matvæli
eða fínnast í náttúrunni. Flest okk-
ar þekkja þó borðsykur eða
súkrósu, sem eru tvær einsykrur;
þrúgusykur+ávaxtasy kur
(glúkósa+frúktósa). Aðrar sykru-
tegundir eru t.d. sýróp og hunang.
Engin aukahollusta fylgir hunangi,
ef eitthvað er þá er meiri sykur í
teskeið af hunangi og sýrópi en
þurrsykri. Hvitur sykur er talinn
hollari en púðursykur, því hann er
hreinni! Til gamans má geta þess að
í kók eru um 11% sykur en í góðum
vínberjum, appelsínum og ferskjum
getur verið um 15%-17% sykur
(Brixmælt). Við fáum hins vegar
fullt af vítamínum og trefjum úr
ávöxtum en ekki gosdrykkjum.
Ávaxtasykurinn í þessum ávöxtum
er þó lítið hollari en borðsykurinn
(súkrósan) í gosinu, nema hvað
borðsykur skemmir frekar tennurn-
ar. Sykur flokkast sem hráefni til
matvælagerðar. Ef eitthvað væri
hugsanlega athugavert við matvæli
eða önnur efni sem notuð eru í þau,
þá yrðu þau bönnuð eða takmörkuð
notkun. Það er ofneyslan sem er
óholl og það er mikil ofneysla á
sykri hérlendis. Manneldisráð hefur
Fljótleg
kökugerð
Fyrirtækið Nathan & Olsen hf. hef-
ur um skeið séð um innflutning á
kökudufti í pökkum frá Betty
Crocker. I fréttatilkynningu frá
Nathan & Olsen segh- að nú hafi
bæst við níu tegundir af kökum.
Það eina sem þarf að gera er
setja egg og matarolíu í skál, hræra
innihaldi pakkans saman við og
baka í 20-30 mín. Þá er kakan tilbú-
in.
Þá er fáanlegt tilbúið krem á kök-
urnar.
Nýju tegundirnai’ af kökum eru
m.a. hvít kaka, gulrótarterta,
súkkulaðibitamúffur, bláberjamúff-
ur, epla og kanilmúffur og
súkkulaðibitasmákökur. Þá er hægt
að fá tilbúið súkkulaði- og vanillu-
krem.
sagt að við eigum að fá 15% hámark
af orku úr sykri, en við fáum 22%.
Neyslan er talin mjög há hjá ung-
lingum. Margir hafa áhyggjur af
þessu, ekki síst foreldrar og tann-
læknar. Að slepptri ofneyslu barna
og unglinga og tannskemmdum er
almennt talið að hófleg neysla á
sykri hafí ekki skaðleg áhrif á heils-
una.
Gervisykur ekki
hættulegur í hófi
Fyrir þá sem vilja fækka hitaein-
ingum úr mat er kjörið að velja syk-
urskert matvæii eða jafnvel sykur-
laus. Sætuefnin sem notuð eru í
staðinn eru viðurkennd efni sem eru
talin hættulaus undir leyfilegum
mörkum samkvæmt reglugerð um
aukefni. Á tungunni eru nemar fyrir
sætt bragð, í sykursameind eru
efnahópar sem snerta þessa nema.
Gervisæta er með efnahópa sem
snerta þessa nema á sama hátt og
sykurinn. Þannig er verið að plata
tunguna, til að skynja sætt bragð,
án sykurs. 1970 komu fram um-
deildar kenningar um að sykur ylli
ofvh’kni í börnum. Itrekaðar rann-
sóknir hafa ekki staðfest þetta. Of-
virkni varð ekki vart í börnum jafn-
vel eftir stöðuga og mikla sykur-
neyslu. I einni rannsókn voru valin
6-10 ára börn foreldra sem voru
þess fullviss að sykur hefði slæm
áhrif á þau. Enginn munur fannst á
hegðun þeirra hvort sem þau borð-
uðu mikinn eða mjög lítinn sykur.
Hins vegar kom í ljós að sykur róaði
bömin, sem og fullorðna. Þessi áhrif
verða þó lítt áberandi í bamaafmæl-
um eða á öðrum hátíðum.
Fitna ég af sykri?
Ekki af sykrinum eingöngu. Ef
við borðum of mikið, safnast fíta á
okkur, sama hvort við borðum of
mikið af sykri, próteinríkum mat
eða feitmeti. Hreyfingarleysi veldur
því að við brennum ekki nóg og
þannig safnast á okkur enn meiri
fíta. Bakteríur í munni nýta sykur-
inn og framleiða sýra sem skemmir
tennurnar. Verst er sifellt nart í
sælgæti. Þá eru tennurnar alltaf
baðaðar í sykri og tannsýklan þrífst
vel. Rannsóknir hérlendis hafa bent
til þess að þau börn sem era sífellt
að drekka gosdrykki hafí verstu
tannheilsuna. Ohófleg gosdrykkja
veldur glerangstæringu (sýran), og
tannskemmdum (sykurinn). Þetta
er því slæm blanda. Talið er að 20%
af nemendum í 10 bekk hérlendis
séu með vott af glerungstæringu,
þar af 3% þeirra alvarlega tæringu.
I Reykjavík eru rúmlega 2.000 börn
í 10. bekk. Svo virðist sem ung börn
geti drukkið dísætan vökva þegar
okkur mundi hrylla við bragðinu.
Það á aldrei að setja sykur eða hun-
ang á snuð, þá er verið að venja
börnin á sætubragð og munnurinn
verður löðrandi í sætu sem bakterí-
ui-nar nýta. Börn sem era að fara að
sofa eiga að fá vatn í pelann, ekki
mjólk (mjólkursykur) eða djús
(súkrósa). Hafíð það hugfast.
Sykrinum hefur ranglega verið
kennt um ýmislegt. Vonandi er þó
eitthvert gagn af þessari samantekt
frá samtökum bandarískra heimilis-
lækna.
Höfundur er matvælafræðingur.
V/SA

5% greiða með
veitir öllum sem _
VISA kreditkorti 3 70 rafraenan afslátt
Fjöldi annarra fyrirtækja veitir einnig afslátt
©
FRIÐINDAKLUBBURINN
www.fridindi.is • www.visa.is
PowerShot 350 stafræna ljósmyndavélin frá Canon
gefur sannarlega tilefni til að gleðjast þvf ljósmyndun
hefur aldrei verið eins einföld og þægileg sem nú.
Þú ert með myndavél í höndunum,
þar sem filman klárast j
aldrei og þú getur skoðað
myndirnar um leið og þú
ert búinn að taka þær.
llpplauin: 640x480 plxels, 24 blta.
Minni: 2MÐ; allt að 47 myndir, stækkan
legt i 15MB með allt að 352 myndir.
Linia: 6mm, F2,8.
Skjár Litaskjár LCD á baki myndavélar
1,8". Hægt að skaða teknar myndir.
Hugbúnaður: Ulead Photbtmpact
í. Win 95, TWAIN Driver og Adobe
Plug In Module í. Wln 95 og Mac.
Skaftahlíð 24 • Sími 5f9 7700
Slóð: http://www.nyherji:is
Netfang: nyherji@nyherji.is \
Canon