Morgunblaðið - 30.05.1998, Qupperneq 38

< 38 LAUGARDAGUR 30. MAÍ 1998
AÐSENDAR GREINAR
MORGUNBLAÐIÐ
Nýtt líf
á Gufuskálum

UM nokkurra ára
skeið hafa heimamenn í
Snæfellsbæ ásamt
ýmsum björgunaraðil-
um unnið að því að
koma til framkvæmda
hugmynd um rekstur
björgunar- og al-
mannavarnaskóla að
Gufuskálum á Snæ-
fellsnesi. Þessar hug-
myndir kviknuðu þegar
starfsemi lóranstöðvar-
innar á Gufuskálum
var aflögð og umræður
voru um nauðsyn þess
að efla fræðslu og
þjálfunarstarf meðal
björgunarmanna. Þess-
ir aðilar ásamt aðilum í stjórnkerf-
inu og þingmönnum Vesturlands
hafa unnið að undirbúningi málsins
og hefur þessi hugmynd þótt snjöll,
enda mikilvægt að efla það starf
sem um ræðir. Nú eru þessar hug-
myndir að verða að veruleika og er
öllum hlutaðeigandi aðilum þakkað
árangursríkt starf í því sambandi.
Utanríkisráðherra afhenti
mannvirki á Gufuskálum
Eftir að starfsemi lóranstöðvar-
innar var aflögð yfirtók utanríkis-
ráðuneytið fyrir hönd íslenska rík-
isins allar eignir og mannvirki sem
Hið einstaka umhverfí
á Gufuskálum og
mannvirkin þar,
segir Magnús Stefáns-
son, hafa verið
gædd nýju lífi, öllum
til heilla og hagsbóta.
eru á staðnum. Samkvæmt sér-
stöku samkomulagi af þessu tilefni
var sjálft landið undir og umhverfis
lóranstöðina skráð eign Póst- og
símamálastofnunar, sem hafði ann-
ast mannahald og rekstur stöðvar-
innar síðustu árin. Eftir mikla und-
irbúningsvinnu hefur nú fengist
niðurstaða í þessi mál, með sér-
stöku samkomulagi við Landssíma
Islands hf. er íslenska ríkið nú eig-
andi landsins en Halldór Ásgríms-
son utanríkisráðherra afhenti fyrir
nokkru viðkomandi aðilum öll
mannvirki á staðnum. Slysavama-
félagið og Landsbjörg hafa eignast
flestar húseignir til starfrækslu
björgunarskóla og þjálfunarmið-
stöðvar. Ríkisútvarpið tók við
mastrinu mikla sem er yfir 400
metra hátt, ásamt húsi þar sem
langbylgjusendir er staðsettur og
Þroskahjálp hefur nú eignast hús
þar sem félagið hefur undanfarið
rekið skammtímavistun fyrir fötluð
börn. Það er mikið ánægjuefni fyr-
ir heimamenn á Snæfellsnesi og
viðkomandi aðila að þessi mál séu
komin í höfn. Þeim aðilum sem nú
www.mbl.is
munu færa nýtt líf í
svæðið á og við Gufu-
skála er óskað til ham-
ingju með þessar lyktir
mála, ásamt óskum um
árangursríkt starf á
staðnum.
Björgunar- og þjálf-
unarskólinn
Aðstæður á Gufu-
skálum á Snæfellsnesi
eru tilvaldar til þess að
starfrækja þar björg-
unarskóla, Snæfells-
jökull er við bæjar-
dymar og gnæfir tign-
arlega yfir umhverfið á
staðnum, hraun og
fjalllendi er í næsta nágrenni, sjór
og klettótt strönd er innan seihng-
ar og loks munu hafnirnar í Snæ-
fellsbæ og fullbúinn flugvöllur á
Rifi gegna mikilvægu hlutverki.
Erlendir aðilar hafa sýnt þessu
mikinn áhuga og nú þegar hafa
hópar útlendinga dvalið á Gufu-
skálum við þjálfun til björgunar-
starfa. Það má því segja að með
þessu skapist nýir möguleikar á út-
flutningi í formi kennslu og þjálf-
unar til björgunarstarfa. Tilkoma
björgunarskólans mun gefa björg-
unaraðilum og almannavömum
sóknarfæri sem fela það í sér að
efla til muna björgunarstarf í land-
inu og ekki síður til að samræma
betur þær aðgerðir sem þurfa að
eiga sér stað þegar vá steðjar að.
Islenska þjóðin býr í landi þar sem
ætíð má eiga von á einhveijum
áföllum af völdum náttúraaflanna
og því er mikilvægt að byggja upp
eins öflugt björgunar- og almanna-
vamastarf og kostur er á hverjum
tíma. Hinir fjölmörgu einstakhngar
sem taka þátt í þessu starfi sem
sjálfboðaliðar um land aUt gegna
mikilvægu hlutverki í okkar landi
og þeir eiga svo sannarlega skiHð
að vel sé búið að þeirra fræðslu- og
þjálfunarstarfi.
Þroskahjálp og önnur
starfsemi á Gufuskálum
Asamt björgunar- og almanna-
vamaskólanum mun starfsemi
Þroskahjálpar á staðnum skipta
byggðimar á Snæfellsnesi miklu
máU. Þau umsvif sem þessu fylgja
munu styrkja atvinnuHf og ýmsa
starfsemi í Snæfellsbæ. Sérstök
ástæða er til þess að fagna því að
skammtímavistun fatlaðra hefur
fengið fastan samastað á Gufuskál-
um, þar er vel að skjólstæðingum
búið og er von til að þessi starfsemi
verði fótluðum bömum og fjöl-
skyldum þeirra til heiUa. Með til-
komu langbylgjusendisins á staðn-
um munu sjómenn og fjölmargir
aðrir aðilar geta notið hinnar
ágætu þjónustu Ríkisútvarpsins.
Þá hafa heimamenn, fagmenn á
sínu sviði sinnt því mikilvæga hlut-
verki að annast og fylgjast með
langbylgjusendinum, enda hlýtur
að vera mikilvægt fyrir Ríkisút-
varpið að eiga kost á því að njóta
þjónustu slíkra aðila sem eru bú-
settir í næsta nágrenni við Gufu-
skálar. Lóranmastrið mun áfram
verða það áhrifamikla staðarein-
kenni sem það hefur verið í yfir 30
ár.
Af framansögðu er ljóst að hið
einstaka umhverfi á Gufuskálum
og mannvirkin þar hafa verið gædd
nýju lífi og þess er að vænta að það
verði öllum þeim sem munu lifa þar
og starfa til heilla og hagsbóta.
Ekki síður er þess að vænta að
þjóðin muni njóta aukins öryggis í
framtíðinni með auknum áherslum
og heildstæðu skipulagi fræðslu og
þjálfunar björgunarstarfs og al-
mannavarna.
Höfundur er alþingismaður.
Magnús
Stefánsson
EIRIKSJOKULL
Akureyrarbréf
SKÍÐAMÓT íslands 1998 í Hlíðarfjalli, fánaborgin.
14.00 hefur Fokkervél Flugfélags
íslands hf. sig á loft frá Reykjavík-
urflugvelli áleiðis til Akureyrar.
Veður er hið fegursta, ekki ský á
himni svo langt sem augað eygir.
Þegar við eram stödd skammt
austan við Eiríksjökul, þá skil ég
fyrst ræðu Sigurðar Jónssonar á
Amarvatni, er hann flutti í Herðu-
breiðarlindum sumarið 1940 í hóp-
ferð Ungmennafélags Mývetninga.
Hann taldi sig ekki geta gert upp á
milH Herðubreiðar og Eiríksjökuls
hvað fegurð snerti. Ég hefi áður
talið það til mikillar víðsýni hjá
Sigurði að vera Þingeyingur og
telja ekki Herðubreið fegursta fjall
á Islandi, en nú skil ég hann. Til
þess þurfti ég 58 ár. Svo unaðslega
fagur var Eiríksjökull þennan apr-
íldag, að ókleift er að lýsa slíkri
fegurð í orðum. Eiríksjökull er
1.675 m.y.s. og er hæsta fjaO á
vesturhelmingi landsins.
II.
í byrjun apríl stendur yfir Skíða-
landsmót íslands í HHðarfjalH. Ekki
fylgdist ég með því núna, en minnt-
ist aftur á móti Skíðalandsmótsins í
apríl 1957, en þá dvaldi ég um pásk-
ana á Akureyri. Þó 41 ár sé Uðið frá
móti þessu, þá er það mér enn í
fersku minni. Sérstaklega man ég
eftir tveim starfsmönnum mótsins,
þeim Guðmundi KarH Péturssyni,
sem var læknir mótsins, og Her-
manni Stefánssyni íþróttakennara,
Þó 41 ár sé liðið frá
Skíðalandsmóti íslands
í Hlíðarfjalli í apríl
1957, segir Leifur
Sveinsson, þá er það
mér enn 1 fersku minni.
sem Hklegast hefur verið mótsstjóri.
Þetta vora kempur miklar, höfðing-
legir á veOi og svo alþýðlegir, að
þeir gáfu sig jafnvel á tal við skíða-
klaufa eins og mig. I svigkeppninni
háðu þeir nánast einvígi Eysteinn
Þórðarson frá Ólafsfirði og Jóhann
Vilbergsson frá Siglufirði. Jóhann
átti betri tíma úr fyrri ferðinni, gat
tryggt sér sigur með því að fara
seinni ferðina af öryggi, en þann
kost valdi Jóhann ekki, heldur setti
allt á fuOt, hlekktist á og varð annar
á eftir Eysteini. En áhorfendum
skemmti hann svo, að þeir minnast
Jóhanns enn eftir röska fjóra ára-
tugi. I 15 km göngukeppninni röð-
uðu Mývetningar sér í þrjú efstu
sætin og þekkti ég nokkuð til þeirra
frá Mývatnsáram mínum 1936-41:
1. Jón Kristjánsson frá Sveins-
strönd, síðar bóndi á Amarvatni. 2.
ívar Stefánsson frá Haganesi, nú
bóndi þar á bæ. 3. Helgi Vatnar
Helgason, bróðursonur Fjalla-
Bensa, nú bóndi á Grímsstöðum I.
Stórsvigið vann Stefán Krist-
jánsson frá Reykjavík, Eysteinn
varð annar, en Ulfar Skæringsson
þriðji. Stökkkeppnin var haldin aO-
langt frá Skíðahótelinu í Hlíðar-
fjalli og fór ég þangað, er úrsHta-
keppnin skyldi fram fara. Frost
var mikið og brunakuldi, en Her-
mann Stefánsson dró fram ullar-
sokk brúnan með flösku í, sem
var full af kaffi og bauð mér að
dreypa á að hætti engja-
fólks. Svo heitt var kaffið,
að við lá að ég brenndi
í mér tunguna.
Hafði ekki taHð,
að kaffi gæti
haldist svona
heitt uppi á reg-
infjöllum. Minnisstæðastur úr
stökkkeppninni var Reykvíkingur
að nafni Ragnar Thorvaldsen.
Tjáði hann mér, að hann hefði
brotið skíði sín í gær og gæti því
ekki keppt. Skömmu seinna sé ég
að Ragnar er kominn með stökk-
skíði og spyr hverju þetta sæti:
„Það var mannskratti, sem lánaði
mér skíði,“ svo ég verð að keppa.
Tekur nú Ragnar eitt æfingar-
stökk, rennir sér sæmOega fram af
paOinum, en fatast flugið, lendir
hálfilla, missir af sér skíðin í lend-
ingunni, en er óslasaður. Fólki er á
horfði varð dáh'tið um þetta óhapp
og heyrðust kvíðastunur en þó eitt
klapp. Spurði fólkið, hví einhver
fagnaði og varð ég fyrir svöram:
„Þetta er eigandi skíðanna, hann
sér að þau era óbrotin." Ekki vora
þátttakendur að bíða eftir lokahóf-
inu til þess að fá sér hressingu. Ur
hátalaranum heyrðist: „Ulfar
Skæringsson, vinsamlegast komdu
að stökkpaOinum, þar sem Ásgeir
Eyjólfsson bíður þín með blóm-
vöndinn." Lesendur verða að geta
sér til um, hvað var í „blómvendin-
um“. Konur kepptu í svigi og datt
ein þeirra iOa og skrámaðist eitt-
hvað í framan. Guðmundur Karl
gerði að þessu sári og gerði Htið úr:
„Ef það er í andliti, þá láta þær
aOtaf eins og óhemjur.“ Fremstar
skíðakvenna í alpagreinum urðu
þær Martha B. Guðmundsdóttir og
Jakobína Jakobsdóttir.
III.
Ég hefi alltaf átt lítinn skíðafána
frá þessu 20. landsmóti skíða-
manna, en skv. Almanaki Þjóðvina-
félagsins var „fyi'sta Skíðamót Is-
lands haldið 13.-14. mars 1937 á
HeOisheiði, Siglfirðingar
unnu glæsilega sigra“. It-
arlegri er frásögnin
ekki. Árið áður hafði
þess verið getið í
Almanakinu, að
Alfreð Jóns-
son frá
Siglufirði hefði
sett Islandsmet í skíðastökki hinn
13. apríl 1936, 43 metra stökk. í
Skíðaskálanum í Hveradölum
þessa marsdaga kynntist ég mörg-
um af þessum siglfirsku köppum,
Jóni Þorsteinssyni, Jónasi Ásgeirs-
syni, KatU Olafssyni og Alfreð, sem
fyrr er nefndur. Alfreð varð síðar
oddviti í Grímsey og hitti ég hann
þar úti í eyju um hvítasunnu 1977.
Hann var þá þegar orðinn þjóð-
sagnapersóna og er við hæfi að
ljúka þessu bréfi með einni sögu af
Álla King Kong eins og hann var
gjarnan nefndur, en hún birtist í
Mbl. fyrir margt löngu undir heit-
inu: „Sá næstbesti". Þannig fórast
Alfreð Jónssyni orð: „Ég var hálf-
lasinn og fór til læknis. Hann skoð-
aði mig og skrifaði síðan lyfseðil og
rétti mér. Ég greiddi honum allríf-
lega fjárhæð fyrir skoðunina, en
það var bara eðlilegt, því hann þarf
að lifa. Síðan fór ég með lyfseðilinn
til lyfsalans og greiddi honum enn-
þá hærri upphæð fyrir lyfin, en það
var ekki nema sjálfsagt, því hann
þarf Hka að Hfa. Síðan fór ég með
lyfin út í Grímsey og henti öllum
piOunum í höfnina, því ég þarf
nefnilega Hka að lifa.“
Höfundur er lögfræðingur
í Reykjavík.