Morgunblaðið - 29.11.1998, Blaðsíða 32

32 SUNNUDAGUR 29. NÓVEMBER 1998
MORGUNBLAÐIÐ
+
MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 29. NÓVEMBER 1998 33
PltrgtnnMuMlt
STOFNAÐ 1913
ÚTGEFANDI
FRAMKVÆMDASTJÓRI
RITSTJÓRAR
HELZTI veikleikinn í annars
góðri stöðu þjóðarbúsins er
mikill viðskiptahalli með og ásamt
litlum þjóðhagslegum sparnaði.
Viðskiptahallinn er talinn verða um
40 milljarðar króna eða 6,6% af
landsframleiðslu á líðandi ári.
Þjóðhagslegur sparnaður er og
alltof lítill miðað við þjóðartekjur
og sparnað annarra þjóða. Eitt af
því mikilvægasta í hagstjórn næstu
missera og ára verður því að stuðla
að jöfnuði og helzt tekjuafgangi í
rekstri ríkis og sveitarfélaga,
lækkun skulda hins opinbera - sem
og auknum þjóðhagslegum
sparnaði.
Af þessum sökum er fagnaðar-
efni að ríkissjóður er nú rekinn
með tekjuafgangi. A þessu og
næsta ári er gert ráð fyrir að
greiða niður skuldir ríkisins um 20
milljarða króna, eða um 10%.
Harma ber hins vegar að halli á
rekstri sveitarfélaga nam 3,5 millj-
örðum króna í fyrra (1997), þ.e.
6,3% af tekjum þeirra, en þá er
ekki tekið tillit til sölu borgarsjóðs
á 828 félagslegum leiguíbúðum.
Skuldir sveitarfélaga hafa og auk-
izt á nýjan leik. Þær námu um 42
milljörðum króna í árslok 1997 eða
75% af tekjum árins (55% í árslok
1991).
Aukin útgjöld árið 1997 miðað
við 1996 skýrast að þrem fimmtu
hlutum af yfirtöku á grunnskólan-
um, að mati Hagstofu Islands. Vil-
hjálmur Þ. Vilhjálmsson, formaður
Sambands íslenzkra sveitarfélaga,
sagði á fjármálaráðstefnu sam-
bandsins, að svéitarfélögin hafi
undanfarið staðið í umfangsmiklum
framkvæmdum, einkum á sviði
grunnskóla og leikskóla, auk
Árvakur hf., Reykjavík.
Hallgrímur B. Geirsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
stórátaks í umhverfismálum.
Þróunin í launamálum kennara hafi
og aukið á mjög á útgjaldaþung-
ann. Grunnskólakostnaðurinn sé
nú stærsti útgjaldaliðurinn, taki til
sín um 38% af rekstrargjöldunum.
Bæði félagsmálaráðherra og
fjármálaráðherra gagnrýndu halla-
rekstur og skuldasöfnun sveit-
arfélaga í ræðum sínum á fjármál-
aráðstefnunni. Fjármálaráðherra
lagði til að ríki og sveitarfélög
tækju upp mun nánara samstarf á
sviði efnahagsmála en verið hefði
og öxluðu sameiginlega ábyrgð á
einu mikilvægasta hagstjórnartæki
samfélagsins, rekstrar- og fjár-
hagsafkomu hins opinbera. For-
maður sambands sveitarfélaga tók
vel í þá hugmynd. Hann benti jafn-
framt á að taka þyrfti til gagn-
gerðrar endurskoðunar rekstrar-
umfang og tekjustofna sveit-
arfélaga, m.a. í ljósi breyttra
aðstæðna. Þá væri tímabært að
huga að því hvort og þá hvaða
verkefni sveitarfélögin gætu fært
yfir til einstaklinga, félagasamtaka
og stofnana.
Ljóst er að sveitarstjórnir verða
að taka sér tak á næstu misserum
og árum til að ná niður rekstrar-
halla og skuldum. Til þess þarf að
beita viðvarandi rekstraraðhaldi,
fresta framkvæmdum sem bíða
mega og í sumum tilfellum að selja
eignir. Þetta þjónar bæði hags-
munum sveitarfélaganna sjálfra, til
lengri tíma litið, og brýnum
þjóðhagslegum markmiðum, þ.e. að
ná niður viðskiptahalla við um-
heiminn og stuðla að auknum
sparnaði í landinu.
Nærtæk leið til að koma á fót
formlegu samstarfi þessara aðila
um efnahagsmál, að mati fjármál-
aráðherra, er sameiginleg mark-
miðssetning af hálfu ríkisins og
Sambands íslenzkra sveitarfélaga,
þar sem annars vegar væri stefnt
að tilteknum afkomubata og hins
vegar að endurskoðun laga og
reglna varðandi málefni þar sem
um gagnkvæma hagsmuni er að
ræða. Að þessu þarf að vinna. Ríki
og sveitarfélög þurfa að vera sam-
stiga í nauðsynlegum aðgerðum til
að ná þjóðhagslegum markmiðum,
eins og að ná niður viðskiptahalla
og auka sparnað. Sama gildir um
önnur meginmarkmið, svo sem að
tryggja til framtíðar þann stöðug-
leika í þjóðarbúskapnum, m.a. í
launa- og verðlagsþróun, sem ríkt
hefur um nokkurt árabil og telja
verður forsendu rekstraröryggis
atvinnulífsins og atvinnuöryggis
landsmanna, áframhaldandi hag-
vaxtar og góðæris. Samstarfstil-
laga fjármálaráðherra var gott og
tímabært innlegg á fjármálaráð-
stefnu sveitarfélaganna.
JÓLAGLEÐI
OG ÖLYUN-
ARAKSTUR
O** LVUNARAKSTUR hefur leitt
af sér ómældar þjáningar og
tjón. Þótt hættan liggi í augum
uppi virðist lítið draga úr því
þjóðfélagsböli, sem ölvun við akst-
ur er. Það er því fagnaðarefni, að
tryggingafélögin hafa efnt til sam-
vinnu við lögregluna og fleiri aðila,
sem láta umferðarmál sig skipta,
og hrint af stað sérstöku átaki
gegn ölvunarakstri í jólamánuðin-
um og reyndar janúarmánuði líka.
Kostnaðinn af átakinu, sem er
áætlaður sjö milljónir króna, geiða
tryggingafélögin. Það nær um land
allt og hefur ríkislögreglustjóri
beint þeim tilmælum til allra lög-
regluembætta að efla eftirlit með
ölvunarakstri og þá sérstaklega um
helgar í nánd við vinnustaði.
Jólin eru hátíð ljóss og friðar -
hátíð fjölskyldunnar. Slys, tjón og
önnur áföll hellast því yflr fólk með
enn meiri þunga um jólin en venju-
lega - ekki sízt afleiðingar ölvun-
araksturs, sem auðveldlega hefði
mátt koma í veg fyrir með því einu
að skilja bílinn eftir eftir neyzlu
áfengis. Einkunnarorð átaksins nú
eru því vel við hæfi: „Endum ekki
jólagleðina með ölvunarakstri,"
HALLI OG SKULDIR
SVEITARFÉLAGA
2ÞÝZKA SKÁLD-
•ið og heimspek-
ingurinn Johann
Gottfried Herder
varpaði á 18. öld fram
kenningunni eða hug-
myndinni um að
heyra til; eiga saman. Hann var
þeirrar skoðunar að fólk þyrfti að
heyra til einhverjum hópi eða
flokki manna eða samfélagi ekkert
síður en það þyrfti að borða og
drekka og njóta frelsis og öryggis.
Ef það fyndi ekki þá öryggiskennd
að heyra til félagsskap sínum yrði
það einmana og óhamingjusamt.
Það væri beinlínis mennska að
eiga einhvers staðar heima með
öðrum af sama sauðahúsi. Söknuð-
ur eða eftirsjá væri göfugastur
alls sársauka einsog mér skilst
hann hafi komizt að orði. Sérhver
hópur eigi sinn Volkgeist eða
Nationalgeist, þ.e. þjóðaranda eða
þjóðareinkenni, en Hegel lagði
einsog kunngt er einna mest upp-
úr einhverskonar ríkisanda sem
væri flestu öðru æðri. Þjóðernis-
hyggja hefur sótt næringu í þess-
ar hugmyndir.
Fyrr á 18. öld lagði ítalski heim-
spekingurinn Vico grundvöll að
umræðu um eðli og einkenni þjóða
og hafði mikil áhrif á síðari tíma
heimspekinga, en Herder lagði
áherzlu á sérkenni þjóða í tungu
og bókmenntum og lagði með
skrifum sínum grunn að róm-
antísku stefnunni í Þýzkalandi og
víðar.
Þjóðarandi Herders, eða sam-
kenndartilfinningin, birtist svo í
samheldni tungumálasamfélags,
trúarsamfélags eða þjóðfélags
með sérstæðum einkennum einsog
ég minntist á, en það á þá væntan-
lega einsog við ís-
lendingar sameigin-
lega sögulega
reynslu sem aðrir
þekkja ekki.
Hitler hugðist
bræða saman
Stórþýskaland meginlandsins úr
minni samfélögum, en tókst ekki.
Rússneskir kommúnistar ætluðu
að búa til Sovétmanninn en hann
varð aldrei til þótt við hann væru
bundnar miklar framtíðarvonir
einsog hann yrði lausn á öllum
vandamálum mannlegs lífs. En
niðurstaðan var önnur en til var
ætlazt; hún varð Armenar,
Úkraínumenn, Rússar, Eistlend-
ingar, Letter og hvað þær nú heita
þessar ólíku þjóðir sem
kommúnistar huguðust bræða
saman í deiglu sinni. Sovétmaður-
inn varð aldrei annað en hugarór-
ar þeirra sem héldu þeir gætu
bæði breytt upplagi mannsins og
eðli og náttúrunni að öðru leyti ef
því var að skipta. Nú blasir við öll-
um að þjóðarvitund Rússans er
önnur en Azerans og þjóðarandi
Serbans reynir að þagga niður í
samfélagsanda Króatans.
Herder boðaði slzt af öllu nein
átök milli ólíkra hópa. Hann
hafnaði yfirburðum eins samfélags
yfír annað og gat þannig aldrei
orðið fyrirmynd nazismans. En
hann lagði höfuðáherzlu á
sérræktaða menningraarfleifð.
Hann hafði tröllatrú á fjölbreyti-
leik þjóðmenningar og ólíkra sam-
félaga sem að hans dómi gátu þró-
azt og þroskazt í góðri sambúð við
önnur menningarsamfélög. Menn
úr ólíkum áttum eiga æði margt
sameiginlegt, og þá ekkisízt
mennskuna sjálfa. En hún virðist
ekki alltaf duga; enn berjast
bræður og berast á banaspjót.
Grein sem hefur verð beygð slæst
upp með afli, ef henni er sleppt.
Og Berlin heldur því fram að
þjóðernisstefna, aðminnstakosti á
Vesturlöndum, eigi rætur að rekja
til ógróinna sára einsog nú blasa
við hvarvetna í rústuðu samfélagi
sovézka heimsveldisins. Fyrr eða
síðar kemur bakslagið. Samfélög
sem eru orðin þreytt á því að láta
traðka á sér rísa upp, fólk sem
hefur verið skyrpt á brettir upp
ermarnar. Hví skyldum við þurfa
að hlýða þeim? er spurt. Hvaða
rétt hafa þeir? Hvað um okkur?
Hví getum við ekki...? Alþjóða-
hyggja marxismans dugði ekki
einu sinni til kúgunar með kjarna-
vopnum því að fjölbreytileiki
manneskjunnar er í ætt við grasið
sem vex meðan bóndinn sefur. Við
gætum sagt Stalín það til afbötun-
ar hann hafi drepið 40 milljónir
manna til að halda þjóðernsandan-
um í skefjum og koma í veg fyrir
samfélagsátök í víðlendu ríki. En
engum dettur þó í hug að bera í
bætifláka fyrir hann og stjórn
hans. Ríkið var á brauðfótum og
það hrundi innan frá. Ástæðan er
ekkisízt sú að Stalín tókst ekki að
ganga af samfélagsandanum dauð-
um. Olík menningarsamfélög,
þjóðir með ólíkan arf, ólíkar ræt-
ur, ólíka trú og ólík tungumál gera
kröfur til sjálfsstjórnar og hrinda
okinu af sér. Þegar steininum
hafði verið velt frá gröfinni reis
andinn upp, óbugaður. Með það í
huga vitum við svo sannarlega
ekki hvernig Evrópubandalaginu
reiðir af og því hyggilegt að bíða
átekta.
M
HELGI
spjall
REYKJAVÍKURBRÉF
Laugardagur 28. nóvember
Bréf það, SEM ól-
afur Ólafsson landlækn-
ir skrifaði í síðustu viku
til borgarstjórans í
Reykjavík um vanda
þess fólks sem býr við
Miklubraut, milli Rauð-
arárstígs og Snorra-
brautar, vegna mengunar, bæði hávaða-
mengunar, sem mælzt hefur langt umfram
viðmiðunarmörk og eins vegna útblásturs
frá bifreiðum, sem þar eiga leið um, vekur
spumingar um mengunarmálin almennt í
Reykjavík og hvernig borgaryfírvöld hafa
staðið að því að koma í veg fyrir mengun,
sem geti orðið fólki lífshættuleg. Land-
læknir bendir á að mælingar hafi sýnt að
hávaði við húsvegg hafí farið yfir 70 desibel
við Miklubraut, en það em viðmiðunar-
mörkin, þar sem allir finni til óþæginda.
Ennfremur segir landlæknir að um götuna
fari á dag 42.000 bílar á hraða á bilinu 60 til
80 km á klukkustund.
Það em orðin æði mörg ár frá því er íbú-
ar við Miklubraut byrjuðu að kvarta undan
mengun frá umferðinni um götuna og lítið
sem ekkert hefur í raun gerzt í þeirra mál-
um. Menn hafa sett upp mæla og skrifað
skýrslur um vandann, en ekkert hefur í
raun gerzt til úrbóta. Landlæknir bendir á
þrjár leiðir til úrbóta, hraðatakmarkanir,
þrengingu götunnar og byggingu varnarg-
arða. Allar þessar aðgerðir eru einungis til
þess fallnar að rýra götuna sem umferð-
argötu, en Mlklabrautin er, hvort sem
mönnum líkar það betur eða vem, sú gata,
sem er aðalumferðaræð milli borgarhluta
og lífæð umferðarinnar.
Það má því segja að allar tillögur land-
læknis hafi í raun það í fór með sér að
vandamálið færist til og verði að eins konar
umferðarlegum flöskuhálsi í staðinn. Líta
verður og á þá staðreynd að Miklabrautin
er þjóðvegur, sem liggur í gegnum höfuð-
borgina og strangt til tekið má því kannski
segja að málið varði einnig Vegagerð ríkis-
ins og þar með ríkisvaldið ekki síður en
höfuðborgina.
Snemma á árinu 1997 var birt skýrsla um
nýtt umferðar- og deiliskipulag fyrir Miklu-
braut. Þar kom fram að 2.030 manns væru
„þjakaðir" af umferðarhávaða og að 261
íbúi byggi við „óásættanleg skilyrði" vegna
loftmengunar.
Algeng viðmiðun hvað varðar hávaða-
mengun er að allir finni til óþæginda ef
hávaði fer yfir 70 desibel. Um 50% finna til
óþæginda vegna hávaða, sem mælist 66-70
desibel, við 61-65 desibel finna 20% til
óþæginda og 5% af völdum hávaða, sem
reiknast 56-60 desibel. I nýrri mengunar-
varnareglugerð er miðað við 55 desibel við
húsvegg.
I skýi-slunni, sem unnin var fyrir atbeina
borgaryfirvalda í árslok 1996 segir:
„Hávaði frá umferð í grennd við Miklu-
braut fer víða yfir þessi mörk og því ástæða
til að athuga hann sérstaklega. Fjöldi íbúa
sem verður fyrir óþægindum frá umferðar-
hávaða við Miklubraut, miðað við ofan-
greindar forsendur, er metinn með einföldu
reiknilíkani. Þannig teljast um 2.030 manns
vera þjakaðir af hávaða frá Miklubraut.“
Mengun lofts frá umferð er skipt í tvo
flokka, efnamengun og rykmengun, og er af
völdum útblásturs frá vél. Mestur hluti loft-
mengunar í Reykjavík á rætur að rekja til
umferðar. I skýrslunni er stuðzt við
leiðbeiningar sænsku vegagerðarinnar um
hættumörk og hættumarkalínu út frá um-
ferðarþunga við útreikninga. Forsendan er
sú að koleinildi sé ráðandi þáttur í mengun-
inni og búin til jafna með fjarlægð frá veg-
miðju til hættumarkalínu í metrum og
meðaltalsfjölda bíla á dag í þúsundum.
Miðað við 40.000 bíla umferð telst hættu-
markalína 49 metrar. Jafnan eins og hún er
sett fram gildir fyrir 1. hæð húsa og kjall-
ara en mengun minnkar þegar ofar dregur.
Reikna má með að á annarri hæð sé meng-
un 85% miðað við fyrstu hæð, 80% á þriðju
hæð, o.s.frv.
Það eni engir 49 metrar frá miðju Miklu-
brautarinnar að húsvegg á götuspottanum
milli Rauðarárstígs og Snorrabrautar. Því
er ljóst að bæði loftmengun og hljóðmeng-
un er langt umfram þau mörk, sem geta tal-
izt í lagi. Rætt hefur verið um að setja um-
ferðina í neðanjarðarstokk frá Kringlumýr-
arbraut að Miklatorgi til þess að koma í veg
fyrir mengunina frá umferðinni. Ennfrem-
ur á að flytja Hringbraut suður fyrir Um-
ferðarmiðstöðina og munu framkvæmdir
við þá aðgerð hefjast bráðlega, þar sem
gengið hefur verið frá samkomulagi milli
ríkisins og Reykjavíkurborgar um það. Eft-
ir stendur þá að taka ákvörðun um að leiða
umferðina í stokk neðanjarðar.
Morgunblaðið hefur lýst þeirri skoðun að
til þess að leysa vanda þess fólks, sem býr
við Miklubraut og þjáist af öndunar-, harta-
og æðasjúkdómum, sé engin önnur lausn til
en að Reykjavíkurborg bjóði fólkinu að
kaupa af því fasteignir þess, svo að það geti
flutzt í borgarhverfi sem henta betur
heilsufari þess og líðan. Það er í raun eina
leiðin til þess að bjarga þessu fólki frá
menguninni, því að allar ráðstafanir til þess
að minnka mengun við Miklubraut taka
mun lengri tíma en hentar fólkinu.
Blómstrandi
bókaútgáfa
ÞA ER BOKAUT-
gáfan komin í há-
mark á þessu ári.
Þessa dagana
streyma hundruð
bókatitla út á markaðinn sem menn virðast
tráa að taki nánast endalaust við. Sú
ánægjulega þróun hefur samt orðið í ís-
lenskri bókaútgáfu allra síðustu ár að fleiri
bækur koma út fyrri hluta árs. Þar er ekki
síst um að ræða fræðibókaútgáfu, útgáfu á
bókum almenns efnis, svo sem ýmiss konar
fræðslubókum og handbókum, og svo
kiljuútgáfu. I samtali bréfritara við for-
leggjara kom fram að sala bóka á fyrri
hluta árs hafi aukist um 20% frá því í fyrra.
Fagurbókmenntir koma að vísu enn að
mestu leyti út á haustmánuðum en þetta er
þó skref í rétta átt. Ekki kæmi á óvart þó
að vormarkaður fyrir fagurbókmenntir
myndi glæðast mjög ef útgefendur væru til-
búnir til þess að láta á það reyna. Hér eru
ef til vill möguleikar ódýrrar kiljuútgáfu
ekki að fullu reyndir. Meiri dreifing á út-
komu skáldverka myndi vissulega hleypa
auknu lífi í bókmenntaumræðu hér á landi
en hún afmarkast mjög af jólabókaflóðinu.
Greina má ákveðna strauma í útgáfunni
þessa dagana. I fyrsta lagi vekur sérstaka
athygli hversu lífleg fræðibókaútgáfan er.
Það má ekki aðeins vera ljóst að fjöldi
fræðibóka er mikill í útgáfunni að þessu
sinni heldur má einnig berlega sjá að það er
gríðarleg gróska á mörgum fræðasviðum.
Einkum er þetta þó áberandi á sviði hugvís-
inda þar sem mikil gerjun á sér stað, hefð
og nýsköpun vegast á. Einnig stendur
barna- og unglingabókaútgáfa með miklum
blóma nú. Bréfritara telst til að á sjötta tug
íslenskra bóka í þeim flokki sé að koma út
um þessi jól og á meðal þeirra eru bækur
eftir marga af fremstu höfundum okkar á
þessu sviði. Ennfremur koma nú út á
sjöunda tug þýddra barna- og unglinga-
bóka. Er þetta nokkru meiri útgáfa en und-
anfarin ár að sögn útgefenda.
Skáldsagnaútgáfa hefur staðið með mikl-
um blóma undanfarin ár en er samt ívið
meiri nú en oft áður. Það er raunar áber-
andi hversu mikið er að koma út af mjög
hnýsilegum skáldsögum. Fjöldi nýrra
höfunda er að koma fram á sjónarsviðið
með sína fyrstu bók sem sýnir að gróskan
er mikil. Ennfremur er athyglisvert að
smásagan er form sem höfundar sækja
meir í nú en mörg undanfarin ár. Á sama
tíma og skáldsagan hefur verið að styrkja
sig í sessi hafa ævisögurnar og viðtalsbæk-
urnar, sem tröllriðu markaðnum fyrir um
það bil tíu árum, verið að víkja. Það
ánægjulega við þá þróun er fyrst og fremst
að þær ævisögur sem koma út nú eru iðu-
lega afar vandaðar en á tímabili virtist sem
menn teldu að það væri hægt að skrifa slík-
ar bækur á einu síðdegi í nóvember, eða því
sem næst.
Ljóðið stendur föstum fótum í tilverunni,
ef þannig má að orði kveða, en samt virðast
forlögin ekki mjög áfram um að gefa út
ljóðabækur. Ljóðabækur hafa á síðustu ár-
um verið að koma meir og meir út í
Ljósmynd/Einar Ó. Þorleifsson
einkaútgáfu, skáldin sjálf eru að bisast við
að koma yrkingum sínum á framfæri. Er
þetta athyglisverð þróun og umhugsunar-
verð.
■RBBH GERHARD SCHRÖD-
Schröder Og er- hinn nýi kanslari
T afnntainp Þýskalands’ sætti
uarontame gagnrýni fyrh’ það í að-
draganda þýsku kosn-
inganna fyrr í haust að stefnumál hans
væru óljós. Virtist sem fyrst og fremst væri
ætlunin að vinna sigur á stjóm Helmuts
Kohls með því að bjóða upp á aðra pólitíska
ímynd og höfða til þess, að kjósendur væru
orðnir þreyttir á Kohl, sem setið hafði við
völd í hátt á annan áratug.
Lítið fór fyrir skoðanaágreiningi í kosn-
ingabaráttunni og virtust deilur stóru
flokkanna yfirleitt snúast um áherslur en
ekki efnislegan ágreining.
Það háði Schröder verulega í kosninga-
baráttunni að hann var ekki óumdeildur
leiðtogi flokksins. Þrátt fyrir að hafa verið
valinn kanslaraefni jafnaðarmanna eftir
langar og harðar deilur varð hann að búa
við að helsti keppinautur hans í flokknum,
Oskar Lafontaine, hefði tögl og hagldh' í
sjálfu flokkskerfinu. Schröder hefur stund-
um verið líkt við Tony Blair, forsætis-
ráðherra Bretlands. Sá samanburður á hins
vegar ekki fyllilega rétt á sér.
Innan breska Verkamannaflokksins átti
sér stað mikil og hörð hugmyndafræðileg
barátta á meðan flokkurinn var í stjórnar-
andstöðu og stóð sú barátta í mörg ár.
Hófst hún þegar í tíð Neils Kinnocks, og
hélt áfram þann tíma er John Smith var
leiðtogi flokksins. Við fráfall hans var Tony
Blair valinn til forystu en jafnvel þá átti
hann nokkuð í land með að knýja fram
breytingar á stefnu flokksins. Þeim
baráttu var hins vegar lokið er kom að
kosningum og Blair og stuðningsmenn hans
gátu gengið til orrustu með skýra stefnu og
sameinaðan flokk.
Þýski Jafnaðarmannaflokkurinn á hins
vegar enn eftir að ganga í gegnum innri
endurnýjun af þessu tagi. Þau sextán ár
sem flokkurinn sat í stjórnarandstöðu voru
ekki notuð til að móta þá stefnu er fylgt
yrði, þegar flokkurinn kæmist til valda.
Ljóst er af deilum undanfarinna vikna
innan stjórnarinnar að það er farið að há
stjórninni verulega að innra uppgjöri um
menn og málefni hefur sífellt verið skotið á
frest. Flest þau vandamál er upp hafa komið
hefur mátt rekja til innbyrðis deilna í Jafn-
aðarmannaflokknum en ekki skoðanaágrein-
ings milli jafnaðarmanna og Græningja.
Ekki voni hðnh' margir dagar frá kosn-
ingum þegar bera fór á deilum milli
Schröders og Lafontaines. Urðu þær m.a.
tU þess að ungur kaupsýslumaður, Jost
Stollmann, sem nefndur hafði verið sem
næsti efnahagsmálaráðherra, hafnaði boði
um ráðherrastól. Þess í stað knúði
Lafontaine í gegn að aukin völd yrðu færð
til fjármálaráðuneytisins áður en hann tæki
við því. Þetta hefur mælst illa fyiir í þýsku
viðskiptalífi, sem batt vonir við Schröder en
treysth- ekki Lafontaine, sem þykir eiga
meira skylt við franska sósíalista en breska
Verkamannaflokkinn í núverandi mynd.
Ekki varð það til að efla tiltrá á samstöðu
innan stjórnarinnar þegar í ljós kom að
þreifingar höfðu átt sér stað meðal
Þjóðverja og Frakka um það hvort hugsan-
legt væri að Lafontaine tæki við embætti
forseta framkvæmdastjómar Evrópusam-
bandsins.
Við þetta bætist að stjórn Schröders hef-
ur átt erfitt með að móta skýra stefnu í
mörgum málum. Misvísandi yfii-lýsingar
hafa t.d. verið gefnar út um skattamál og
lítið fer fyrir þeirri „nýju miðju“, sem
hamrað var á i kosningabaráttunni. Stjórn-
arliðar hafa einnig átt í hörðum deilum um
innflytjendamál og ístöðuleysið hefur
einnig haft áhrif á samskipti Þjóðverja við
önnur ríki. Það vakti til dæmis gremju Itala
er Þjóðverjar neituðu að taka við Kúrda-
leiðtoganum Öcalan þrátt fyrir að hann hafi
verið handtekinn á grundvelli þýskrar
handtökutilskipunar. Þá segir í bandaríska
blaðinu Washington Post að farið sé að
gæta óróleika meðal bandamanna
Þjóðverja í Bandaríkjunum og Evrópu
vegna forystukreppunnar í þýska jafnaðar-
mannaflokknum.
Þjóðverjar eru öflugasta efnahagsveldi
Vestur-Evrópu og hafa forystu á fjölmörg-
um sviðum. Það er öðrum Evrópuríkjum
mikið hagsmunamál að sem fyrst takist að
leysa hnútana í Bonn.
*
„A sama tíma
og skáldsagan
hefur verið að
styrkja sig
í sessi hafa
ævisögurnar og
viðtalsbækurnar,
sem tröllriðu
markaðnum
fyrir um það bil
tíu árum, verið
að víkja.“