Morgunblaðið - 29.11.1998, Blaðsíða 64

MORGUNBLAÐIÐ, KRINGLAN1,103 REYKJAVIK, SÍMI5691100, SÍMBRÉF 5691181
PÓSTHÓLF3040, NETFANG: RITSTJ@MBL.IS, AKUREYRI: KAUPVANGSSTRÆTI1
SUNNUDAGUR 29. NÓVEMBER 1998
VERÐ í LAUSASÖLU 125 KR. MEÐ VSK
♦ ♦♦
Fjölmenni á
fundi um há-
lendismálin
FJÖLMENNI sótti fund ýmissa úti-
vistar- og náttúruvemdarsamtaka
í Reykjavík í gær sem haldinn var
undir kjörorðunum „Með hálend-
inu gegn náttúruspjöllum.“ Flutt
voru ávörp, margir tónlistarmenn
j^og dansarar komu fram og boðið
var upp á skemmtiatriði. Þá var
sýnt brot úr heimildamynd Páls
Steingrímssonar, Oddaflug.
-----♦-♦♦----
Eldsneytis-
verð lækkar
RÁÐGERÐAR eru lækkanir á verði
eldsneytis hjá olíufélögunum um og
upp úr mánaðamótunum í kjölfar
lækkana á heimsmarkaðsverði und-
anfarna mánuði.
Hjá Olíufélaginu lækkar verð á
morgun, en Geir Magnússon, for-
stjóri Olíufélagsins, vildi í gær ekki
gefa upp hversu mikil lækkunin
verður. Kristinn Björnsson, forstjóri
Skeljungs, segir að verðbreytingar
muni taka gildi um mánaðamótin eða
fljótlega eftir það. Ekki náðist í for-
■* ^ksvarsmenn Olís í gær.

Samkomulag náðist um þátttöku íslands og Noregs í Schengen-samstarfínu
Þátttaka Islendinga á öllum
stigum virðist vera tryggð
FIMMTU samningalotunni um breytta tilhögun
á þátttöku íslands og Noregs í Schengen-vega-
bréfasamstarfínu lauk í Brussel á föstudagskvöld
með því að langþráð samkomulag náðist. Kom á
óvart að takast skyldi að ná niðurstöðu núna, þar
sem fyrri samningalotur gáfu frekar tilefni til að
ætla að lengri tíma myndi taka að leysa úr þeim
ágreiningsmálum sem eftir voru.
Aðalvandamálið lá í því hvernig þátttöku Is-
lendinga og Norðmanna skyldi háttað í því kerfí
ákvarðanatöku um Schengen-mál, sem á að taka
við af því sem nú er í gildi þegar Schengen-samn-
ingurinn verður sameinaður stofnsáttmála ESB í
vor. Schengen-samstarfið felst í sameiginlegum
ytri landamærum og vegabréfaeftirliti, samstarfí
lögregluyfírvalda þátttökuríkjanna, samstarfí um
málefni flóttamanna og fleiri skyld mál. Eina
leiðin til að viðhalda norræna vegabréfasam-
bandinu eftir að Schengen-samningurinn færist
undir ESB var að semja upp á nýtt um þátttöku
íslands og Noregs í þessu samstarfí.
Halldór Ásgrímsson utanríkisráðherra sagði í
samtali við Morgunblaðið að samningamenn ís-
lands, undir forystu Gunnars Snorra Gunnars-
sonar sendiherra, hefðu á þessum lokasamninga-
fundi haft skýr fyrirmæli frá sér og utanríkis-
málanefnd Alþingis um það samningsmarkmið að
„ná fram betri tryggingum fyrir því að við gæt-
um treyst á að þátttaka okkar væri tryggð á öll-
um stigum [ákvarðanatöku í málefnum er varða
Schengen-samstarfíð]“.
Þetta samningsmarkmið sýnist Halldóri hafa
náðst, þótt „auðvitað hefðum við kosið að afdrátt-
arlausara orðalag um þessi mál hefði komizt inn í
samningstextann sjálfan, en svo virðist sem því
megi treysta að þátttaka okkar verði á öllum
stigum, verði samningurinn staðfestur".
Högni Kristjánsson, einn samningamanna ís-
lands, segir það sem gert hafí útslagið hafa verið
það orðalag sem samningamenn ESB féllust á í
samningstextanum; með þessum orðalagsbreyt-
ingum frá textanum sem lagður var til grundvall-
ar viðræðunum á fyrri samningafundum hefðu
fulltrúar ESB komið talsvert til móts við sjónar-
mið íslendinga og Norðmanna. Fulltrúar þeirra
verði hafðir með í ráðum á öllum stigum, þ.e. allt
frá sérfræðingum upp í ráðherra.
Málinu ekki lokið
En málinu er ekki endanlega lokið. „Við eigum
eftir að fjalla um málið í ríkisstjórn og leggja það
aftur íýi'ir utanríkismálanefnd í þessum bún-
ingi,“ sagði Halldór. Loks þarf Alþingi sjálft að
íjalla um og staðfesta samninginn, og Austurrík-
ismenn, sem fara með formennsku í ráðherrai'áði
ESB út þetta ár, verða að leggja hann fyrir ríkis-
stjórnir allra hinna ESB-ríkjanna.
Búast má við því að Spánverjar, sem hafa
hindrað EES-samstarfíð til að reyna að knýja
Norðmenn og íslendinga til að greiða áfram í
þróunarsjóð EFTA, þótt greiðslurnar hefðu sam-
kvæmt gildandi samningum átt að hætta um ára-
mótin, muni einnig reyna að hindra að hið nýja
samkomulag um Sehengen verði samþykkt í ráð-
herraráðinu unz deilan um þróunarsjóðinn verð-
ur leyst.
Ekið á hross
í Skagafírði
Morgunblaðið/Kristinn
EKIÐ var á hross við Syðra-
Skörðugil skammt utan við Varma-
hlíð í Skagafirði í fyrrakvöld. Dimmt
var og vegurinn glerháll enda farið
að rigna.
Hrossið er talið hafa drepist við
höggið en í hlut átti stór flutninga-
bíll. Hann kastaðist á kyrrstæðan bíl
á veginum og lenti síðan út af. Tók
talsverðan tíma að koma flutninga-
bílnum upp á veg og í gagnið á ný.
Að sögn lögreglunnar á Sauðár-
króki hefur verið nokkuð um að bú-
fénaður haldist ekki innan girðinga
enda þær mikið á kafí í snjó.
Teknesíum-99 á
*
leið til Islands
BYRJAÐ verður að mæla geisla-
virka efnið teknesíum-99 við ís-
landsstrendur á næsta ári. Efnið
mældist í verulega auknum mæli
við Tromsö í sumar og mikil
aukning hefur mælst í Oslófirði
sl. tvö ár.
Niðurstöður mælinga benda
til þess að efnið berist á skemmri
tíma með hafstraumum en gert
hafði verið ráð fyrir. Aukningu á
teknesíum-99 í hafínu má rekja
til aukinnar losunar kjarnorku-
endurvinnslustöðvarinnar í
Sellafield í Englandi en hún 50-
faldaði það magn sem hún losaði
af efninu í hafíð, árið 1994.
Stephen Sharp, yfírmaður end-
ui-vinnslustöðvarinnar EARP í
Sellafield, segir að eigendur
stöðvarinnar vinni að því að
minnka losun þess. „Þótt áhrif
teknesíum-99 á umhverfíð séu
mjög lítilvæg er það af pólitísk-
um ástæðum sem við verðum að
grípa til aðgerða varðandi losun
efnisins,“ segir Sharpe í samtali
við Morgunblaðið.
■ Teknesíum/26
Landsvirkjun auglýsir vegna fundar um hálendismál
Sjónarmið Landsvirkj-
unar fengu ekki inni
Frekari auglýsingar ekki ákveðnar enn
„LANDSVIRKJUN óskaði eftir því við fundarboðendur að fá að koma
sjónarmiðum sínum um náttúruvernd að á fundinum en því var hafnað.
Hugmyndin að þessari auglýsingu kviknaði í framhaldi af því,“ segir Jó-
hannes Geir Sigurgeirsson, stjórnarformaður Landsvirkjunar, spurður
um heilsíðuauglýsingu frá Landsvirkjun í nokkrum dagblöðum í gær. Er
formaðurinn þar að vísa til fundar um hálendismálin sem ýmis náttúru-
verndarsamtök héldu í gær í Reykjavík.
I auglýsingunni eru myndir af
Hágöngulóninu, þ.e. fyrir og eftir
tilurð lónsins. í texta er staðhæft að
virkjun fallvatna efli þjóðarhag,
sagt að tilfmningar skipti líka máli
en mikilvægt sé að beita þeim rétt.
Spurt er hvort telja megi eðlilegra
að taka fremur ákvarðanir um
virkjun fallvatna á grundvelli til-
fmninga en raka.
Jóhannes Geir segir ekki afráðið
hvort haldið verður áfram með aug-
lýsingar sem þessar, þetta sé til-
raun sem ákveðið hafi verið að gera
af áðumefndu tilefni. „Landsvirkj-
un mun kannski á næstunni breyta
aðeins um stíl, hún gegnir sam-
kvæmt lögunum veigamiklu hlut-
verki í orkuöflun og þarf að kynna
sjónarmið sín,“ sagði formaðurinn.
Hann segir líka það sjónarmið hafa
verið uppi innan Landsvirkjunar að
vegna stöðugrar gagnrýni á íyrir-
tækið sé nauðsynlegt að svara og
það hafi fleiri en einn
stjórnarmaður tekið upp. Hann
sagði enga frekari áætlun tilbúna
umfram þessa tilraun.