Morgunblaðið - 13.12.1998, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 13. DESEMBER 1998 31
„Svona lítil „homaverslun“ hefði ekki
getað gengið hér við hliðina á
markaðnum nema einhvers konar sér-
hæfing hefði komið til. Við fórum að
selja harðfisk, hákarl, saltfisk, siginn
fisk, skötu og yfirleitt þetta gamla ís-
lenska sjávarfang. Nýjan fisk létum
við eiga sig nema hvað við erum með
frosinn fisk. Ég veit ekki betur en við
séum þeir einu sem sérhæfum okkum
á þennan hátt á þessu svæði.“
verkuð þannig að skorið er í flökin
og þeim snúið og þá kallast fískur-
inn riklingur eða jafnvel kúlufískur.
Eitt orð vil ég endilega að komi
fram hér, það er orðið strengsli,
sem notað var fyrir vestan yfir hert-
an steinbít og lúðu. Þetta er gamalt
orð og heldur á undanhaldi en væri
vel þess virði að halda því við.“
Skatan
Þeir Hallur og Björgvin í Sval-
barða selja líka vel kæsta vestfirska
skötu. „Við erum mest með
smáskötu, stóra skatan seldist ekki
eins vel. Skötuna sem við seljum fá-
um við frá Óskari Friðbjarnarsyni í
Hnífsdal. Mest seljum við af skötu
fyrir Þorláksmessu, við reynum að
hafa hana til á öðrum tímum en það
selst ekki mikið af henni þá. Skorin
eru af skötunni börðin og hún er
kæst með skrápnum og roðinu.
Skatan er kæst þannig að hún er
sett í kör eða kassa og látin vera
þar í ákveðinn tíma. Sumir kalla
þetta ýldu, en það viljum við ekki
gera Vestfirðingar, við köllum þetta
að kæsa. Skatan kæsist fyrr þar
sem heitt er. Þegar hún er tekin
upp úr kösinni er rifíð af henni roðið
og gaddamir og þá er eftir hreinn
matur. Ég held að taki um mánuð
fyrir skötu að kæsast. Margir eru
afar hrifnir af skötustöppu, þá er
skatan hreinsuð og tekið úr henni
brjóskið, hrært og stappað og sett í
þetta talsvert mikið af bræddum
vestfirskum hnoðmör, sem reyndar
er orðið talsvert erfítt að ná í. Svo
er þetta sett í mót og skorið upp úr
þeim. Þess ber að geta að ekki má
koma vatn að mör sem á að hnoða,
mörinn er þurrkaður í tvær til þrjár
vikur. Stundum voru komnar í hann
grænar yrjur, þá var sagt að hann
væri farinn að fiðra. Síðan var þetta
hakkað og slegið saman í töflur.
Ekki má bræða mör eða feiti beint á
plötu, það á að bræða slíka feiti í
vatnsbaði, annars brennur hún.“
Hákarlinn
Nú víkur sögunni að hákarlinum
sem einnig er á boðstólum í Sval-
barða. „Fyrir rétt tæpum sex árum
byrjuðum við að selja hákarlinn
skorinn í bita. Þá er enginn skrápur
á honum. Áður vorum við með há-
karl í stórum bitum og pökkuðum
honum inn í plastfilmur. En það
reyndist ekki vel, sýran í hákarlin-
um leysir upp plastið. Ef settur er
hákarl í plastdós þá koma blettir í
plastið. Við félagarnir fengum til
samstarfs við okkur Hildibrand
Bjarnason í Bjarnarhöfn á Snæ-
fellsnesi og hann vinnur hákarlinn
fyrir okkur. Nú erum við með allan
hákarl í glerki-ukkum og geymum
hann í kæli og það hefur aldrei kom-
ið fyrir neitt óhapp. Eina krukku
hef ég fengið endursenda öll þessi
ár en ég veit ekki hvað að þótti. Það
var brosað að þessu tiltæki okkar
fyrst, að setja hákarl í glerkrukkur,
en ég held að flestallir séu með
hákarlinn þannig núna. Fólki þykir
þetta mjög gott, hægt er að geyma
hákarlinn í ísskápnum með öðrum
matvörum og það kemur engin lykt.
Við erum bæði með skyrhákarl og
glerhákarl. Reyndar er þetta allt
sami hákarlinn, glerhákarlinn er
kviðurinn á hákarlinum en skyr-
hákarlinn er þykku stykkin af
skepnunni. Hákarlinn er allt að níu
mánuði í verkun, íyrst er hann
kæstur og svo látinn hanga langa
lengi. Hann þykir betri eftir því
sem hann er eldri. Þetta kemur
fram t.d. í þjóðsögunum. Það er til
saga um tvær skessur sem voru að
ræða um hákarl og önnur þeirra
kvað upp úr um að hann ætti að
vera orðinn tólf ára gamall, öðruvísi
væri hann ekki góður.“ Skyldi mað-
ur sem selur svona mikið af þjóðleg-
um mat ekki hafa gaman af þjóðleg-
um fróðleik? „Jú, ég hef það, ég
held t.d. mikið upp á Islenska
sjávarhætti eftir Lúðvík Kristjáns-
son,“ svarar Hallur.
Saltfiskur og siginn fiskur
Saltfiskurinn sem seldur er í
Svalbarða kemur héðan og þaðan.
„Við höfum reynt að fá sólþurrkað-
an fisk, hann er vinsælli. En það er
erfitt að fá hann og hann er dýr,
hráefnisverð er orðið hátt síðan
kvótinn kom til sögunnar. Verðið á
saltfíski er oft alveg „uppi í skýjun-
um“. Það er ábyggilega gullöld
núna hjá framleiðendum á saltfiski.
Það færist í aukana að fólk búi til
alls kyns suðurlandarétti úr salt-
fiskinum en aðrir sjóða hann upp á
gamla mátann. Sala á saltfiski er
jöfn og drjúg. Við reynum líka að
vera með sjósigna fiskinn eftir því
sem kostur er. Við fáum hann af
smábátum og bátum sem eru í úti-
legu úti á sjó. Slíkur fiskur er al-
mennt látinn hanga í svona hálfan
mánuð. Það er miklu meiri kúnst að
verka svona vörur en margur held-
ur en við höfum verið heppnir að
skipta við menn sem kunna til
verka, ætli það séu ekki einir sex
aðilar sem sjá okkur fyrir signa
fiskinum.
Kofareyktur silungur og
kjötvörur frá KEA
I nokkur ár höfum við haft til
sölu kofareyktan silung úr Bárðar-
dal. Þau framleiða þetta hjónin
Tryggvi Harðarson og Elín Bald-
vinsdóttir í Svartárkoti. Vinsældir
þessa taðreykta silungs eru alltaf
að aukast. Við höfum líka fengið
norðan úr landi svið sem eru sviðin
upp á gamla mátann og síðan þrifin
með bursta. Þau eru vinsælli en
svið sem sviðin eru með
logsuðutækjum. Svið sem verkuð
eru upp á gamla mátann hafa annað
bragð - eða svo segja þeir sem eru
mikið fyrir slíkan mat. Saltkjöt höf-
um við keypt frá KEA á Akureyri
og einnig hangikjöt og magál.
Magáll er reykt, soðin og pressuð
slög úr kindaskrokki sem líka eru
notuð í rúllupylsur. Ég held mikið
upp á kjötvörurnar frá KEA. Kjöt-
vinnsla KEA hefur líka séð okkur
fyrir súrmat, við fáum hann í fötum
með súrnum á, það hefur líkað
fjarskalega vel. Erfitt er að fá hval-
rengi en þó ekki ómögulegt. Ég
vildi að ég gæti sagt að ég fengi súr-
an hval eftir áramótin en ég á þó
síður von á því. Sjálfur er ég mjög
hrifinn af súrmat og einnig finnst
mér steinbítur afar góður. Ef ég
væri að halda veislu fyrir sjálfan
mig þá hefði ég þorramat. Én ég
myndi sleppa brennivíninu með
hákarlinum. Mér finnst það ekki
fara vel saman. Hins vegar eru há-
karl og rúgbrauð sannkallað
lostæti.
Að sögn Halls er það mikið sama
fólkið sem verslar í Svalbarða.
„Svona 70 til 80% - og það er fólk á
öllum aldri. Það kemur alls staðar
að, utan úr sveitum meira að segja
og við sendum mat hingað og
þangað um landið. Stundum finnst
manni nú að verið sé að „bera vatn-
ið yfir lækinn“ svo sem þegar við
sendum vörur til staða sem við
kaupum þær frá. Veltan hjá okkur
er ekki mikil en við lifum á þessu.
Það fer sjálfsagt að síga á seinni
hlutann á okkar starfsævi, við
hugsum okkur að hætta bráðum að
versla. Einhvern tíma hætta flestir
að vinna. Við höfum verið heppnir í
þessum verslunarstörfum okkar.
Við höfum skipt með okkur verk-
um, Björgvin er meira í afgreiðsl-
unni en ég aftur hérna bakvið í
harðfiskinum og öðru þess lags.
Vinnudagurinn er langur, við byrj-
um snemma og erum að fram á
kvöld. Oft er erilsamt og það fer að
síga í þegar frá líður. Við Björgvin
höfum ekki alltaf verið sammála og
það hefur stundum gefið á bátinn,
en við höfum getað leyst okkar
ágreiningsmál, þess vegna hefur
okkur vegnað vel í verslunarrekstri
saman.“
Jólaboð Daihatsu
Daihatsu
Terios 4x4
3 ára ábyrgð Staðalbúnaður í Daihatsu Terios 4x4
Vökvastýri, rafdrifnar rúður að framan, rafdrifnir speglar, tveir
loftpúðar, samlæsing, útvarp og segulband, ræsitengd þjófavörn,
álfelgur, læsanlegur millikassi, tregðulæsing á afturdrifi,
sex ára ryðvarnarábyrgð og þriggja ára almenn ábyrgð.
Beinskiptur 1.598.000 kr.
Sjálfskiptur 1.678.000 kr.
Fyrir Daihatsu Terios Limited útgáfu, með ABS hemlakerfi,
Limited mælaborði og Limited lit, bætast aðeins 50.000 kr.
Brimborg-Þórshamar
Tryggvabraut 5 • Akureyri
Sími 462 2700
DAIHATSU
fínn í rekstri
Veglegur jólapakki fylgir Daihatsu Terios 4x4, án endurgjalds,
á meðan birgðir endast.
Fjarstýring fyrir samlæsingu 10.000 kr.
Toppbogar 29.700 kr.
Skfðafestingar 10.600 kr.
Vindhlífar á gluggum 15.400 kr.
Hlíf á afturstuðara 14.100 kr.
Ónelgd Nokia vetrardekk 45.000 kr.
Samtals verðmæti jólapakka
124.800 kr.
I Bflasala Keflavíkur 1 Bíley 1 Betri bílasalan I Tvisturinn
Hafnargötu 90 • Reykjanesbæ Búóareyri 33 • Reyðarfirði Hrísmýri 2a • Selfossi Faxastíg 36 • Vestmannaeyjum
I Sími 421 4444 I Sími 474 1453 I Sími 482 3100 I Sími 481 3141
BRIMBORG
Faxafeni 8 • Sími 515 7010