Morgunblaðið - 19.12.1998, Page 34

34 LAUGARDAGUR 19. DESEMBER 1998
MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
Salur Tónlistarhúss í Kópavogi verður tekinn í notkun í ársbyrjun
„Nú er tónlistin
búin að fá lög-
heimili í Kópavogi“
Salurinn í hinu nýja Tónlistarhúsi Kópa-
vogs, fyrsta sérhannaða tónlistarhúsi lands-
ins, verður formlega opnaður 2. janúar. Hús-
ið og væntanleg starfsemi þess var kynnt á
blaðamannafundi í gær. Margrét Svein-
björnsdóttir hlýddi á ljúfa tóna og ræddi við
tónlistarmenn og aðstandendur hússins.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
ÞAU eru himinlifandi með nýja tónleikasalinn, Gunnar I. Birgisson,
formaður stj<5rnar Tónlistarhúss Kópavogs, Vigdís Esradóttir, nýráð-
inn forstöðumaður hússins, og Jónas Ingimundarson, píanóleikari og
einn af helstu baráttumönnunum fyrir því að húsið risi.
TÓNLISTARHÚSIÐ stendur aust-
an Listasafns Kópavogs, Gerðar-
safns, í jaðri Borgarholtsins, en
við hlið Tónlistarhússins mun síð-
ar rísa Safnahús með aðstöðu fyr-
ir bókasafn bæjarins og Náttúru-
fræðistofu. Saman munu þessar
byggingar mynda Menningarmið-
stöð í Kópavogi. Salur tónlistar-
hússins verður tekinn í notkun
laugardaginn 2. janúar og Tón-
listarskóli Kópavogs, sem einnig
verður í húsinu, á að verða tilbú-
inn tii notkunar í ágúst á næsta
ári.
Fjölnir Stefánsson, tónskáld og
skólastjóri Tónlistarskóla Kópa-
vogs, tók fyrstu skóflustunguna
að tónlistarhúsinu í júní 1997 og
18. desember sama ár hófst upp-
steypa hússins. f gær var því liðið
nákvæmlega eitt ár frá því að eig-
inlegar byggingarframkvæmdir
hófust. Við hönnun á Salnum, sem
tekur 300 manns í sæti, hefur ver-
ið lögð áhersla á að nota íslensk-
an efnivið. A innveggjum Salarins
er greni úr Skorradal, í gólfí er
malað grjót, að hluta til úr grunni
hússins, og á vesturhlið er klæðn-
ing úr rekaviði af Langanesi, en
henni er ætlað að draga úr sólar-
hita í forrými Salarins. Arkitekt-
ar hússins eru þeir Jakob E. Lín-
dal og Krislján Ásgeirsson.
Tónleikagestum
kennd stundvísi
Tónlistarmenn sem blaðamaður
ræddi við voru á einu máli um að
hljómburðurinn í Salnum væri
eins og best yrði á kosið og að til-
koma tónlistarhúss í Kópavogi
markaði tímamót í íslensku tón-
listarlífi. Fram kom að óintími sal-
arins er breytilegur frá 1,2 til 1,8
sekúndur og að áhersla hefur ver-
ið lögð á hljóðeinangrun, enda er
þar góð aðstaða til hljóðritunar.
Að sögn Vigdísar Esradóttur,
nýráðins forstöðumanns Tónlist-
arhúss Kópavogs, hefur Ijöldi tón-
listarmanna nú þegar haft sam-
band vegna fyrirhugaðs tónleika-
halds á komandi ári og bendir því
allt til þess að starfsemin verði
blómleg.
Á opnunarhátíðinni 2. janúar
kemur fram einvalalið tónlistar-
manna. Frá kl. 18 til 23 verða svo-
kallaðir raðtónleikar, þ.e. tónleik-
ar á klukkutíma fresti, þar sem
fram kemur fjöldi tónlistarmanna,
sem allir gefa vinnu sína í tilefni
dagsins, svo að gestir geti notið
tónlistar í nýja húsinu sér að
kostnaðarlausu. Vigdís lætur þess
getið að aðstandendur safnsins
hafi mikinn hug á því að kenna
gestum hússins að vera stundvísir
og mæta tímanlega á tónleika.
„Þjóðleikhúsinu hefur tekist það,
svo því ætti okkur ekki að takast
það líka?“ segir hún.
Konsertsalur
án fjötra
I máli Gunnars I. Birgissonar,
formanns stjórnar Tónlistarhúss
Kópavogs, kom fram að upphaf-
leg kostnaðaráætlun, sem fyrir-
fram hefði þó verið heldur knöpp,
hefði hljóðað upp á um 300 millj-
ónir króna. Þegar upp er staðið
mun kostnaðurinn þó vera kom-
inn nær 400 milljónum, sem hann
telur tiltölulega vel sloppið, en
þar af er áætlað að Salurinn kosti
um 170-180 milljómr. Kostnaður-
inn skiptist þannig að bæjarsjóður
Kópavogs greiðir 62,5% og Tón-
listarfélag Kópavogs 27,5% en
þeim 10% sem eftír standa verður
fyrirtækjum gefinn kostur á að
fjárfesta í. Tónlistarhúsið verður
rekið sem sjálfstætt félag sem
stendur undir sér en engin bæjar-
útgerð, að sögn Gunnars. „Ég tel
að þetta hljóti að verða hvatning
fyrir ríkið og borgina að byggja
þetta tónlistarhús í Reykjavík,
sem er búið að tala í hel fyrir tíu-
fiinmtán árum,“ segir hann.
Á fundinum í gær gáfu nokkrir
tónlistarmenn forsmekkinn að því
sem koma skal í Salnum, við góð-
ar undirtektir viðstaddra. Skóla-
kór Kársness hóf fyrstur upp
raust sína undir stjórn Þórunnar
Björnsdóttur, þá stigu á svið
flautuleikararnir Guðrún S. Birg-
isdóttir og Martial Nardeau, og að
lokum söng Auður Gunnarsdóttir
sópransöngkona þrjú lög við pí-
anóundirleik Jónasar Ingimund-
arsonar. „Maður er svo fullur af
lotningu að fá að syngja í þessari
höll,“ varð söngkonunni að orði -
og Jónas var ekki síður ánægður.
„Mér finnst salurinn fallegur,
mjög fallegur," segir hann og
bætir við að sér þyki hljómburð-
urinn hafa heppnast fullkomlega.
„Þetta er draumur, sem er að
rætast, ekki bara minn draumur,
heldur listarinnar í Iandinu. Þetta
er salur sem ég held að sé af
réttri stærð miðað við þarfir.
Stærðin, hljómburðurinn og að-
staðan fullnægja þeim þörfum
sem stór hluti tónleika hefur - og
samtímis er horft til framtíðar.
Þeir salir sem hafa verið notaðir
hingað til eru snöggtum minni,
100-150 sætum minni. Auk þess
veit ég ekki til þess að það hafi
nokkur salur hingað til verið
byggður með tónlistarflutning í
huga - og ekkert annað. Skilyrð-
islaust. Þetta er ekki félagsheim-
ili, ekki safnaðarheimili kirkju,
það er ekki gert ráð fyrir að
borða mat hérna inni, þetta er
ekki leikhús, ekki kvikmyndahús,
þetta er sem sagt konsertsalur án
fjötra. Það breytir svo ekki því að
ég gæti t.d. talað um hrossarækt
hérna inni eða staðið fyrir tísku-
sýningu eða einhveiju slíku,“ seg-
ir Jónas með stríðnisglott á vör.
Galdur
hljómburðarins
Jónas minnti ennfremur á að
það væru nokkur atriði sem ekki
væru sjálfgefín í sal sem þessum,
til dæmis það að tala áreynslu-
laust án hljóðnema og þess háttar
tóla. En fyrir galdur hljómburðar-
ins væri það hægt í þessum sal.
Þá væri tónninn eins, alveg sama
hvar setið væri í sainum, auk þess
sem það væri sama hvort í salnum
sætu 50 maims eða 300, hljóm-
burðurinn breyttist ekki.
Nokkrir tónlistarmenn og
hljóðverkfræðingur prófuðu
hljómburðinn í Salnum síðastlið-
inn Iaugardag, spiluðu og sungu.
Einn þeirra var Snorri Sigfús
Birgisson pfanóleikari, sem segir
tilkomu hússins boða alveg nýja
hugsun í íslensku menningarlífi.
„Það er eiginlega þrennt sem ég
vil nefna í þessu sambandi. I
fyrsta lagi þá er þetta í fyrsta
sinn sem er almennilega búið að
tónlistínni sem slíkri hér á landi,
bæði hvað varðar hljóð og sjón.
Maður sér það sem er á sviðinu og
heyrir það sem er á sviðinu og
það er í fyrsta skiptí hér sem það
er eingöngu haft í huga. í öðru
lagi er tónlist á Islandi búin að
vera í flóttamannabúðum í hund-
rað ár, hún hefur verið gestur, að
vísu velviljaðra húsa, kirkna,
bókasafna, opinberra bygginga
og kvikmyndahúsa. En alltaf gest-
ur, þangað til núna, nú er tónlist-
in búin að fá lögheimili - í Kópa-
vogi. I þriðja lagi held ég svo að
þetta hljóti að verða hvatning
öðrum ráðamönnum, þegar það
kemur í Ijós að það er ekkert svo
mikið mál að byggja svona hús,“
segir Snorri Sigfús.
Uthlutun úr Bókasafnssjóði höfunda
23 hlutu styrki í
viðurkenning’arskyni
UTHLUTAÐ hefur verið í fyrsta skipti úr
Bókasafnssjóði höfunda sem tók til starfa 1.
janúar 1998. I ár voru veitth' styrkir í viður-
kenningarskyni til 23 höfunda, samtals 6,5
milljónir. Sérstakar heiðursviðurkenningar
vegna framlags síns til íslenskra bókmennta
hlutu höfundarnir Árni Björnsson, Einar Bragi
og Kjartan Guðjónsson myndlistarmaður.
Heiðursviðurkenningar að upphæð kr. 500.000
krónur voru afhentar með viðhöfn í Gunnars-
húsi í Reykjavík 18. desember 1998 að við-
stöddum menntamálaráðherra.
Auk þeirra þriggja hlutu tuttugu höfundar
viðurkenningar að upphæð kr. 250.000 krónur
hver úr sjóðnum en þeir eru: Andri Snær
Magnason, Anna S. Björnsdóttir, Anna
Cynthia Leplar, Baltasar Samper, Guðrún Ása
Grímsdóttir, Gunnar Gunnarsson, Hallberg
Hallmundsson, Herdís Egilsdóttir, Hjálmar H.
Bárðarson, Hrafnhildur Valgarðsdóttir, Inga
Huld Hákonardóttir, Jóhann Hjálmarsson, Jón
G. Friðjónsson, Lárus Már Bjömsson, Sigrún
Bima Birnisdóttír, Sigrún Eldjám, Sigurður
Gylfi Magnússon, Sigurgeir Sigurjónsson og
Viðar Hreinsson.
Úr sjóðnum er úthlutað til höfunda, þýðenda
og myndhöfunda vegna afnota bóka í almenn-
ingsbókasöfnum, Landsbókasafni - Háskóla-
bókasafni, skólasöfnum og bókasöfnum í stofn-
unum. Þýðendur og myndhöfundar eru nú að
fá úthlutað í fyrsta skipti fyrir verk sín á bóka-
söfnum en áður var starfandi Rithöfundasjóður
íslands sem úthlutaði einungis greiðslum til
höfunda miðað við fjölda eintaka á bókasöfnum
og einnig í foi-mi styrkja. Úthlutunarfé sjóðsins
er skipt í tvo jafna hluta. Annars vegar er út-
hlutað miðað við fjölda útlána bóka og hins
vegar em veittir styi'kir í viðurkenningarskyni
fyrir ritstörf og önnur framlög til bóka. Há-
marksgreiðsla vegna útlána er 300.000 krónur
en lágmarksgreiðsla er 1.000 kr. Til að öðlast
rétt til úthlutunar þurfa höfundar að skrá sig
hjá sjóðnum og var skráningarfrestur auglýst-
ur sérstaklega.
Vegna útlána vom að þessu sinni til úthlut-
unar 6,5 miljónir króna sem úthlutað var til 350
höfunda. Þar em verk barna- og unglingabóka-
höfunda sem eru að jafnaði mest lánuð út á
bókasöfnum og skila höfundum sínum greiðsl-
um í samræmi við það. Vinsælir skáldsagna-
höfundar fá einnig ríflegri greiðslur en áður
fyrir verk sín.
Stjórn Bókasjóðs höfunda skipa: Birgir |s-
leifur Gunnarsson, formaður, Aðalsteinn Ás-
_ Morgunblaðið/Halldór Kolbeins
SÉRSTAKAR heiðursviðurkenningar úr Bókasafnssjóði höfunda vegna framlags síns til
íslenskra bókmennta hlutu höfundamir Árni Björnsson, Einar Bragi og Kjartan
Guðjónsson myndlistarmaður.
berg Sigurðsson, Einar Ólafsson, Knútur Bra-
un og Magnús Guðmundsson.
Launasjóður fræðirithöfunda
Menntamálaráðherra, Björn Bjarnason, til-
kynnti við athöfnina í Gunnarshúsi að líkis-
stjórn Islands hefði samþykkt að stofna sér-
stakan launasjóð fyrir höfunda almennra
fræðirita en stofnun slíks sjóðs hefur lengi ver-
ið baráttumál Hagþenkis, hagsmunasamtaka
fræðibókahöfunda. Skipulag sjóðsins verður
með svipuðu sniði og er á launasjóði lista-
manna. Skipuð verður sérstök úthlutunarnefnd
og launum úthlutað árlega. Sjóðurinn verður í
vörslu Rannsóknarráðs Islands. Úthlutað verð-
ur úr sjóðnum í fyrsta sinn á næsta ári.