Morgunblaðið - 28.01.1999, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
FIMMTUDAGUR 28. JANÚAR 1999 31
Iðnmenntastefna
óskast
NÚ ER hálfnaður kosningavetur
eins og við höfum öll orðið áþreif-
anlega vör við. Prófkjör sjálfstæð-
ismanna á Reykjanesi var mjög
áberandi í fjölmiðlum,
svokölluð sameining er
enn í erfiðri fæðingu á
vinstri vængnum,
klofningur í kjölfarið á
henni og aðrir sem
telja sig hafa eitthvað
til málanna að leggja
vinna að stofnun kosn-
ingabandalaga. Eitt af
þeim málefnum sem
hefur lítið borið á
góma í kosningaum-
ræðunni eru mennta-
málin. Sem sérstakur
áhugamaður um iðn-
menntun vil ég óska
eftir meiri umræðu. Ég
vil líka lýsa eftir skoð-
unum og stefnu flokka og tilvon-
andi frambjóðenda til að hjálpa
mér og öðrum iðnnemum til að
gera upp hug minn fyrir komandi
alþingiskosningar. Klisjan „Efling
iðnmenntunar" hefur verið vinsæl
þetta síðasta kjörtímabil en lítill af-
rakstur sést af góðum hugsjónum
og núverandi menntamálaráðherra
mætti kalla grunnmenntunarráð-
herra ef líta á til framkvæmda
þessa kjörtímabils.
Uppbygging íslensks iðnaðar
hefur verið gríðarleg síðustu ár en
stórt hlutverk iðnaðarmanna í
batnandi ástandi og aukinni þjóð-
arframleiðslu hefur ekki skilað sér
til þeirra sem bókstaflega munu
byggja landið í framtíðinni, eða
þeirra sem eru að læra handverkið.
Ofuráheyrsla er enn lögð á há-
skólamenntun þó svo að margar
háskólastéttir hafi þurft að lifa við
mettun vinnumarkaðarins og at-
vinnuleysi eftir nám. Menntun iðn-
aðarmanna er langt því frá eins
hátt skrifuð og margir foreldrar
beina unglingum frá iðnnámi nema
sem síðasta kosti ef þeim gengur
verulega illa í skóla. Pessi sérís-
lenski hugsunarháttur er þjóðar-
skömm en viðgengst því miður ekki
aðeins meðal almennings heldur
einnig innan menntakerfísins sjálfs
og meðal ráðamanna. Hér eftir
koma nokkrir áheyrslupunktar
sem ég tel vera mikilvægasta fyrir
framtíð iðnnáms og annarrar fram-
haldsmenntunar hér á íslandi.
Námsráðgjöf í grunnskólum.
Það er mikil þörf á því að byggja
upp raunverulega námsráðgjöf fyrir
síðustu bekki grunnskóla með það
að sjónarmiði að beina einstakling-
um á markvissari hátt í nám við sitt
hæfi. Þetta mundi vísa mun fleirum
strax í nám í iðngreinum og öðru
starfsnámi, þeir þyrftu þá ekki að
velkjast inni í menntaskólakerfinu
áður en raunveruleg stefna er tekin
að því námi sem hugur stendur til.
Ótrúlega stór hluti þeirra sem fara í
iðnnám hefur eytt löngum tíma í
stefnulaust framhaldsnám og jafn-
vel klárað stúdentspróf án nokkurs
áhuga á háskólanámi
áður en uppgötvunin
um raunverulegt
áhugasvið og hæfileika
er gerð. Iðnnemar á
Islandi eru töluvert
eldri en iðnnemar í
öðrum Evrópulöndum
af þessum sökum og er
þetta bæði dýrt fyrir
menntakerfið og ein-
staklingana sem eiga í
hlut.
Iðnmenntaskólar í
fjárlögum.
Það er orðið tíma-
bært að ráðamenn leið-
rétti það fjársvelti sem
iðnmenntaskólar hafa lifað við síð-
ustu ár. Þetta gerir þeim æ erfiðara
fyi-ir frá ári til árs að sinna skyldu
sinni í að mennta hæfa iðnaðar-
menn. Verkmenntaskólar eru víðs-
vegar í algjörlega óviðunandi hús-
næði og menntun sem byggist á
Menntamál
Að mínu mati verður
menntun skilyrðislaust
að vera í höndum ríkis-
ins sem þjóðareign,
segir Guðrún Gests-
dóttir, og hana má ekki
selja hagsmunafélögum
og stórfyrirtækjum
notkun verkfæra af ýmsu tagi verð-
ur aldrei góð ef endurnýjun á
tækjakosti skólanna er ekki í sam-
ræmi við kröfur vinnumarkaðarins.
Settar hafa verið upp nýjar náms-
brautir með látum og ný tækni ver-
ið sýnd með stolti en á meðan eru
grónar deildir því sem næst tækja-
lausar eða með tæki sem eru löngu
komin úr almennri notkun.
Lánasjóður íslenskra
námsmanna
Lánasjóðurinn verður að láta
gera marktæka könnun á fram-
færsluþörf einstaklingsins þar sem
núverandi framfærslugrunnur er
ekki byggður á neinum faglegum
upplýsingum. Lögum um lánasjóð
íslenskra námsmanna verður að
vera framfylgt svo að útreiknuð
grunnframfærsla dugi til fram-
færslu einstaklingsins en þvingi
ekki námsmenn til að vinna fulla
vinnu með námi eins og núverandi
úthlutunarreglur sjóðsins í mörgum
tilfellum gera. Frítekjumark er
undir lögboðnum lágmai’kslaunum
svo að full vinna í sumarfríi dugir til
að skerða námslánin sem þó duga
ekki til framfærslu miðað við spar-
lega neyslu. Þetta rekur fólk síðan
til að vinna með náminu sem skerðir
lánsréttinn enn frekar á næstu
námsönn og veldur keðjuverkun
þar sem námsárangur verður eðli-
lega aukaatriði í baráttu við að ná
endum saman. Núverandi mennta-
málaráðherra virðist hvorki þekkja
lögin um Lánasjóðinn né úthlutun-
arreglur hans ef dæma má af því
sem hann hefur haft um málið að
segja á Alþingi og vona ég að næsti
ráðherra menntamála kynni sér
málið aðeins betur.
Annað áheyrslumál sem Iðn-
nemasamband íslands hefur beitt
sér fyrir innan Lánasjóðs íslenskra
námsmanna er að úthlutunarreglur
verði endurskoðaðar svo að iðn-
nemi sem tekið hefur námslán
meðan á námi stendur geti farið í
tækni- eða verkfræðinám eða ann-
að áframhaldandi nám á námslán-
um eins og reglur um framhaldshá-
skólanám gilda fyrir háskólanema í
dag. Þetta er ekki hægt eins og út-
hlutunarreglur lánasjóðsins eru
núna og iðnnemar hafa ekki fengið
nám sitt metið til fullrar virðingar.
Reynslan er þó sú að iðnmenntun
hefur reynst mjög góður grunnur
fyrir tækni- og verkfræðinám og
hefur þessi námsleið getið af sér
framúrskarandi starfsmenn á sínu
sviði.
Einkavæðingarstefna
framboðsflokka.
Að frambjóðendur í alþingis-
kosningum leggi fram skýrar línur
um stefnu í menntamálum í einka-
væðingaræðinu sem gengur yfir
um þessar mundir. Að mínu mati
tel ég að menntun verði skilyrðis-
laust að vera í höndum ríkisins sem
þjóðareign og hana megi ekki selja
hagsmunafélögum og stórfyrir-
tækjum. Kostnaður ríkisins við
byggingu og rekstur skólanna og
síðan menntunina sjálfa er ein dýr-
mætasta fjárfestingin sem þjóðin
getur lagt fjármagn sitt í og grunn-
urinn að vel reknu þjóðfélagi. Að
selja hagsmunaaðilum menntakerf-
ið í bútum er skammtímalausn í
bókhaldi ríkisstjórnarinnar sem
getur haft alvarlegar afleiðingar
fyrir komandi kynslóðir. Við þurf-
um að fá að vita hvað þeir fram-
bjóðendur ætla sér sem vænta sæt-
is í næstu ríkistjórn. Við þurfum
skýi-a menntastefnu til framtíðar,
ekki bara næstu fjögur árin. Þá
getum við sem kjósendur tekið af-
stöðu.
Höfundur er formaður Iðnnema-
sambands íslands og fulltrúi INSI í
síjórn Lánasjóðs íslenskra náms-
manna.
Guðrún Gestsdóttir
STUBBAHUSII
-gœti ekki verið einfaldard*
s 896-1783
ENN MEIRI
VERÐLÆKKUN
Cinde^ella
Utsalan
Hafíð þið séð
Lækjarg-ötu 2?
UNDANFARNA daga og vikur
hafa fjölmiðlar flutt fréttir af nið-
urrifi Lækjargötu 2 þar sem áður
var Nýja bíó. Sem kunnugt er seldi
Reykjavíkurborg
verslunarkeðjunni
Bónus húsið til niður-
rifs og á lóðinni hyggj-
ast Bónusmenn reisa
nýtt hús. Við höfum
fengið ítarlegar fréttir
af klippum þeim sem
notaðar eru við að búta
niður bygginguna og af
ýmsu öðru sem snýr að
svo vandasömu verki
sem niðurrif hússins
er.
Engar fréttir hef ég
þó fengið af því sem
meira máli skiptir, það
er hvað koma á í stað
þess brunna og niður-
klippta húss. Upplýst hefur verið
að Bónusmenn ætli að hafa verslun
í nýja húsinu og er ekkert nema
gott um það að segja. það sem mig
langar að fá upplýst er hverskonar
mynd er fyrirhugað að hafa á hús-
inu sem þarna á að rísa.
þetta óbyggða hús mun hafa af-
gerandi áhrif á götumynd Lækjar-
götu langt fram á næstu öld. TJtlit
þess mun verða órofa hluti af útliti
miðbæjar Reykjavíkur. Þess vegna
finnst mér það nokkru skipta að
vel takist til við hönnun hússins.
Sjónmenntasaga okkar Islend-
inga er rýrari en margra annarra
þjóða og sennilega er það ástæða
þess að við eram ekki mjög meðvit-
uð um hönnun og útlit umhverfís
okkar. Sem betur fer eigum við þó
mikið af fallegum byggingum bæði
gömlum og nýjum. En hinu er ekki
að leyna að við höfum gert mörg
mistök.
Sem dæmi um mistök sem mér
finnst við hafa gert á þessum
miðjubletti bæjarins er hönnun
hússins við norðurhlið Lækjar-
torgs. I stað þess
stóra gi'áa kubbs sem
þar stendur (næstu
hundrað árin?) hefð-
um við átt að bera
gæfu til að reisa létt-
leikandi og fallega
byggingu sem setti
glaðlegan svip á mið-
bæinn og gæti verið
ein af táknmyndum
Reykjavíkur.
Eg óska hér með
eftir því að mér og
öðram Reykvíkingum
verði kynnt fyrirhug-
uð bygging og hvernig
hún fellur að götu-
mynd Lækjargötu.
Raunar finnst mér að það ætti að
Borgarskipulag
Eg óska hér með eftir
þvi, segir Björn Br.
Björnsson, að mér og
öðrum Reykvíkingum
verði kynnt fyrirhuguð
bygging.
vera regla en ekki undantekning að
borgarbúum sé kynnt útlit og
hönnun þeirra húsa sem munu
setja jafn afgerandi svip á andlit
Reykjavíkur næstu öldina og fyi*ir-
huguð bygging við Lækjargötu 2.
Höfundur er áhugamaður um hönn-
un og húsagerðarlist.
Björn Br. Björnsson
Taktu þátt í prófkjöri Samfylkingarinnar
30. janúar n.k. og veittu
Cubrúnu Ögmundsdóttur
brautargengi í 1. eöa 2. sæti Kvennalistans.
Stubningsmenn.
Fréttir á Netinu vfþmbl.is
/\LLTAf= GITTHXSAÐ NÝTl