Morgunblaðið - 11.02.1999, Blaðsíða 22

22 FIMMTUDAGUR 11. FEBRÚAR 1999
MORGUNBLAÐIÐ
Kvótaverð of hátt fyrir kvótalítil skip
Ætla að róa í
trássi við lög
UR VERINU
Fyrrverandi íslenskir Smugutogarar landa á Húsavík
Kemur Islendingum
til góða í framtíðinni
RÚSSNESKI togarinn Belarius
var væntanlegur til Húsavíkur seint
í gærkvöldi með um 30 tonn af
þorski fyrir Fiskverkun GPG en
togarinn Mír frá sama fyrirtæki
landaði álíka miklum afla á Húsavík
á mánudagskvöld. Togai’arnir voru
áður í eigu Islendinga, hétu Runólf-
ur og Már, og voru þá við veiðar í
Smugunni en Norðmenn hafa bann-
að erlendum togurum, sem veitt
hafa í Smugunni, að landa í Noregi
og því gerði rússneska fyrirtækið
samning við GPG.
Gunnlaugur Karl Hreinsson hjá
Fiskverkun GPG sagði að upphaf-
lega hefði verið haft samband við
rússneska fyrirtækið með samning í
huga í þeim tilgangi að auka stöðug-
leikann í verkuninni en aðgerðir í
Noregi eftir áramót hefðu síðan
haft áhrif á gang mála fyrr en til
stóð.
Löndunarbann í Noregi
„Okkur hefur vantað hráefni
vegna saltfískverkunarinnar eftir
vetrarvertíðina og því fór ég af stað
að reyna að tryggja meira hráefni
yfír sumarið og fram á haustið,"
sagði Gunnlaugur Karl við Morgun-
blaðið, spurður hvernig samstarfið
hefði komið til. Hann sagðist ekki
hafa vitað að rússneska fyrirtækið
gerði út fyrrverandi íslenska
Smugutogara þegar hann leitaði
eftir samstarfí við það enda hefðu
Rússar keypt fleiri skip en hefðu
veitt í Smugunni. Hins vegar hefði
afstaða Norðmanna til erlendra
Smugutogara verið kunn þó ekki
hefði reynt á hana varðandi þessa
rússnesku togara fyrr en nú. „Við
höfðum samband við útgerð sem á
skip með kvóta í Barentshafi, en um
er að ræða fyrirtæki sem hefur ver-
ið að skipta út gömlum kláfum og
keypt nýrri skip af íslendingum í
staðinn. Pessi skip hafa landað í
Noregi en allt í einu bönnuðu Norð-
menn þeim það. Þeir geta refsað
þeim með því að banna þeim að
landa en geta samt ekki tekið af
þeim kvótann. Löndunarbannið
gerðist snögglega og þar sem þessi
skip eru í rekstri og þurfa að landa
ísfíski á sjö til 10 daga fresti vildu
þau koma til okkar. Við höfðum gert
áætlun með þrjú skip í huga, að eitt
sigldi með afla allra hverju sinni, til
að vera alltaf með fisk sem væri
ekki meira en 10 daga gamall og
áætlunin varð allt í einu að veru-
leika.“
Gunnlaugur Karl sagði að samn-
ingurinn væri opinn og uppsegjan-
legur með ákveðnum fyrirvara en
héldu Norðmenn löndunarbanninu
til streitu mætti alveg eins gera
ráð fyrir viðvarandi samstarfí.
„Þetta er erfiðasti tíminn núna og
því er afli togaranna ekki mikill en
það er líka ágætt fyrir okkur að fá
minni skammt í byrjun meðan við
erum að finna út hvernig við viljum
hafa þetta. Hins vegar má gera ráð
fyrir auknum afla þegar febrúar er
liðinn. Mesta hættan er á að upp úr
svona samstarfí slitni í byrjun en
byrjunin lofar góðu og ég vona að
samstarfíð haldi áfram.“
Meiri stöðugleiki
Að sögn Gunnlaugs Karls er
Fiskverkunin í föstum viðskiptum
við um 30 dagróðrabáta og kaupir
auk þess á fiskmörkuðum. Hann
sagði að hráefnið væri dýrt um
þessar mundir en verðið hjá Rúss-
unum væri ekki hærra, jafnvel ívið
lægra. „Verðið á mörkuðunum í
haust var það hátt að menn töpuðu
jafnvel á því að kaupa. En físk hefur
vantað á markaðinn og því hefur
verðið verið hátt. Þessi möguleiki
eykur stöðugleikann og vonandi
opnar hann leið íyrh’ alla til að fá
físk í vinnslu.
Með þessum aðgerðum eru Norð-
menn að ýta frá sér ákveðnum hlut
en annaðhvort eru þeir með aðgerð-
ir eða ekki. Norðmenn vilja ekki sjá
íslensk skip sem hafa verið í Smug-
unni, helst ekki fá þau inn í land-
helgina, en þeir verða að útiloka
skipin og þegar þau eru komin í
eigu Rússa er spuming hvað þeir
gera. Annaðhvort hætta þeir þess-
um aðgerðum, leyfa bátunum að
landa og opna þar með fyrir okkur
Islendinga líka eða missa af hráefn-
inu. Því ætti þetta að koma íslend-
ingum til góða til framtíðar, á hvorn
veginn sem fer.“
KVÓTALITLAR útgerðir sjá nú
fram á að þurfa að binda báta sína
vegna hækkandi verðs og lítils
framboðs á leigukvóta. Viðskipta-
verð á þorskaflamarki var 103,55
krónur á Kvótaþingi Islands í gær.
Lögmaður Landssamtaka útgerða
kvótalítilla skipa, segir marga út-
gerðarmenn tilbúna að grípa til ör-
þrifaráða, enda sé rekstrargrund-
völlur þessara útgerða gersamlega
brostinn.
Hilmar Baldursson, lögmaður
LÚKS, segir að við stofnun sam-
takanna hafí verið reiknað með á
milli 3-400 félagsmönnum en síð-
ustu daga hafi ótal margir aðrir
útgerðarmenn sett sig í samband
við samtökin. „Margir útgerðar-
menn segjast tilbúnir að fara á sjó
og fiska í trássi við lög verði ekki
gripið til einhverra aðgerða. Við
viljum gera gagngerar breytingar
á Kvótaþingi og helst leggja það
af. Þá hafa reglur um 50% veiði-
skyldu á ári og afnám línutvöföld-
unar gert kvótalitlum útgerðum
mjög erfítt fyrir. Ennfremur hafa
stórútgerðir leigt til sín mikið af
kvótalitlum bátum sem leiðir til
enn minna framboðs aflamarks á
markaðnum. Náðarhöggið var síð-
an nýju fiskveiðistjórnunarlögin
sem sett voru í kjölfar Hæstarétt-
ardómsins. I framtíðinni getur
hver sem er fengið veiðileyfí sem
voru einu verðmætin sem kvóta-
litlar útgerðir höfðu í höndunum.
Þessir útgerðarmenn þurftu að
kaupa báta vegna úreldingarkerf-
isins og þá voru veiðileyfín stór
hluti af verðmæti bátsins. Það eru
dæmi um að verðmæti báta nú sé
aðeins fjórðungur þess sem það
var fyrir lagasetninguna," segir
Hilmar.
Kæmum út í mínus
Erlingur Sveinn Haraldsson, út-
gerðarmaður Sveins Sveinssonar
BA frá Patreksfirði, segist nú vera
búinn að veiða kvóta sem hann
leigði á 88 krónur í haust. Leigu-
verðið sé nú komið í um 103 krónur
og fari haekkandi. „Miðað við það
fískverð sem við höfum fengið
kæmum við út í mínus ef við leigð-
um kvótann á þessu verði. Menn
eru að reyna að halda þessu áfram
til að halda þessu saman og geta
búið hér á landsbyggðinni."
A Patreksfirði eru nú gerðir út 7
kvótalausir bátar og segir Erlingur
20 fjölskyldur standa að útgerðum
skipanna. „Þessir bátar lönduðu
1.500-2.000 tonnum af fiski hér á
síðasta ári. Við það hefur skapast
heilmikil atvinna og byggðarlagið
notið góðs af. A meðan leiguverðið
var undir 80 krónum var hægt að
láta enda ná saman með mikilli
vinnu. Við erum ekki að biðja um
neitt gefins. Við viljum aðeins fá að
hafa í okkur og á til að þurfa ekki
að flykkjast suður til Reykjavíkur
á bætur,“ segir Erlingur.
Upplýsingatækni og umhverfismál
Markáætlun um rannsóknir og þróun
Rannsóknarráð íslands auglýsir eftir umsóknum í markáætlun um rannsóknir og þróun á sviði upp-
lýsingatækni og umhverfismála. Markáætlunin var samþykkt á fundi ríkisstjórnarinnar 21. ágúst sl.
og gerir hún ráð fyrir að 580 milljónir kr. verði til ráðstöfunar á árabilinu 1999 - 2004.
Markmið
Leitað er eftir umsóknum til verkefna í samræmi við yfirskriftir og efnislega lýsingu
áætlunarinnar. Endanlegt val verkefna ræðst af mati á gæðum þeirra umsókna sem
berast og metnar verða í innbyrðis samkeppni.
Veittir verða styrkir til verkefna sem koma fyrirtækjunum til góða og leitt geta til
þjóðfélagslegs og hagræns ávinnings, svo og verkefna sem stuðla að langtíma-
uppbyggingu þekkingar hjá stofnunum og fyrirtækjum á sviðum áætlunarinnar.
Form styrkja
Verkefnastyrkir geta verið til allt að þriggja ára og numið allt að 7 m.kr. á ári til
einstakra verkefna. Heimilt er að styrkja allt að 50% af heildarkostnaði einstakra
þátttakenda. Rannsóknarráði er heimilt að veita styrki til forverkefna allt að 600 þ.kr.
og styðja sérstakar aðgerðir eins og ráðstefnur og vinnufundi og bjóða erlendum
vísindamönnum til fyrirlestrahalds eða tímabundinnar dvalar ef það er talið þjóna vel
skilgreindum markmiðum áætlunarinnar.
Upplýsingatækni - meginsvið
• Upplýsingatæknileg aðlögun að menntun,
menningu og tungu.
• Upplýsingatækni innan stjórnsýslu og
stofnana.
• Notkun og þróun upplýsingatækni innan
fyrirtækja í framleiðslu og þjónustu.
• Öflugri upplýsingatæknifýrirtæki.
• Fjarvinna í þágu byggðastefnu.
• Fjarkönnun í þágu umhverfismála.
• Upplýsingatækni í þágu bætts mannlífs
á íslandi.
• Upplýsingatækni í þágu íslensks
menningararfs.
• Tölfræði upplýsingatækni.
Umhverfismál - meginsvið
• Sjálfbær nýting auðlinda - sjálfbært
efnahagslíf.
• Hnattrænar umhverfisbreytingar og
náttúrusveiflur.
• Umhverfisvænt atvinnulíf.
• Umhverfi, hollusta og heilsa.
• Erfðaauðlindir íslands.
Tvö umsóknarþrep
Til 15. mars 1999 verður hægt að skila inn
forumsóknum á einföldu formi þar sem verk-
efni er lýst á þrem til fjórum blaðsíðum. Um-
sækjendur fá skjót viðbrögð Rannsóknarráðs
við forumsókn og aðstoð við frágang endan-
legrar umsóknar, séu efni til þess. Forumsókn
er ekki skilyrði fyrir umsókn í markáætlunina
en eindregið er hvatt til þess að umsækjendur
nýti sér boðið.
Til og með 15. apríl 1999 verður hægt að
skila endanlegum umsóknum ásamt nauðsyn-
legum fylgigögnum.
Umsóknareyðublöð og frekari upplýsingar
Á heimasíðu Rannsóknarráðs http://www.rannis.is og á skrifstofu ráðsins Laugavegi
13,4. h. (s. 562-1320), er hægt að nálgast umsóknareyðublöð og bækling með
ítarlegri upplýsingum um markáætlunina.
73
Mat á umsóknum
Fagráð Rannsóknarráðs munu meta umsóknir.
Að öðru jöfnu njóta umsóknir forgangs;
• þar sem náin samvinna er milli þeirra sem
stunda rannsóknir og ráða yfir viðeigandi
sérþekkingu og þeirra sem hyggjast nota
niðurstöðumar eða ætla sér að koma þeim
á framfæri og markvisst stuðla að notkun
þeirra;
• þar sem mikils ávinnings er að vænta í Ijósi
markmiða áætlunarinnar;
• þar sem fleiri verkefni stuðla að samvirkni
á viðkomandi sviði;
• þar sem vísindaleg þjálfun og þáttur ungra
vísindamanna er hluti af framkvæmd
verkefnisins.
RANNÍS
Rannsóknaráð íslands, Laugavegi 13,
101 Reykjavík, sími 5621320,
bréfsími 552 9814, netfang rannis@rannis.is,
heimasíða http//www.rannis.is