Morgunblaðið - 11.02.1999, Blaðsíða 28

28 FIMMTUDAGUR 11. FEBRÚAR 1999
MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
Fimmta
kjörtímabil
Assads
Borís Jeltsín til vinnu í Kreml, annan daginn í röð
Segir lækna gera of mik-
ið úr veikindum sínum
Moskvu. Reuters.
JEVGENÍ Prímakov, forsætisráð-
herra Rússlands, sagðist í gær stað-
ráðinn í að tryggja pólitískan og
efnahagslegan stöðugleika í landinu
en hann átti í gær viðræður við leið-
toga dúmunnar, neðri deildar rúss-
neska þingsins. Var haft eftir tals-
mönnum Borís Jeltsíns, forseta
Rússlands, að hann væri hlynntur
hugmyndum Prímakovs. Mun
Jeltsín jafnframt hafa sagt varnar-
málaráðherra sínum, Igor Sergejev,
að leggja fram tillögur um það fyrir
maíbyrjun hvernig staðið verði að
endurskipulagningu rússneska her-
aflans.
Prímakov hefur að undanfömu
þrýst á Jeltsín að samþykkja höml-
ur á forsetavald hans. Vill Prímakov
að Jeltsín heiti því að leysa ekki upp
þing eða reka ríkisstjóm sína gegn
því að dúman samþykki að reyna
ekki að velta stjórn forsetans úr
sessi og hætta tilraunum sínum til
að fá Jeltsín vísað úr embætti.
Myndi samkomulag í þessa veru
tryggja mjög stöðu Prímakovs en
Jeltsín rak tvo forsætisráðherra úr
embætti á síðasta ári. Væri það
einnig til marks um enn minnkandi
áhrif forsetans á gang mála í Rúss-
landi.
Mikið heilsuleysi hefur gert
Jeltsín erfítt um vik og eyddi hann
síðast tveimur vikum á sjúkrahúsi í
janúar vegna magasárs. Hann dvel-
ur nú á hressingarhæli í nágrenni
Moskvu en heimsótti Kreml í gær,
annan daginn í röð. Virti forsetinn
einnig að vettugi ráðleggingar
lækna sinna og var viðstaddur útfór
Husseins Jórdaníukonungs á mánu-
dag. Er talið að hann hafi með för
sinni til Jórdaníu viljað sýna að
hann hefði enn heilsu til að stjórna.
Jeltsín ber sig vel
Bar Jeltsín sig vel í gær og sagði
förina til Jórdaníu hafa verið gagn-
lega. „Ég hitti fjöldann allan af er-
lendum þjóðarleiðtogum og ég
heilsaði þeim ekki aðeins með
handabandi," sagði Jeltsín. „Við
reyndum líka að leysa nokkur alvar-
leg vandamál."
Sagði Jeltsín að ferðalagið hefði
sýnt og sannað að læknar hefðu haft
óþarflega miklar áhyggjur af heilsu
hans. „Ég boðaði læknana á minn
fund og spurði þá: Hver hafði svo
rétt fyrir sér? Þeir horfðu allir nið-
urlútir í gólfið," mun Jeltsín hafa
sagt við Prímakov á fundi þeirra í
gær.
SÝRLENSKIR farandverkamenn í
Líbanon hylla Assad forseta sinn
fyrir framan kjörstað í Beirút en
kosið var um það í gær hvort
Hafez al-Assad muni sitja í for-
setastóli fimmta kjörtímabil sitt í
röð. Forsetinn hefur setið síðan
árið 1970 þegar hann rændi völd-
um án blóðsúthellinga og batt
enda á áralangan ófrið í landinu.
Sjöflokka samsteypustjórn Sýr-
lands studdi framboð forsetans og
hvatti kjósendur til að mæta á ein-
hvern hinna 11.000 kjörstaða í
Sýrlandi og nágrannaríkinu Líba-
non. Fréttaskýrendur telja nær
öruggt að yfírgnæfandi meirihluti
sýrlenskra kjósenda, sem eru um
9 milljónir talsins, muni greiða
Assad atkvæði sitt. Niðurstöður
kosninganna sem verða bindandi
til næstu sjö ára, verða kunngerð-
ar í dag.
Landamærastríð
Eþíópíu og Erí-
treu magnast
Addis Ababa. Washington. Reuters.
HERSVEITIR Eþíópíu og Erítreu
börðust á landamærum ríkjanna í
gær, fimmta daginn í röð síðan að
vopnuð átök hófust að nýju eftir 8
mánaða vopnahlé. Alþjóðlegur
þrýstingur um að fínna friðsamlega
Astralía
verði lýðveldi
ÁSTRALSKI dómsmálaráðherrann
tók um liðna helgi undir kröfur
þeiira sem vilja að Ástralía verði
gerð að lýðveldi. Elísabet Englands-
drottning er formlega séð þjóðhöfð-
ingi Ástrala en stöðugar kröfur hafa
verið að undanförnu um að Ástralía
yrði gerð að lýðveldi, og sýndi nýleg
skoðanakönnun að meirihluti Ástrala
styður hugmyndina. Þeir hafa hins
vegar ekki gert upp hug sinn um
hvort rétt sé að forseti sé þjóðkjör-
inn og hafi umtalsverð völd, eða
hvort þing landsins eigi að velja for-
setann og að hann verði áhrifalaus
þjóðhöfðingi.
„Ég er á þeirri skoðun að hvert ein-
asta bam í Ástralíu eigi að geta átt
sér þann draum að verða þjóðhöfðingi
Ástralíu. Engar stjómarskrárbundn-
ar hindranir ættu að vera í vegi þess
draums," sagði dómsmálaráðherrann
Amanda Vanstone. Sagði hún slíkt
embætti eiga að vera sameiningar-
tákn fyrir áströlsku þjóðina og að
staðreyndin væri sú að Englands-
drottning væri _ekki lengur samein-
ingartákn fyrir Ástrali.
lausn á deilunni jókst verulega í
gær þegar Bandaríkjaforseti og ör-
yggisráð Sameinuðu þjóðanna
hvöttu grannríkin til að leysa
ágreining um legu landamæra með
friðsamlegum hætti.
í yfírlýsingu Clintons sagði að „ef
bardögum linnir ekki verður ógem-
ingur að sjá fyrir ómældar efna-
hagslegar og mannlegar fórnir
þjóðanna". Þá hvatti Clinton stjórn-
ir landanna að virða bann á loftárás-
ir, sem um hafði samist eftir átökin
sl. sumar. Fyrrum þjóðaröryggis-
ráðgjafi Bandaríkjastjórnar, Ant-
hony Lake, hefur verið á svæðinu
að reyna að miðla málum. Ennfrem-
ur em fulltrúar öryggisráðs Sa-
meinuðu þjóðanna sagðir vera að
íhuga nýja ályktun um átökin, þar
sem vopnasölubann til hinna stríð-
andi fylkinga komi til greina, ef bar-
dögum linni ekki.
Eþíópía hefur fallist á friðartillög-
ur Éiningarsamtaka Afríku (OAU)
en Erítreustjóm segir að nánari út-
listun þurfi enn á tveimur lykilatrið-
um ef fallast ætti á tillögumar. í til-
lögunum er Erítreustjóm gert skylt
að hverfa frá þeim landamærastöðv-
um i Badme-héraði sem þeir hafa
náð á vald sitt síðan bardagar brat-
ust út. Þar er einnig gert ráð fyrir að
landamæri íákjanna verði dregin upp
af hlutlausum aðilum og að alþjóð-
legt friðargæslulið hafi eftirlit með
þeim. Erítreu-stjóm hefur aftekið
með öllu að draga herlið sitt til baka
og segir að svæðið sem um ræðir sé
innan landamæra sinna.
Tölvuþjálfun
Windows • Word
Intemet • Excel
Það er aldrei of seint að byrja!
60 stunda námskeið þar sem þátttakendur
kynnast grundvallarþáttum tölvuvinnslu
og fá hagnýta þjálfun.
Vönduð kennslubók innifalin í verði.
Innritun stendur yfir.
Fjárfestu í framtíðinni!
Tölvuskóli íslands
BÍLDSHÖFÐI 18, SÍMI 567 1466
Reuters
Nýir valdhafar segja
Slóvakíu á réttri leið
Bratislava. Reuters.
MIKULAS Dzurinda, forsætisráð-
hema Slóvakíu, sagði á mánudag að
stjóm sinni hefði á íyrstu 100 dög-
unum frá því hún tók við völdum af
hinni umdeildu stjóm Vladimirs
Meciars tekizt að koma landinu á
braut sem stefndi út úr fyrri ein-
angran frá umheiminum og efna-
hagskreppunni sem henni fylgdi.
Walter Rochel, nýr sendiherra
framkvæmdastjómar Evrópusam-
bandsins (ESB) í Slóvakíu, sagði á
þriðjudag að þær pólitísku breyt-
ingar sem hefðu átt sér stað í land-
inu frá þingkosningunum í septem-
ber gætu opnað fyrir möguleikann
á að hafnai’ yi'ðu viðræður um inn-
göngu þess í ESB. Hvort tveggja
ESB og Atlantshafsbandalagið
(NATO) höfðu útiiokað Slóvakíu
frá þeim hópi ríkja sem kostur var
gefinn á að gerast aðilar að þessum
tveimur mikilvægustu stofnunum
Evrópu þegar ákvörðun var tekin
um það árið 1997.
Háttsettir stjórnarliðar
Meciars ákærðir
Slóvakíska rannsóknarlögreglan
greindi frá því í síðustu viku, að
nokkrir yfirmanna leyniþjónustu
landsins - sem gengur undir
skammstöfuninni SIS - hefðu
skipulagt ránið á syni forseta lýð-
veldisins, Michal Kovac, árið 1995.
Lögreglan sagði að ennfremur
yrði Gustav Krajci, fyrrverandi
innanríkisráðherra í ríkisstjórn
Vladimirs Meciars, ákærður fyrir
misbeitingu valds í öðra tilviki.
Ekki var loku fyiir það skotið að
Meciar sjálfur ætti von á stefnu í
sambandi við
annað hvort eða
bæði þessi mál.
Ránið á Michal
Kovac yngri var
eitt stærsta póli-
tíska hneykslið
sem upp hefur
komið í rílqum
austurblokkar-
innar fymærandi
og olli mikilli
reiði meðal al-
mennings í
Slóvakíu og
áhyggjum er-
lendis af ástand-
inu í landinu.
Umræddir yf-
irmenn SIS voru
teknir í gæzlu-
varðhald, en lögreglan sagðist
myndu fara fram á að Ivan Lexa,
sem var yfirmaður leyniþjónust-
unnar, yrði sviptur þinghelgi. Eftir
kosningamar í september gerðist
hann staðgengill Meciars í forystu
þjóðernissinnaflokks hans. Einnig
var búizt við því að þess yrði kraf-
izt að Krajci yrði sviptur þinghelgi,
en hann er sakaður um misbeit-
ingu valds er hann virti hæstarétt-
ardóm að vettugi og hindraði þjóð-
aratkvæðagreiðslu, sem fram fór
1996, um aðild að NATO og um
þjóðkjör forseta.
I ágúst 1995 handsömuðu tveir
grímuklæddir menn Kovac yngri
og þvinguðu viskíi ofan í hann.
Honum voru gefin raflost og hent í
farangursrými bifreiðar sem hon-
um var ekið í yfir landamærin við
Austurríki. Síðan var reynt að láta
líta út fyrii’ að forsetasonurinn
hefði sett ránið á sjálfum sér á
svið, en Kovac forseti og forsætis-
ráðherrann Meciar voru heiftúðug-
ir pólitískir andstæðingar og
reyndi sá síðamefndi og stuðnings-
menn hans ýmislegt til að reyna að
gera Kovac áhrifalausan. Austur-
rískir dómstólar sögðu að líkur
bentu til að yfirvöld í Bratislava
hefðu staðið á bak við glæpinn.
Þegai' slóvakískir rannsóknarlög-
reglumenn héldu því sama fram
voru þeir umsvifalaust reknii'.
Til bjargar orðstír Slóvakiu
Áður en Meciar-stjómin hrökkl-
aðist frá eftir kosningarnar í fyrra-
haust reyndi hún að setja lög sem
tryggðu skjólstæðingum hennar
sakai-uppgjöf ef efnt yrði til mála-
ferla gegn þeim. Nýir valdhafar
ógiltu þegai- þessa löggjöf og létu
tafarlaust hefja rannsókn á meintri
misbeitingu valds og spillingu
Meciar-stjórnarinnar.
Orðstír Slóvakíu hefur liðið mjög
fyrir þá stjómarhætti sem tíðkuð-
ust á stjórnarárum Meciars og
nýja stjórnin hefur heitið að gera
þar rækilega bragarbót á, ekki sízt
í þeirri von að geta með því fyrr átt
möguleika á að ganga í ESB og
NATO eins og nágrannaríkin
Tékkland, Pólland og Ungverja-
land.
„Fyrri ríkisstjórn sýndi hrika-
legt ábyrgðarleysi, sem leiddi af
sér stöðnun og versnandi aðstæður
til framþróunar landsins á öllum
sviðum,“ sagði Dzurinda.
Vladimir Meciar