Morgunblaðið - 16.02.1999, Page 24

24 ÞRIÐJUDAGUR 16. FEBRÚAR 1999
ERLENT
MORGUNBLAÐIÐ
Tengslahópurinn framlengir samningsfrest Serba og Kosovo-Albana um viku
Þrýstingur eykst á samn-
ingamenn í Rambouillet
París. Reuters.
FRIÐARTILLÖGUR í KOSOVO-DEILUNNI
Samningamönnum serbneskra stjórn- valda og Kosovo-Albana hefur verið gefinn frestur til laugardags til þess að ná samkomulagi er byggir á tiliögum Tengslahópsins um frið í Kosovo-héraði ' ' - Belgrad £
Semjist ekki á Júgóslavía yfir höfði sér loftárásir NATO og Kosovo-Albanar hætta á að missa stuðning samfélags þjóðanna við kröfur sínar ^JÚGÓSLAVlA r'fy.
1 Helstu atriði fyrirhugaðs samkomulags 1
• Takmörkuð sjálfsstjórn Kosovo-héraðs
• Kosovo verði áfram hluti Júgóslavíu
• Mjög verði dregið úr fjölda serbneskra her- og lögreglumanna í Kosovo Áætlaður fjöldi manna undir vopnum í Kosovo Serbneskar öryggissveitir
• Stemmt stigu við umsvifum albanskra skæruliða í Kosovo
• Friðargæslulið NATO framfylgi samkomulaginu • Almennar þingkosningar haldnar innan níu mánaða tHUiUtt ttti Skæruliðar Frelsishers Kosovo (KLA) t|IIff 5.000
• Alþjóðlegir eftirlitsmenn fái svigrúm til þess að tryggja lýðræðislegar kosningar i héraðinu
• löggjafarsamkoma, stjórn, forseti og dómstólar haldi um stjórnvölinn í Kosovo, en utanríkismál, varnir, viðskipti við Júgóslavíu, stjórn peningamála, tolla- og skattamál verði áfram i höndum stjórnvalda í Belgrad Fyrirhugað friðargæslulið NATO wntrnm tmmm
• Samkomulagið verði endurskoðað að þremur árum liðnum tmttmt 30.000
LOFTARASIR leysa engan vanda,“
sagði Milan Milutinovic, forseti Jú-
góslavíu, á blaðamannafundi í París í
gær um leið og hann ítrekaði and-
stöðu stjórnvalda í Belgrad við að
fjölþjóðlegt herlið þyrfti til þess að
framfylgja væntanlegu friðarsam-
komulagi í Kosovo. Serbar og
Kosovo-Albanar hafa til loka þessar-
ar viku að komast að samkomulagi
um frið í Kosovo-héraði í Júgóslavíu.
Tengslahópurinn, sem í eru fulltrúar
Bandaríkjanna, Rússlands, Frakk-
Lands, Bretlands, Þýskalands og
Ítalíu, framlengdi frestinn sem
deiluaðilar höfðu til þess að semja
um eina viku um helgina. Madeleine
Albright, utanríkisráðherra Banda-
ríkjanna, ítrekaði af því tilefni hótun
Atlantshafsbandalagsins um loft-
árásir á Júgóslavíu, semdist ekki.
Albright tókst að fá fulltrúa Serba
og Kosovo-Albana til þess að ræðast
við augliti til auglitis á sunnudag í
fyrsta sinn frá því að samningavið-
ræður hófust í Rambouillet-kastala
fyrir rúmri viku.
Stjórnvöld í Rússlandi eru mót-
fallin því að gripið verði til loftárása
semjist ekki fyrir tilskilinn tíma.
ígor Ivanov, utanríkisráðherra
Rússlands, hitti samningamenn
Serba og Kosovo-Albana að máli í
Rambouillet-kastala í gær. Að þeim
fundi loknum sagðist hann þeirrar
skoðunar að pólitísk niðurstaða
næðist í þessari viku.
Úrslitastund að renna upp
Utanríkisráðherrar Tengslahóps-
ins funduðu á sunnudag í París og
samþykktu að lengja frestinn sem
deilendur höfðu til þess að komast
að samkomulagi um viku. Þeir við-
urkenndu að hvorki hefði gengið né
rekið í viðræðunum fyrstu vikuna
en samkomulag yrði að nást til þess
að koma í veg fyrir frekara ofbeldi
og mannfall í Kosovo. „Viðræðum
verður að ljúka á hádegi laugardag-
inn 20. febrúar," sagði Hubert
Vedrine, utanríkisráðherra Frakk-
lands, að loknum fundi ráðherr-
anna. „Úrslitastundin í Kosovo-við-
ræðunum er að renna upp.“
Vedrine hefur látið að því liggja
að ekki verði látið til skarar skríða
gegn Serbum um leið og samnings-
fresturinn rennur út á laugardag,
hafí samkomulag ekki náðst.
Utanríkisráðherrar innan Evr-
ópusambandsins hittust einnig á
fundi um helgina og ræddu stöðu
Kosovo-viðræðnanna. „Við vonumst
til þess að samkomulag verði undir-
ritað innan viku,“ sagði Jacques
Poos, utanríkisráðherra Lúxem-
borgar, að fundi loknum.
Albright dregur samninga-
menn að borðinu
Madeleine Albright fundaði með
samningamönnum um helgina og
tókst á sunnudag að fá þá til þess að
hittast augliti til auglitis. Haft er
eftir embættismönnum að fundur-
inn hafi verið mjög erfiður. „Hún
eyddi deginum í að reyna að koma
mönnum í skilning um að hugmynd-
ir um sjálfstjórn og fullveldi hafa
breyst frá því á 19. öld og að þetta
tvennt þarf því ekki að stangast á,“
sagði einn háttsettur embættismað-
ur að loknum fundinum sem stóð í
þrjá og hálfa klukkustund.
Kosovo-Albanar sagðir
reiðubúnir til samninga
Að loknum fundinum með samn-
ingamönnum Serba og Kosovo-Al-
bana sagði Albright. „Menn geta
valið um tvær leiðir. Önnur leiðir til
upplausnar, hörmunga og mann-
falls. Hin leiðir til skynsamlegrar
lausnar sem færir öllum íbúum
Kosovo-héraðs frið, lýðræði og
mannréttindi." Albright taldi full-
trúa Kosovo-Albana reiðubúna til
þess að ná samkomulagi. „Samn-
inganefnd þeirra viðurkennir að
áætlun Tengslahópsins um frið í
Kosovo er sanngjörn og ég tel mikl-
ar líkur til þess að hún verði tilbúin
til þess að undirrita samkomulag
um frið þegar fresturinn er úti.“ Al-
bright var hins vegar ekki eins
bjartsýn á samningavilja serb-
neskra stjórnvalda að loknum fund-
inum í Rambouillet-kastala en sagði
þá hafa gefíð orðum sínum gaum.
Náist samkomulag um frið í
Kosovo hafa ríkin í Tengslahópnum
heitið því að senda 30.000 hermenn
til héraðsins til þess að framfylgja
samkomulaginu og gæta friðarins.
Samkvæmt hugmyndum Tengsla-
hópsins fengi héraðið takmarkaða
sjálfsstjórn og Serbum yrði skylt að
kalla herlið sitt frá Kosovo.
Um tvö þúsund manns hafa látið
lífíð í átökunum í Kosovo-héraði á
síðastliðnum ellefu mánuðum á milli
stjórnarhers Serbíu og skæruliða í
Frelsisher Kosovo, sem berst fyrir
fullu sjálfstæði héraðsins. 90% íbúa
í héraðinu eru Kosovo-Albanar.
Framkvæmdastjórn ESB enn í kreppu
Santer sagður
hafa misst traust
FR AMKVÆMD ASTJ ÓRN Evr-
ópusambandsins er sokkin í alvar-
lega innri kreppu eftir að hafa mán-
uðum saman sætt ásökunum um
svik og spillingu, að því er segir í
austurríska dagblaðinu Der Stand-
ard. Nokkrir hinna 20 meðlima
framkvæmdastjórnarinnar sjálfrar
eru að sögn blaðsins farnir að
draga í efa áhrif og pólitískt svig-
rúm Jacques Santers, forseta
stjórnarinnar, til að láta til sín taka.
„Honum hefur mistekizt alger-
lega að hafa stjórn á vandanum.
Mánuðum saman hefur honum orð-
ið á ein örlagaríku mistökin ofan á
önnur,“ sagði einn meðlimur fram-
kvæmdastjórnarinnar, sem ekki
vildi láta nafns síns getið, í samtali
við Der Standard. „Santer hefur
ekki stjórn á ástandinu lengur.
Framkvæmdastjórnin hefur í
hverju tilviki aðeins brugðizt við
ásökunum og henni hefur ekki tek-
izt að sannfæra almenning um, að
við tökum á því sem aflaga hefur
farið af alefli,“ segir annar. „Nú er
ekkert meira hægt að gera. Við er-
um sem lamaðir."
Könnun blaðsins á stemmning-
unni innan framkvæmdastjórnar-
innar, sem gerð var gegn fyrirheiti
um nafnleynd heimildaiTnanna, hef-
ur leitt í ljós að ástandið í þessari
EVROPA^
lykilstofnun sambandsins er alvar-
legt.
Knúin til afsagnar í apríl?
Nokkrir fulltrúar í framkvæmda-
stjóminni eru sagðir við því búnir
að Evrópuþingið knýi hana í heild
sinni til afsagnar, jafnvel strax í
apríl. Þetta væri vel hugsanlegt, ef
hin sérskipaða sérfræðinganefnd,
sem á að skila í marz skýrslu til
þingsins um hvað hæft sé í spilling-
arásökununum - einkum á hendur
þeim Edith Cresson og Manuel
Marin - skyldi ekki hreinsa þau af
því sem þau eru sökuð um.
Líklegast þykir að í skýrslu sér-
fræðinganefndarinnar verði þau
Cresson og Marin hvorki lýst með
öllu sek - sem myndi knýja þau til
að segja sjálf af sér - né alfarið sak-
laus af ásökununum. Þetta muni
aftur kalla á spurninguna um
ábyrgð framkvæmdastjórnarinnar í
heild, og eins víst að Evrópuþing-
menn beri aftur upp vantrauststil-
lögu á hana.
TAREQ Aziz og Bulent Ecevit í Ankara í gær.
Reuters
Irakar hvetja
Tyrki til dáða
Ankara, Bagdad. Reuters, Daily Telegraph.
BANDARÍSKAR herþotur skutu
flugskeytum á loftvarnarstöðvar
Iraka í gær nálægt bænum Mosul í
norðurhluta landsins. Árásirnar voru
gerðar í sama mund og aðstoðarfor-
sætisráðherra Iraks, Tareq Aziz,
fundaði með tyrkneskum ráðamönn-
um í Ankara í þeim tilgangi að fá þá
til að rifta samningi sínum við Breta
og Bandaríkjamenn um afnot af
tyrkneskum herflugvöllum sem not-
aðir hafa verið til eftirlits með flug-
bannssvæðinu yfír norðurhluta
Iraks.
Heimsóknin kemur í kjölfar her-
skárra yfirlýsinga Iraksstjórnar sem
birtust í íröskum dagblöðum um
helgina þess efnis að íraksher væri
fær um að ráðast á þær herstöðvar í
Sádí-Arabíu og Kúveit sem banda-
menn hafa haft afnot af. Irösk
stjórnvöld sendu frá sér yfirlýsingu í
gær um að árás hafí verið gerð á
skotmörk í suðurhluta landsins;
fímm hafi farist og 22 særst, óbreytt-
ir borgarar þar á meðal.
Aziz, sem fór landleiðina til Tyi-k-
lands á sunnudag vegna flugbanns-
ins yfír írak, átti fund með tyrk-
neska forsætisráðherranum, Bulent
Ecevit, og fór þar íram á að stjórn-
völd meini breskum og bandarískum
herþotum aðgang að tyrkneskum
flugvöllum.
A blaðamannafundi eftir viðræð-
urnar sagði Ecevit að Aziz hefði tjáð
sér að íraksstjórn myndi ekki hætta
að bjóða Bandaríkjamönnum byrg-
inn. Sagðist Ecevit hafa hafnað um-
leitunum Aziz um að koma í veg fyrir
að bandarískar þotur geri árásir á
Irak frá tyrkneskum herstöðvum.
I
Kynt und-
ir borg-
arastríði á
A-Tímor?
YFIRMAÐUR í her Indónesíu
neitar ásökunum um að stjórn-
arherinn kyndi undir borgara-
stríði á Austur-Tímor. Mann-
réttindasamtök og stjórnar-
andstæðingar á A-Tímor segja
herinn hafa útvegað hópum
sem hliðhollir eru stjórninni í
Jakarta vopn í því augnamiði
að kynda undir átökum á eyj-
unni. Agus Wirahadikusumah
herforingi ítrekaði stuðning
hersins við stjórnvöld í
Indónesíu en J. Habibie, for-
seti, hefur lýst því yfir að A-
Tímor verði hugsanlega veitt
sjálfstæði, haldi íbúar landsins
þeirri kröfu til streitu.
Bin Laden
sagður enn í
Afganistan
OSAMA bin Laden er enn
sagður vera í Afganistan en
nýlega slettist upp á vinskap-
inn á milli
hans og leið-
toga Tale-
bana, Mo-
hammads
Omars, og
talið var að
bin Laden
hefði yfir-
gefið landið.
Bin Laden
er eftirlýst-
ur vegna sprengjutilræðanna
við sendiráð Bandaríkjanna í
Kenýa og Tansaníu á sl. ári.
í fréttum í ríkisútvarpinu í
Alsír var greint frá því að bin
Laden væri hernaðarlegur ráð-
gjafi GIA, bókstafstrúaðra
skæruliða, sem stjómvöld í Al-
sír saka um fjöldamorð á
óbreyttum borgurum.
Námumanna-
leiðtogi í 18
ára fangelsi
HÆSTIRÉTTUR Rúmeníu
hefur dæmt Miron Cozma,
leiðtoga námamanna, til 18 ára
fangelsisvistar vegna aðildar
hans að óeirðum sem urðu rík-
isstjórn Rúmeníu að falli árið
1991. Hæstiréttur þyngdi dóm
undirréttar úr 18 mánuðum í
18 ár. Ekki er hægt að áfrýja
dómnum. Cozma var í farar-
broddi námumanna sem mót-
mæltu lokunum kolanáma í síð-
asta mánuði og samdi þá beint
við forsætisráðherra landsins
um lausn deilunnar.
Ehrlichman
látinn
JOHN D. Ehrlichman, sem var
ráðgjafí Richards Nixons
Bandaríkjaforseta í innanríkis-
málum, er látinn 73 ára að
aldri. Ehrlichman var ásamt
H.R. Haldeman einn helsti ráð-
gjafí Nixons þegar Watergate-
mál forsetans dundu yfir. Sagði
Ehrlichman af sér embætti í
apríl 1973 og var tveimur árum
síðar sakfelldur fyrir að hafa
staðið í vegi réttvísinnar, fyrir
að hafa lagt á ráðin um yfír-
hylmingar í Watergate-málinu
og fyrir meinsæri. Sat hann 18
mánuði í fangelsi.

y STUTT