Morgunblaðið - 11.05.1999, Page 8

8 ÞRIÐJUDAGUR 11. MAÍ 1999
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Kvótinn burt
Framtíð Vestmannaeyja og landsins alls
byggir á fiskveiðum og fískvinnslu
Kvóti í höndum misvitra fjárfesu er feigðarflan. Því 1
inn í atvinnupeinina vcrðmrti myndast í eignum.
TG/luhJD-
ÞAÐ verður mörg „Esjan“, það vissu það allir, nema þá pólitíkusarnir að Klettur
fór á söluskrá um leið og fijálsa framsalið kom til.
Kærunefnd jafnréttismála um launamismun á Landspítalanum
Tengist ekki kynferði
KÆRUNEFND jafnréttismála
hefur komist að þeim niðurstöðu
að launamunur á milli karls og
konu sem vinna sömu störf á end-
urhæfmgardeild Landspítalans
tengist ekki kynferði þeirra. Hann
sé tilkominn vegna mismunandi
stéttarfélagsaðildar. Erindi kær-
andans er því ekki talið í'alla undir
ákvæði laga nr. 28/1991 um jafna
stöðu og jafnan rétt kvenna og
karla.
Karlinn var með lægri laun
Tildrög kærunnar eru þau að
kærandi A, sem er karl, er með
lægri laun en B, sem er kona, eða
83% af dagvinnulaunum hennar.
Bæði eru í hæsta starfsaldurs-
þrepi og eiga ekki möguleika á
frekari launahækkunum. Lífeyris-
réttindi hennar, í Lífeyrissjóði
starfsmanna ríkisins, eru að auki,
að mati lögfræðings kæranda,
verðmætari en lífeyrisréttindi í
hinum almennu lífeyrissjóði.
Ástæðan fyrir mismun á laun-
um og kjörum starfsmannanna
ráðast af mismunandi kjarasamn-
ingum. Fram kemur í áliti kæru-
nefndar að kæran var sett fram til
að fá álit kærunefndar á því hvort
þessi munur bryti gegn ákvæðum
jafnréttislaga. En starfsmennirn-
ir tveir voru valdir af handahófi
úr félagatali stéttarfélagana
tveggja.
Skýringin á því að starfsmenn-
irnir taka laun samkvæmt mis-
munandi kjarasamningi er sú að
fram til 1980 gátu starfsmenn ým-
ist orðið félagsmenn i Starfs-
mannafélagi ríkisstofnana eða St-
arfsmannafélaginu Sókn. Fyrir
þetta var girt í kjarasamningi við
síðarnefnda starfsmannafélagið
1980 með forgagnsréttarákvæði.
Kærandinn hóf störf eftir þann
tíma og átti því ekki kost á því að
sækja um aðild að öðru stéttarfé-
lagi en Starfsmannafélaginu
Sókn. Konan hóf hins vegar störf
fyrir 1980 og gat valið.
Kæran var byggð á því að „at-
vinnurekanda sé óheimilt að mis-
muna starfsfólki í kjörum á
grundvelli kynferðis og að aðild
starfsmanna að mismunandi stétt-
arfélögum leysi hann ekki undan
þeim skyldum," eins og segir í
áliti.
Fellur ekki undir jafnréttislög
í niðurstöðu kæruneöidar er
bent á að verkefni nefndarinnar sé
að taka við ábendingum um brot á
ákvæðum jafnréttislaga og „gefa
rökstutt álit á því hvort mismunun
vegna kynferðis hafi átt sér stað.“
Nefndin metur það hins vegar svo
að erindið falli ekki undir ákvæði
jafnréttislaga, eins og áður segir,
þar sem launamunurinn orsakist
af mismunandi stéttarfélagsaðild
vegna forgangsréttarákvæðis í
kjarasamningi Sóknar, og því
hvort starfsmaður var ráðinn fýrir
eða eftir tilkomu ákvæðisins.
Full búð af nýjum vörum
Tilbúnir eldhústaukappar frá kr. 650 metrinn
Falleg stofuefni frá kr. 980 metrinn.
Tilbúnir felldir stofutaukappar
frá kr. 1.790 metrinn.
Nykomiö mikið úrval af vaxdúkum.
Einnig undirlagsdúkur í metratali.
Z-brautir & gluggatjöld,
Faxafeni 14,
símar 533 5333/533 5334.
Ungt fólk í Evrópu og sjálfboðaþjónusta
Ýmsir möguleik-
ar standa ungu
fölki til boða
Lára S. Baldursdóttir
UNGT fólk í Evrópu
og Evrópsk sjálf-
boðaþjónusta er
heitið á tveimur áætlunum
á vegum ESB sem íslend-
ingar eiga hlutdeild að
með samningnum um evr-
ópska efnahagssvæðið.
Markmiðið með áætlunun-
um er að gefa ungu fólki
möguleika á jákvæðri lífs-
reynslu með þátttöku í
fjölbreyttum verkefnum
og tækifæri á að kynnast
menningu og lífi í öðru
landi. Lára S. Baldurs-
dóttir er deildarstjóri al-
þjóðasveitar Hins hússins.
„Alþjóðasveit Hins
hússins sér um fram-
kvæmd áætlananna hér á
landi og henni hefur verið
falið að veita styrki til
ungs fólks.“ Lára segir að ákveðn-
ar reglur gildi um úthlutun og það
sé hlutverk alþjóðasveitarinnar að
leiðbeina ungu fólki i þessu um-
sóknarferli.
- Hverskonar styrki er um að
ræða?
„í áætluninni Ungt fólk í Evr-
ópu eru styrkþegar fyrst og
fremst hópar sem ætla að taka
þátt í ungmennaskiptaverkefni en
slíkt verkefni stendur yfir í viku til
tíu daga og unga fólkið er í tengsl-
um við hópa erlendis. Hópamir
heimsækja hver annan og gista yf-
irleitt í heimahúsum."
► Lára Sigríður Baldursdóttir er
fædd í Reykjavík árið 1965. Hún
Iauk námi frá Kennaraháskóla
íslands árið 1990 og kenndi í
Foldaskóla um tíma.
Lára gegndi síðan forstöðu við
félagsmiðstöðina Frostaskjól uns
hún varð deildarstjóri alþjóða-
sveitar Hins hússins. Auk þess
hefur hún sinnt öðrum verkefn-
um fýrir Iþrótta- og tómstunda-
ráð Reykjavíkur.
Eiginmaður hennar er Atli
Geir Jóhannesson tölvunarfræð-
ingur.
Verkefnin geta verið af marg-
víslegum toga, þau geta snúið að
menningu, listum, umhverfis-
vemd, atvinnuleysi eða fjölmiðlum
svo dæmi séu tekin. Lára segir að
alls séu um 25 hópar á ári styrktir
frá Islandi. „Hópunum em veittir
styrkir sem nema um helmingi af
heildarkostnaði ferðarinnar."
- Hverskonar hópar eru það að-
allega sem sækja um styrki?
„Algengast er að skipulögð fé-
lagasamtök sæki um styrki. Hóp-
amir em mjög fjölbreytilegir en
sem dæmi má nefna ungliðadeild
Rauða krossins sem núna sótti um
styrk til að endurgjalda heimsókn
og taka á móti Portúgölum. í
þessu tilfelli skiptast hópamir á
reynslu sem þeir hafa öðlast í
starfi hjá Rauða krossinum."
Lára nefnir annað dæmi um ný-
legan styrkþega sem er sjáíf-
sprottinn listahópur. „í því tilfelli
var um að ræða fjöllistaverkefni
þar sem hópurinn var með tónlist
og myndlistarvinnu í samstarfi við
Englendinga. Þá hafa ungmenni á
vegum Slysavamafélags íslands
sótt um styrk vegna verkefnis sem
tengist útivist og nokkuð hefur
verið um að sótt sé um styrki á
vegum félagsmiðstöðva."
Þegar sótt er um styrk af þess-
um toga er skilyrði að íýrir hópn-
um fari leiðtogi sem sé orðinn tví-
tugur.
- Hversu gamlir eru krakkarnir
sem fá styrk frá þessari áætlun?
„Þeir em á aldrinum
15-25 ára.“ Lára Sig-
ríður segir að árlega sé
hægt að sækja þrisvar
um styrk úr áætluninni
og era umsóknarfrest-
ir 1. febrúar, 1. maí og
1. október. Þessa dag-
ana segir Lára Sigríð-
ur að verið sé að fara
yfir þær umsóknir sem bárust iýr-
ir 1. maí síðastliðinn.
Þá segir hún að annar flokkur
sé einnig undir þessum hatti, svo-
kallað frumkvæðisverkefni ungs
fólks.
„í þessu tilfelli dugar að nokkur
ungmenni standi að baki verkefn-
inu en það þarf að vera skipulagt
og framkvæmt af unga fólkinu
sjálfu.“
-Hverjir sækja um styrki úr
hinni áætluninni sem heitir Evr-
ópska sjálfboðaþjónustan (EVS)?
„Sjálfboðaþjónustan er fyrir
einstaklinga sem vilja vinna sjálf-
boðavinnu í öðra Evróuplandi og
hún er fyrir ungmenni á aldrinum
18-25 ára.“
Lára segir að sjálfboðaliðarnir
sem fari utan þiggi ekki laun en
þeim er séð íýrir fæði, húsnæði og
vasapeningum. Hún segir að sjálf-
boðaliðarnir eigi ekki að þurfa að
leggja til fjármuni og framlag
þeirra felst í að vinna að þeim
verkefnum sem þeim eru úthlutuð.
Iðulega er um að ræða samfélags-
lega vinnu. Hún segir að hér á
landi séu um þessar mundir stadd-
ir fimm erlendir sjálfboðaliðar á
vegum EVS. „Algengast er að
sjálfboðaliðar séu í viðkomandi
landi í um ár. Hún segir að nú sé
verið að taka við umsóknum frá
Islendingum en ótal störf eru í
boði. Störfin þurfa auk þess að
vera lærdómsrík og það er ætlast
til að sjálfboðaliðinn fái tungu-
málakennslu hjá móttakandanum.
„Við getum styrkt um fimmtán
íslenska sjálfboðaliða á ári.“ Lára
segir að auk þess sé núna verið að
leita að einhverjum sem era til-
búnir að taka við sjálf-
boðaliðum að utan,
samtökum eða stofn-
unum sem geta þá
einnig séð viðkomandi
fýrir fæði og húsnæði.
Hún bendir á að ekki
megi líta á sjálfboða-
liðana sem ódýrt
vinnuafl.
„Það era ýmsir möguleikar í
boði fýrir unga íslendinga og við
eram einnig með upplýsingar um
fleiri áætlanir sem Evrópusam-
bandið er með fýrir ungt fólk sem
gefur því möguleika á að öðlast
menntun og reynslu í öðra landi.“
Markmiðið er
að gefa ungu
fólki mögu-
leika á já-
kvæðri lífs-
reynslu