Morgunblaðið - 03.06.1999, Blaðsíða 58

58 FIMMTUDAGUR 3. JÚNÍ 1999
MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
Varnarbandalagið
NATO var stofnað á
sínum tíma vegna
ágengni alþjóða komm-
únismans að leggja
heiminn að fótum sér.
Það er augljóst mál að
þær þjóðir Evrópu sem
höfðu þjáðst undir oki
kommúnismans sýndu
mestan áhuga að fá
inngöngu í varnar-
bandalagið NATO.
Þegar þjóðernisdeilur í
Júgóslavíu blossuðu
upp með skelfllegum
afleiðingum og þjóð-
emishreinsunum, þá
enduðu þær hamfarir
og samið var um að
senda öryggis- og eftirlitssveitir
sem störfuðu í samvinnu við heima-
menn. Það fyrirkomulag virðist
hafa gefíst vel og þjóðarbrotin náð
aftur áttum hingað til.
Ég las grein í Mbl. 11/5 s.l. eftir
hr. Gísla Gunnarsson prófessor í
sagnfræði sem hann nefndi:
Harmsagan á Balkanskaga - Stutt
söguyfirlit. Ég þakka greinarhöf-
undi fyrir fróðleik blaðagreinar
hans.
Hr. Jónas Kristjánsson ritstjóri
DV skrifar 22/5 með yfírskrift: As-
sýringar Balkanskaga. Jónas nefn-
ir serbnesku þjóðina Assýringa
nútímans og að Serbar hafi öldum
saman verið meginplága
Balkanskaga. í þjóðernishreinsun-
um í Bosníu var fólk drepið mis-
kunnarlaust bæði af Króötum og
múslímum en Serbar voru álitnir
grimmastir samanber þegar mann-
réttindadómstóll Evrópu dæmdi,
ef ég man rétt, a.m.k. þrjá Serba
fyrir glæpi gegn mannkyninu. I
þessum skrifum J.K. ritstjóra
kemur ekki fram að Kosovo-land-
svæðið væri serbneskt
land.
Albönsku þjóðinni
var stjórnað af mikilli
grimmd og miskunnar-
leysi af kommaleiðtog-
anum Hoxa, en þá var
Albanía álitin sæluríki
í augum a.m.k. ís-
lenskra kommúnista,
sem nefna_ sig í dag
sósíalista. Á valdatima
Hoxa tókst þúsundum
Albana að flýja yfir
landamærin til Kosovo
í Serbíu og settust þar
að. Eins og komið hef-
ur fram í fréttum þá
veittu serbnesk stjórn-
völd Kosovobúum
sjálfstjórnarréttindi. En Serbíu-
stjórn kvartaði m.a. yfír að Kosovo
-lbanir vildu ekkert af Serbum vita,
t.d. að greiða sameiginlega skatta
og þvíumlíkt enda kom sá tími að
Kosovobúar vildu stofna eigið ríki
Balkanskagastríðið
Hvar eru fulltrúar
mannréttindasamtaka
Evrópu? spyr Ásdís Erl-
ingsdóttir, og telur þá
nú þegja þunnu hljóði
vegna árása NATO.
og KLA hryðjuverkasveitin lét í
sér heyra. Þá afnam Slobodan
Milosevic sjálfstjórnarréttindi
Kosovo-Albana og allt fór í bál og
brand.
Eftir að átökin hófust í Kosovo og
fólksflóttinn, þá hefi ég fylgst með
þessum harmleik í íslenskum og er-
lendum sjóvarpsstöðum. Á hverjum
degi er viðtal við Kosovo-Albana
sem segja frá grimmdarverkum
Serba, m.a. að þeir drepi konm',
börn og gamalmenni, eigimenn og
synir hverfa og 19/5 s.l. var sagt frá
því að Serbar hafi nauðgað albönsk-
um konum. Ég er ekki að rengja
vitnisburði þessa fólks, en flótta-
fólkið hefur getað sagt hvað sem er
og hryðjuverkasveitir KLA hafa
getað farið sínu fram og hafa getað
kennt Serbum um sín hryðjuverk.
Það er augljóst mál að jafnræði í
fréttamiðlun og fréttaflutningi er
ekki íyrir hendi. Serbar geta ekki
tjáð sig né varið sig þar sem NATO
hefur sprengt upp allar sjónvarps-
stöðvar og fréttastofur í Serbíu.
Ég spyr: Er NATO varnar- eða
árásarbandalag? Hvemig leyfist
vamarbandalaginu NATO að
breyta starfssviði sinu í árásar-
bandalag samanber að gera loft-
árásir á sjálfstætt ríki Serba, vegna
andstöðu Serba gegn því að
Kosovo-Albanar stofni sjálfstætt
ríki á serbnesku landi í skjóli
hryðjuverka sveita KLA. Hvar eru
fulltrúar mannréttindasamtaka
Evrópu? Þeir þegja þunnu hljóði
þegar framinn er mannkynsglæpur
samanber loftárásir NATO á
serbnesku þjóðina. Hvað em mann-
réttindi og megininnihald mann-
réttinda? Það er mín skoðun að
granntónn mannréttinda sé: Að
dæma ekki ódæmda og að allir séu
jafnir fyrir lögunum og þar með
NATO.
Að sinni: Ég minnist þess, þegar
hr. Clinton forseti Bandaríkjanna
var í hemaðarframkvæmdum gegn
írökum, vegna grunsemda um að
írakar framleiddu á laun gereyðing-
arvopn. Þá sagði hr. Clinton að
hann hefði flýtt fyrir hernaðarað-
gerðum í það sinnið gegn írökum til
að virða og trufla ekki bænardag
múslima - Ramadan. En þegar hr.
Slobodan Milosevic Serbíuforseti
fór fram á við NATO að þeir gerðu
hlé á loftárásunum svo serbneska
þjóðin mætti halda sína páskahátíð
þá svaraði NATO-herveldið í Bras-
sel „Nei“ og loftárásunum var hald-
ið áfram af sama krafti.
Höfundur er húsmóðir.
HefurNATO
breyst í árásar-
bandalag?
Ásdís
Erlingsdóttir
Undirskriftir
gegn loftárásun-
um á Júgóslavíu
ÁRÁS NATO á
Júgóslavíu er brot á
sáttmála Sameinuðu
þjóðanna og refsiverð
samkvæmt alþjóðleg-
um lögum og sáttmál-
um. Um það þarf ekki
að deila. Loftárásirnar
hafa valdið spennu í
samskiptum þjóða. I
fréttaskýringu í Wash-
ington Post 23. maí er
sagt að árásimar á Jú-
góslavíu stefni allri
viðleitni til að draga úr
vígbúnaði í mikla
hættu og meðal annars
hafa þær komið í veg
fyrir staðfestingu rúss-
neska þingsins á START II sam-
komulaginu.
Það sem okkur hlýtur þó að vera
hugstæðast eru þær gífurlegu
hörmungar sem loftárásirnar hafa
valdið. Það er ekki vitað með vissu
hvaða skemmdir og mannskaðar
hafað orðið af völdum árásanna.
Hinn kunni blaðamaður John Pil-
ger sagði í The Guardian 18. maí að
átján sjúkrahús og lækningastofur
og að minnsta kosti 200 bama-
heimili og skólar hafi orðið fyrir
meiri og minni skemmdum auk
íbúðarhúsa, hótela, bókasafna,
æskulýðsmiðstöðva, leikhúsa,
kirkna og klaustra frá 14. öld. Á
hverjum degi drepur NATO
þrisvar sinnum fleiri óbreytta
borgara en féllu að jafnaði í Kosovo
mánuðina áður en loftárásimar
hófust. 22. maí sagði Margit Avo-
vic, formaður samstarfsnefndar
Júgóslavíu með Bamahjálp Sam-
einuðu þjóðanna, að meira en 1200
óbreyttir borgarar hafi fallið eftir
að loftárásimar hófust. Þriðjungur
hinna föllnu voru börn.
Af 5000 óbreyttum
borguram, sem hafa
særst, eru 40% böm.
Fjöldi barna er ör-
kumla og munaðarlaus
af völdum loft-
árásanna. Snemma í
maí vora 20 brýr
skráðar eyðilagðar
auk 70 verksmiðja sem
höfðu verið eyðilagðar
eða skemmdar. Síðan
hafa árásirnar verðið
hertar. Mengunin sem
loftárásimar hafa
valdið er ómæld.
Sprengjuárásir á efna-
verksmiðjur og olíu-
hreinsistöðvar valda gríðarlegri
mengun. Og er þá ónefnt efnið
Stríð
*
I gangí er söfnun und-
irskrifta þar sem skor-
að er á ríkisstjórn Is-
lands að beita sér fyrir
því, segir Einar Ólafs-
son, að loftárásum
NATO á Serbíu verði
tafarlaust hætt.
„Depleted Uranium“ sem notað er
í sumar af þessum sprengjum og
dreifist um þegar þær springa og
valda geislun um ókomna framtíð.
Afleiðingar þess eru þekktar frá
loftárásunum á Irak.
Einar
Ólafsson

SIENGURGJAFIR
X • X*
I
Gí4átit«\
Stvmmef
Fréttir á Netinu mbl.is
A.LLTy\f= eiTTH\/A£> NÝn
Orðsending til nýskipaðs
domsmálaráðherra
FRÚ Sólveig Pét-
ursdóttir,
dómsmálaráðherra,
dómsmálaráðuneyti,
Amarhvoli,
150 Reykjavík.
Reykjavík 30.5.1999
Heiðraði ráðherra:
Hinn 6.5. 1999 gaf
Davíð Oddsson hag-
stofuráðherra út til-
skipun, sem leiddi til
þess, að ég öðlaðist
kosningarétt og kjör-
gengi á ný eftir sex ára
og tíu mánaða tíma án
fullburða réttar á því
sviði.
Efalaust var það
rétt mat hjá ráðgjafa Davíðs, að
engin leið önnur en tilskipun ráð-
herra væri fær út úr klípunni.
Enda þótt ég aldrei sækti um neina
náðun.
Það er bagalegt til þess að
hugsa, að á seinasta ári 20. aldar
skuli þurfa að viðhafa stjómunar-
stíl Loðvíks XVI til að færa ein-
staklingi lögbundin réttindi sín.
Hversu glaður, sem ég hefði orð-
ið við þessi seingefnu ráð, er hinu
ekki að leyna að þau leysa engan
vanda nema minn. Eftir situr þjóð-
in í óbærilegum kjörum hvað varð-
ar nafngiftir fólks og skráningu
þess.
Grípa verður til alræðisvalds svo
einstaklingurinn fái að njóta fullra
réttinda. Sem ótvírætt bendir til
þess að verulegir meinbugir séu á
lagaumhverfi þeirra
mála í höndum Hag-
stofu Islands, manna-
nafnanefndar og
dómsmálaráðuneytis.
Undangengin sex
og hálft ár hef ég
reynt að skoða þetta
ofan í kjölinn og niður-
staða mín er þessi:
Vafalaust hafa
nafnalögin frá 1913
verið liður í sjálfstæð-
isbaráttu okkar; ef til
vill nokkur málamiðlun
á milli réttar íslenska
nafhakerfisins og
danskra ættamafna.
Það var þá (1913)
sjálfgerð ráðstöfun að fela kanselíi
konungs að annast framkvæmd
laganna, jafhvel þótt það skjóti nú
(1999) skökku við að Hagstofa ís-
lands skuli hafa „erft“ alræðisvald
konungsins.
Endurskoðun mannanafnalaga
1925,1991 og 1996 varð án þess að
hreyft væri við ofstopafullum þjóð-
ernishugmyndum, sem nú orðið
fara í bága við lög nr. 64/1994,
stjómarskrána (1995), Bamasátt-
mála SÞ (1989) og Mannréttinda-
skrá SÞ (1949).
Löggjafi, sem heldur sig við slík
mannréttindabrot í störfum sínum,
verður eðlilega að byggja fram-
kvæmd laga á einvaldshugmynd-
um; og þannig hefur alræði kon-
ungsins varðveist^ allan þennan
tíma hjá Hagstofu Islands.
Nafnalög
Það er bagalegt til þess
að hugsa, segir Þor-
geir Þorgeirson, að á
seinasta ári 20. aldar
skuli þurfa að viðhafa
stjórnunarstíl Loðvíks
XVI til að færa ein-
staklingi lögbundin
réttindi sín.
Og hugarfar réttarríkisins hefur
orðið að víkja.
Yrði ekki þetta alræði stofnunar-
innar (ráðuneytisins) varðandi
mannanöfn hreinn óþarfi strax
daginn, sem lýðræðisleg manna-
nafnalög tækju gildi? Það held ég.
Er þá ekki kominn tími til að
setja ný mannanafnalög, sem
tækju mið af þeim lýðréttinda-
skrám og grandvallarlögum, sem
ég vitnaði til hér að ofan?
Væri forganga fyrir slíkri nú-
tíma lagasetningu varðandi mikil-
væg og viðkvæm einkamál þegn-
anna ekki verðug byrjun á ferli nýs
dómsmálaráðherra?
Og til hagsbóta fyrir alla.
Með vinsemd og virðingu.
Höfundur er rithöfundur.
Þorgeir
Þorgeirson