Morgunblaðið - 16.06.1999, Blaðsíða 9

MORGUNBLAÐIÐ
MIÐVIKUDAGUR 16. JÚNÍ 1999 9
FRÉTTIR
Karl Tryggvason prófessor í Svíþjóð greinir
uppbyggingu ensíms sem örvar vöxt æxla
Gæti nýst í baráttunni
gegn krabbameini
VINNUHÓPUR undir handleiðslu
dr. Karls Tryggvasonar, prófessors
í læknisfræðilegi'i efnafræði við
Karólínsku stofnunina í Stokk-
hólmi, hefur uppgötvað hvernig
uppbyggingu ákveðins eggjahvítu-
efnis eða ensíms, sem hefur áhrif á
vöxt æxla, er háttað. Að sögn Karls
eru miklar vonú’ bundnar við að
uppgötvunin geti hjálpað til í bar-
áttunni gegn krabbameini.
Hefur áhrif á vöxt og út-
breiðslu krabbameins
Karl sagði að næsta skref væri
að nýta upplýsingarnar til að fmna
ný efni sem hindrað gætu virkni
ensímsins og nýst í lyf gegn
krabbameini eða öðrum sjúkdóm-
um, en að hans sögn eru mörg
stærstu lyfjafyrirtæki heims að
vinna að sama markmiði. Karl
sagði of snemmt að segja til um það
hvenær nýtt lyf myndi líta dagsins
ljós, „maður er alltaf í þessu
óþekkta," sagði hann.
„Þetta ensím hefur áhrif á vöxt
og útbreiðslu krabbameins, því það
gerir krabbameinsfrumum kleift að
bora sig í gegnum bandvefinn og
inn og út úr æðunum og mynda
æxli,“ sagði Karl. „Ki’abbameins-
frumurnar myndu ekki komast
áfram ef þessi bandvefur væri ekki
brotinn niður. Það hefur því verið
mikill áhugi á þessum ensímum og
þá sérstaklega með tilliti til þess að
búa til efni sem hindra virkni
þeirra, þannig að krabbameins-
frumumar geti ekki komist áfram.“
Karl sagði að ensímið hefði verið
þekkt í 20 ár en að hann, ásamt
öðrum, hefði síðustu sjö ár unnið að
því að finna út hvernig uppbygg-
ingu þess væri háttað.
„Ef finna á efni sem hindra
virkni þessa ensíms er afar mikil-
vægt að vita um uppbyggingu
þeiira í þrívídd og það er einmitt
það sem við höfum gert. Einnig er
hægt að nota upplýsingarnar sem
módel fyrir önnur ensím, en það
auðveldar vísindamönnum að finna
uppbyggingu annaiTa ensíma
skyldum þessu.“
Hálfsíðugrein í New York
Times
Eins og áður sagði gefur vit-
neskjan um uppbyggingu ensíms-
ins, vísindamönnum aukna mögu-
leika á að þróa ný efni sem hindrað
geta virkni ensímanna. Karl sagði
að hægt væri að skoða þrívíddar
uppbygginguna í tölvum, en hann
og vinnuhópur hans hafa þegar
fengið mjög öfluga tölvu til afnota í
þetta verkefni. Tölvan er ein sú öfl-
ugasta sem er í notkun í háskóla í
Svíþjóð enda kostaði hún tæpar 80
milljónir íslenski’a króna.
Uppgötvun Kai’ls og félaga hefur
vakið athygli víða um heim eftir að
fyrst var skrifað um hana í fræði-
tímaritinu Seience þann 4. júní. Til
að mynda var hálfsíðugrein um
málið í bandaríska dagblaðinu New
York Times 8. júní síðastliðinn.
Forseti ASI um samning bankamanna
Morgunblaðið/Kristinn
Sökk í höfninni
Ekki fordæmi
GRÉTAR Þorsteinsson, forseti Al-
þýðusambands íslands, segist ekki í
fljótu bragði sjá að nýgerður samn-
ingur bankamanna geti verið for-
dæmi fyiir aðila innan Alþýðusam-
bands Islands.
„Það sem vekur auðvitað athygli í
sambandi við þennan samning er að
svona megininnihaldið, þ.e.a.s. þessi
eingreiðsla, er allnokkru áður en
samningurinn rennur út. Það er
auðvitað athyglisvert fordæmi en ef
ég man rétt rennur þessi samningur
út 1. september,“ sagði Grétar.
Samningur bankamanna gildir út
næsta ár. Grétar ^sagði að stór hluti
félaga innan ASI væri með lausa
samninga frá síðari hluta febrúar á
næsta ári en einnig væru nokkrir
aðilar með lausa samninga um
haustið.
Aðspurður hvort samið yrði til
nokkurra mánaða eða lengur sagð-
ist hann ekkert geta fullyrt um það.
Þau sjónarmið heyrðust meðal ann-
ars að það væri óskynsamlegt að
semja nema til þess að gera til mjög
stutts tíma. „Þessi mál eru einmitt
núna til umfjöllunar í félögunum og
landssamböndunum. Það er svo
sem ekkert afdráttariaust komið
upp á borðið enn og gerir það vænt-
anlega ekki fyiT en í haust,“ sagði
Grétar enn fremur.
Gilda til hausts 2000
Björk Vilhelmsdóttir, formaður
Bandalags háskólamanna, sagði að
samningar Bandalagsins giltu til
hausts árið 2000 og á fyrri hluta
Þrettán
teknir fyrir
of hraðan
akstur
LÖGREGLAN á Selfossi
stöðvaði þrettán manns fyrir of
hraðan akstur á mánudag. Að
sögn lögreglunnar er þetta
óvenju mikið en þess má geta
að hún var með myndavélabíl
frá Ríkislögreglustjóraembætt-
inu þennan daginn. Enginn
taldist þó hafa ekið á ofsahraða.
næsta árs myndu aðildarfélög BHM
koma fram með kröfugerð og gera
viðræðuáætlun vegna samninganna.
Réttindamálin myndu verða ofar-
lega á baugi. Mikil áhersla yrði lögð
á að sækja aukinn rétt í fæðingaror-
lofi, einnig hvað varðaði veikinda-
rétt og réttarstöðu trúnaðarmanna.
Þá yrði einnig lögð áhersla á að leið-
rétta hlut þeirra sem minnstar
launahækkanir hefðu fengið í þessu
nýja launakerfi því aílir hefðu ekki
notið jafn góðs í þeim efnum.
Björk sagði að samningsumboðið
væri hjá hverju félagi fyrir sig. Þeg-
ar sest yrði yfir ki’öfugerð einhvern
tíma eftir áramót yrði höfð hliðsjón
af almennri launaþróun í landinu.
Þá hefði BHM farið fram á að sér-
stakar kynbundnar rannsóknir
færu fram hjá kjararannsóknanefnd
til að hægt væri að taka afstöðu til
þess hvort sérstaklega ætti að fara
fram á bætt launakjör kvenna. Mið-
stjórn Bandalagsins hefði einnig
samþykkt að slíkar rannsóknir
skyldu fara fram á hennar vegum.
Laga sig að samningstíma
annarra
Ögmundur Jónasson, formaður
Bandalags starfsmanna ríkis og
bæja, segist afdráttarlaust telja að
samningur bankamanna geti ekki
verið fordæmi fyrir samningum
BSRB. Það sem hér sé að gerast sé
að þeir aðilar sem hafi verið með
stystan samning í síðustu samn-
ingahrinu virtust vera að laga sig að
þeirri meginlínu sem verið hefði í
Jj> mbl.is
__ALLTAf^ errrHVAÐ NÝnr
samningunum þá. Þarna væru
menn að laga sig að þeim samnings-
tíma sem orðið hefði ofan á hjá öðr-
um á vinnumarkaði fremur en að
verið væri að móta nýja stefnu.
HRAUNEY, bátur sem legið
hefur í Hafnarfjarðarhöfn síð-
an 1993, sökk í höfninni aðfara-
nótt laugardags. Að sögn hafn-
sögumanns er báturinn talinn
ónýtt flak, en ekki hefur verið
hafist handa við að ná honum
upp, þar sem verið er að reyna
að hafa upp á eiganda bátsins.
Kostnaður við að ná bátnum á
þurrt er talinn 2-3 milljónir
króna.
Hafnargjöld hafa ekki verið
greidd af bátnum í á annað ár.
Rýmingarsala
á tísRulínunni
16., 18. og 19- júní
vegna eigendaskipta.
Allt aá
70%
ifslátiur.
I [Wojförd] |
Laugavegi 48, sími 552 3050.
Fallegur sumarfatnaður
við öll tækifæri
Tískuverslun » Kringlunni 8-12«Sími 5533300
hiii í liiiinm hiot
andlitsvatn - andlitsmjólk - augnfarðahreinsir
blautHlútar
fyrir augn- og andlitsfarða
COMOriVriES
Ómissandi í ferðalagið COMODYNES
Víðtækar rannsóknir hafa sýnt fram á mjög áhugaverðar niðurstöður fyrir notendur hins einstaka
fæðubótarefnis PROLOGIC
50"
AÐ^
fæst í flestum apótekum og lyfjaverslunum um land allt.
F S O R K U