Morgunblaðið - 25.06.1999, Page 6

6 FÖSTUDAGUR 25. JÚNÍ 1999
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Birgðir Blóðbankans
komnar í 500 einingar
ÁKALL Blóðbankans til blóðgjafa
13.-18. júní sl. fékk að sögn Sveins
Guðmundssonar, forstöðulæknis
Blóðbankans, skjót og mikil viðj
brögð meðal almennings. I
átaksvikunni safnaðist 491 blóð-
poki og 137 einstaklingar skráðu
sig sem nýja blóðgjafa.
„Öryggislager af rauðkomum er
núna u.þ.b. 500 einingar, en í byrj-
un þessarar viku var hann milli 550
og 600 einingar, eins og við kjósum
helst,“ sagði Sveinn.
Að morgni mánudagsins 14. júní
var lager Blóðbankans kominn nið-
ur í 200 einingar og á hraðri niður-
leið vegna aðkallandi blóðnotkunar
stóru sjúkrahúsannaí Sama dag og
kallið kom heimsóttu 193 einstak-
lingar Blóðbankann, 164 einingar
söfnuðust og 29 nýir blóðgjafar
skráðu sig.
„Sunnudagskvöldið fyrir kallið
komu 27 blóðgjafar og gáfu blóð
fyrirvaralaust þegar starfsfólk
Blóðbankans hringdi til þeirra og
þriðjudaginn 15. júní komu 184
einstaklingar, 141 poki safnaðist
og 43 nýir blóðgjafar komu. Mið-
vikudaginn 16. júní komu 157 ein-
staklingar, 111 pokar söfnuðust og
46 nýir blóðgjafar skráðu sig.
Vegna þessara góðu undirtekta
reyndist mögulegt að gefa blóð-
gjöfum frí á þjóðhátíðardaginn, en
föstudaginn 18. júní komu 66
manns, 47 pokar söfnuðust og 19
blóðgjafar voru nýskráðir," sagði
Sveinn.
Merktur í
bak og fyrir
FYRSTI strætisvagninn, sem
merktur er á hliðum, hliðar-
gluggum, baki og bakglugga, er
nú í akstri um götur Reykjavík-
ur. Notuð er sérstök glæra á
gluggana, sem er þeim eiginleik-
um gædd að farþegar í vagninum
sjá út, en ekki sést inn um glugg-
ana. Með þessum hætti er hægt
að láta auglýsingar þekja nánast
hcilan strætisvagn. Islenska aug-
lýsingastofan hannaði útlit
vagnsins, en Merking sá um
prentun og álímingu.
Sumarferð um fyrirhuguð virkjunarSvæði
Uppselt á skömmum tíma
SUMARFERÐ Hins íslenska nátt-
úrufræðifélags í Dimmugljúfur,
Hvannalindir og á Eyjabakkasvæð-
ið norðan Vatnajökuls yfirbókaðist
á skömmum tíma. Undanfarin ár
hefur ein langferðabifreið íyrir 45
manns dugað til ferðalaga félagsins
en núna verða bifreiðamar tvær og
biðlisti er eftir sætum. Rúmlega
níutíu hafa skráð sig í ferðina.
„Perðin er í jökulárnar þrjár og
stendur ferðin frá 21.-25. júlí.
Gist er á Hótel Svartaskógi, í
Brúarásskóla og Skjöldólfsstaða-
skóla,“ segir Guttormur Sigbjarn-
arson, fararstjóri og fram-
kvæmdastjóri Náttúrufræðifé-
lagsins. Akstur og leiðsögn kostar
15.000 fyrir manninn. Húsnæði og
fæði gæti kostað álíka mikið eða
meira fyrir marga.
„Margir hafa sagst líta þessa
ferð líkum augum og utanlands-
ferð,“ segir Guttormur og að fólk
sé tilbúið að borga þetta mikið íyr-
ir hana. „Það virðist ekki láta
kostnaðinn hindra sig í að fara,“
segir hann.
Aðeins var sagt einu sinni frá
ferðinni í fréttabréfi félagsins og
hún tvífylltist. Ferðin er kennd við
Jökulsámar á Dal, Fjöllum og í
Fljótsdal en þær hafa verið ofar-
lega á baugi í umræðunni sökum
áforma um virkjanir norðan
Vatnajökuls.
Morgunblaðið/Jim Smart
UNGMENNI á siglinganámskeiði í Hafnarfirði stökkva í sjóinn við
höfnina í bænum.
Stokkið í Hafnar-
fjarðarhöfn
STOKKIÐ er reglulega í sjóinn
við Hafnarfjarðarhöfn um þessar
mundir, en þar eru á ferð ung-
menni á siglinganámskeiðum hjá
Siglingaklúbbnum Fit. Að sögn
Friðriks Arnar Guðmundssonar
siglingaþjálfara er það liður í
þjálfuninni að láta ungmennin
stökkva í sjóinn, en með því læra
þau að bregðast rétt við kuldan-
um og að treysta björgunarvest-
unum.
Friðrik sagði að þrátt fyrir
kuldann, en sjórinn er um 3 gráðu
heitur, hefðu krakkarnir mjög
gaman af að stökkva og að flestir
vildu fara aftur.
Hópurinn, sem var í Hafnar-
fjarðarhöfn í gær, var á aldrinum
10 til 13 ára og voru krakkarnir á
byrjendanámskeiði, en siglinga-
klúbburinn býður einnig upp á
námskeið fyrir lengra komna.
Að sögn Friðriks er mikill hug-
ur í siglingamönnum í Hafnar-
firði, þar sem klúbburinn er kom-
inn í nýtt húsnæði við Strandgöt-
una, við hliðina á slippnum, og
hefur þessi nýja aðstaða mikið að
segja.
Enn fjölgar sýkingum af
völdum campylobacter
Styrkur veittur til að hefja
rannsóknir á sýkingunum
MIKIL fjölgun sýkinga af völdum
bakteríunnar campylobacter hefur
orðið á þessu og síðasta ári. í maí-
mánuði voru 39 einstaklingar
greindir með sýkingu en í maí í
fyrra greindust aðeins tveir. í apríl
sl. greindust 41 tilfelli. í júní í fyrra
voru þau 24, en Karl Kristinsson,
dósent í sýklafræði, gerir ráð fyrir
að veruleg aukning verði í þessum
mánuði miðað við sama tíma í fyrra.
í febrúar síðastliðnum var í fyrsta
sinn, að því er vitað er, greind hóp-
ftjng af völdum matar á veitinga-
| í Reykjavík. Veittur hefur ver-
Í5; milljón króna styrkur til að
htefjá rannsóknir á þessum sýking-
um,
Rögnvaldur Ingólfsson, sérfræð-
ingur hjá Heilbrigðiseftirliti
Reykjavíkur, segir að mikil fjölgun
sé á sýkingum af völdum
campylobacter. Heilbrigðiseftirlitið
hefur rannsakað campylobactersýk-
ingu sem varð á veitingahúsi í
Reykjavík í febrúar og er talið að
sjö manns hafi sýkst. Rögnvaldur
segir að það sé í fyrsta sinn sem
leiddar hafa verið líkur að því að
hópsýking hafi orðið af völdum
campylobacter vegna matvæla ann-
arra en vatns. 1984 varð vatnsborin
sýking á Stöðvarfirði og var talið að
37 hefðu sýkst. 1998 var talið að
fjórir hefðu sýkst vegna mengaðs
neysluvatns. Rögnvaldur segir að
flest tilfelli af campylobacter séu
hins vegar einstakar sýkingar.
Sýkingum íjölgar á sumrin
Karl Kristinsson, dósent í sýkla-
fræði, segir að campylobactersýk-
ingum fjölgi á sumrin og það muni
gerast í sumar eins og undanfarin
ár. Hann segir að bakterían finnist í
húsdýrum og algengust sé hún í
kjúklingum. Rannsóknir á dýrum
og matvælum séu tiltölulega tak-
markaðar, en þær rannsóknir sem
hafi verið gerðar á kjúklingum hafi
sýnt að 60-80% af kjúklingum eru
með campylobacter. Bakterían hef-
ur hins vegar ekki fundist í öðrum
matvælum, en Karl segir að ástæð-
an geti verið takmarkaðar rann-
sóknir. Bakterían hefur einnig
fundist í yfirborðsvatni og sýkingar
hafa verið tengdar ógerilsneyddri
mjólk.
Karl segir að gríðarleg söluaukn-
ing hafi orðið á kjúklingum, einnig
ferskum. Áður fyrr hafi þessi vara
mest verið seld frosin. Þekkt er að
frost hefur slæm áhrif á
campylobacter.
„Það kann að vera að tvennt eigi
þátt í aukningu á campylobacter-
sýkingum. Annars vegar sala á
ferskum kjúklingum og hins vegar
gríðarleg söluaukning á kjúklingum
almennt. Þó hafa ekki verið færðar
sönnur á þetta og mikilvægt er að
kanna nánar hvort bakterían er í
öðrum matvælum og að hve miklu
leyti,“ segir Karl.
Sýklafræðideild Landspítalans,
Hollustuvemd, yfirdýralæknir og
sóttvamarlæknir fengu í síðustu viku
15 milljóna kr. styrk frá RANNÍS.
Með þessum tilstyrk verður gerð út-
tekt á þessum málum á íslandi. Karl
segir að sýni verði ræktuð úr ýmsum
dýrategundum og yfirborðsvatn og
matvæli á markaðnum skoðuð. Tekin
verða „fingraför" af öllum
eampylobacterbakteríum sem rækt-
ast með því að skoða í þeim erfðaefn-
ið og bera það saman við „fingrafór-
in“ sem ræktast í mönnum. Með
þeim hætti ætti að vera unnt að
tengja saman með óyggjandi hætti
uppruna sýkinganna.
Karl segir að vegna hinnar miklu
fjölgunar sýkinga sé einnig nauð-
synlegt að kynna fyrir almenningi
rétta meðhöndlun matvæla, með
sérstaka áherslu á rétta meðhöndl-
un kjúklinga.
Verður að
gegnsteikja kjúklinga
„Við viljum alls ekki að menn
hætti að borða kjúklinga, því þeir
eru hollur og góður matur. Tilgang-
urinn er aðallega sá að menn viti að
það geta verið bakteríur í þeim og
þess vegna eigi að gegnsteikja þá,
gegnsjóða eða gegngrilla. Eins á
ekki að fara með skurðaráhöld úr
matvælum í salat eða annað sem
verður ekki soðið. Það er mjög mik-
ilvægt að fólk geri sér grein fyrir
þessu svo hægt sé að draga úr
aukningunni," segir Karl.
Sýking af völdum campylobacter
er í langflestum tilvikum ekki
hættuleg og gengur yfirleitt yfir af
sjálfu sér innan viku án meðferðar.
Sjúkdómseinkennin eru oftast bráð-
ur niðurgangur, ef til vill með hita,
höfuðverk og slappleika. 10-20% af
þeim sem leita læknis eru veikir
lengur en eina viku. Sýkingin getur
valdið ristilbólgu með magakrömp-
um og blóðugum niðurgangi. Einnig
getur sýkingin komist í blóðrásina.
Skólastjóri
Mýrarhúsaskóla
Ekki sjálf-
gefíð að
sitja áfram
FRÍÐA Regína Höskuldsdótt-
ir, skólastjóri Mýrarhúsaskóla,
segir ekki sjálfgefið að hún
verði áfram skólastjóri, en
bæjarstjórn . Seltjamamess
hefur samþykkt samhljóða að
staðið verði að árs verkefni um
uppbyggingu skólans.
I tillögu bæjarstjórnar kem-
ur fram að skólastjóra, aðstoð-
arskólastjóra og öðrum starfs-
mönnum skólans sé treyst til
að vinna að uppbyggingar-
starfinu, en í tillögum ráðgjaf-
arfyrirtækisins Skref fyrfify
skref ehf., sem vann úttekt á
skólastarfinu, var meðal ann-
ars gert ráð fyrir að skóla-
stjóra og aðstoðarskólastjóra
yrðivikið úr starfi.
„Eg get ekkert sagt á þessu
stigi málsins,“ sagði Fríða
Regína. „Ég á eftir að kanna
hvernig landið liggur. Við er-
um orðin yfir okkur þreytt á
fjölmiðlaumfjöllun og þurfum
að- fá frið til að kanna hvort
ekki sé rétt að snúa bökum
saman og hefja uppbyggingar-
starf. Ég veit ekki hvort ég
verð áfram skólastjóri, það er
ekki sjálfgefið. Ég þarf að
kanna baklandið."