Morgunblaðið - 25.06.1999, Blaðsíða 41

MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
FÖSTUDAGUR 25. JÚNÍ 1999 41
+ Málfríður Krist-
jánsdóttir fædd-
ist á Bíldudal 20.
október 1905. Hún
lést á St. Jósefsspít-
ala í Hafnarirði 10.
júní síðastliðinn.
Foreldrar hennar
voru Rannveig
Árnadóttir, hús-
freyja á Bræðra-
minni á Bíldudal, f.
19.5. 1873, d. 22.12.
1918, og eiginmað-
ur hennar, Kristján
Jónsson, bóndi á
Bræðraminni á
Bfldudal, f. 27.9. 1863, d. 4.8.
1943.
Systkini Málfríðar voru Egg-
ert Bjarni, f. 26.5. 1892, d. 29.9.
1962, Jón Kristján, f. 1.9. 1894,
d. 13.12. 1929, Sigrún Bene-
dikta, f. 2.12. 1896, d. 31.7.
Það er eins og lífið komi okkur
sífellt á óvart þótt endirinn sé alltaf
hinn sami. Við máttum búast við að
hún kveddi okkur hvenær sem var.
Þó er ekki hægt að segja annað en
að það hafi komið okkur á óvart
þegar kallið kom. Það er alltaf sárt
að missa þegar slík kona fer. Amma
var ekki stór kona, hún var smágerð
og fínleg, en alltaf eins og hefðarfrú
í háttum. Hún hélt reisn sinni og
tíguleika allt fram á síðasta dag. En
hún var með stórt hjarta og hlýjan
faðm. Hún var alltaf kölluð Fríða
amma og bar nafn með réttu. Fríða
amma og Helgi afi áttu heima
lengst af í vesturbænum og voru all-
ir velkomnir til þeirra. Að koma
þangað var alltaf eins og að koma í
vin í eyðimörkinni. Oft var mikið um
gesti hjá þeim. Sem krakka er mér
sérstaklega minnisstætt hversu oft
brúnkaka með smjörkremi var þar
á boðstólum. Einnig voru pönnu-
kökurnar vinsælar. Köld mjólk
skemmdi nú ekki bragðið. Ég man
ekki eftir því að hafa farið svangur
frá ömmu. Hún var mjög ættrækin
og mundi afmælisdaga allra ömmu-
barna sinna og einnig langömmu-
bama, en þau eru mörg. Jákvæðni
og æðruleysi var hennar lífsstíll og
þrátt fyrir mótlæti í lífinu stóð hún
alltaf uppi sem sigurvegari. Um
dauðann höfðum við oft rætt og hún
var ekki hrædd við það sem hennar
biði hinum megin. Við vorum bæði
sannfærð um að þar væri heimur
sem þyrfti að gefa betri gaum.
Megi þér ganga vel, elsku amma
mín, í þeim verkefnum sem bíða þín
þar.
Gunnar Magnússon.
Nú ert þú, elsku amma mín, farin
frá mér. Þú hefur loks fengið hvíld-
ina sem þú vildir. Þú varst mín stoð
og stytta alla tíð. Allt frá því ég man
eftir mér varst þú að hjálpa okkur
systkinunum og mömmu á einn eða
annan hátt. Ég bjó hjá þér í tvö ár
og endurminningar mínar frá þeim
tíma eru svo ljúfar. Þú hugsaðir
alltaf svo vel um mig og á heimilinu
ríkti ávallt kærleikur og friður.
Seinna þegar þú fluttir á Dunhag-
ann og ég óx úr grasi stóðu mér
alltaf opnar dyr á heimilinu í
skemmri eða lengri tíma. Þú og afi
studduð alltaf við bakið á mömmu
þegar ég var á menntaskólaárum og
var það alltaf mín hvatning að
standa mig vel í skóla til að sýna
þakklæti fyrir þá hjálp. Sá stuðn-
ingur hélt áfram á mínum námsár-
um erlendis og var ykkar hjálp
ómetanleg.
Elsku amma, minningarnar um
þig eru geymdar á dýpsta stað í
hjarta mínu. Ég kveð þig með sökn-
uði en samt þeirri gleði að hafa
fengið að njóta samvistanna við þig
svo lengi. Þú áttir þessa öld.
Örn Kjariansson.
I dag kveðjum við elskulega
ömmu mína Málfríði Kristjánsdótt-
1969, Gísli, f. 2.4.
1899, d. 28.3. 1974,
Árni, f. 7.11. 1901, d.
8.4. 1966, Magnús, f.
maí 1904, d. 11.2.
1922, Guðmundur, f.
25.6. 1908, kvæntur
Jónu Karitas Egg-
ertsdóttur, f. 18.11.
1913, Gunnlaugur, f.
31.5. 1911, d. 31.3.
1962 og, Jón Pétur
Arnijörð, f. 31.8.
1913, d. 1987.
Málfríður giftist
Magnúsi Sigurði 01-
geiri Guðmundssyni
sjómanni, f. 10. júlí 1904, d. 15.
desember 1935. Börn þeirra eru:
1) Svan Magnússon f. 7.6. 1930,
kvæntur Hlíf Kristinsdóttur, f.
18.12. 1933. Þau eignuðust þrjú
börn. 2) Hafsteinn Magnússon, f.
26.8. 1931, d. 28.1. 1987, fyrri
ur. Mig langar að minnast hennar
með einni af bænunum sem hún
kenndi mér í bamæsku.
Vertu guð faðir faðir minn,
í frelsarans Jesú nafni.
Hðnd þín leiði mig út og inn
svo allri synd ég hafni.
(Hallgr. Pét.)
Elsku amma, hafðu þökk fyrir
allt og allt. Blessuð sé minning þín.
Hörður Helgi.
Móðursystir okkar, hún Fríða
frænka, er farin. Úr öllum sínum
ferðum kom hún heim, hress og
glöð og við fögnuðum henni. Nú
leggur hún út á eilífðarbrautina
endalausu og við söknum hennar.
Það sem einkenndi Fríðu mest og
best var æðruleysið, umhyggja fyrir
öðrum og styrkur þegar á reyndi.
Og það reyndi oft á þessa fingerðu,
fáguðu konu. Barn að aldri missti
hún móður sína og hallaði sér þá að
Sigrúnu, stóru systur, sem seinna
varð móðir okkar 15 systranna frá
Réttarholti. Sjálf sagði hún í síðasta
skipti sem við hittum hana: „Hún
varð móðir mín og ég er systir ykk-
ar.“ Vinátta þeirra systra var ein-
stök. Fríða sagði mér oft söguna af
því þegar Sigrún systir hennar
eignaðist sitt fyrsta barn. Þá fékk
hún að vera nærstödd og litla,
nýfædda barnið var vafið í rauða
hymu sem Fríða átti og lagt
ólaugað í fang hennar. „Ég gleymi
því aldrei þegar nýfædda barnið
horfði á mig stómm, dökkum aug-
um og skimaði athugult í laángum
sig. Það var eins og bamið sæi eitt-
hvað sem okkur hinum var hulið.“
Litla bamið var sú sem þetta skrif-
ar. Frá fæðingu minni höfum við
þess vegna átt meira sameiginlegt
en oft er um systurdóttur og móð-
ursystur.
Hjá öllu frændfólkinu hét hún
Fríða frænka, og okkur systmnum
þótti alltaf gaman þegar hennar var
von, eða þegar mamma sagði hátíð-
lega: „Hún Málfríður systir mín er
að koma.“ Eins vissum við að til-
vitnunin „Hún Málfríður systir mín
sagði...“ hafði alveg sérstakt gildi.
Það voru dimm jól þegar Magnús,
fyrri maður hennar, drakknaði frá
henni aðeins 28 ára gamalli og kom-
ungum börnum þeirra. Vorið eftir
fluttist hún til okkar í Réttarholt á
meðan hún var að leita sér að íbúð í
Reykjavík. Þá vom engar trygging-
ar, engar bamabætur, engin
mæðralaun - ekkert. Sorg hennar
var sár, en andlegur og líkamlegur
styrkur mikill. Þegar dagvinnu
hennar lauk í Tösku- og hanska-
gerðinni, kom hún heim og hlúði að
bömum sínum áður en hún fór í
kvöld- og næturvinnuna í Iðnó, þar
sem hún gekk um beina. Það sem
einkenndi þessa tíma kreppu og erf-
iðleika var samábyrgð og samstaða
ættingja og vina. Þegar Fríða
frænka gat aftur búið sér og börn-
um sínum eigið heimili, fylgdi henni
kona hans var Sigurlaug Karls-
dóttir, f. 26.9. 1932: Þau eign-
uðust þrjú börn. Seinni kona
Hafsteins var Kristín Guð-
mundsdóttir, f. 28.4. 1935. Þau
eignuðust fjögur börn. 3)
Rannveig Magnúsdóttir, f.
14.7. 1933, d. 28.2. 1991. Hún
giftist John M. Brink, f. 31.7.
1926, d. 1.5. 1965. Þau eignuð-
ust sex börn. Síðar eignaðist
Rannveig tvo syni.
Málfríður giftist hinn 31.12.
1972 Helga Bjarnasyni, f. 14.
september 1905. Sonur þeirra
var Magnús Kristján Helgason
f. 13.6. 1944, d. 28.8. 1994. Eft-
irlifandi kona Magnúsar er
Ingibjörg Sesselja Gunnarsdótt-
ir. f. 22.12. 1945. Þau eignuðust
tvö börn.
Málfríður vann við fiskverk-
un í Hafnarirði og síðar í
Hanska- og töskugerðinni
ásamt því að vinna við fram-
reiðslu í Iðnó. Síðast vann hún
við ræstingar í Stofnun Árna
Magnússonar.
Utför Málfríðar fer fram frá
Fossvogskirkju í dag og hefst
athöfnin klukkan 15.00.
góður og tryggur fjölskylduvinur,
María Guðmundsdóttir, sem tók að
sér ömmu- og umönnunarhlutverkið
með Fríðu. Þær skildu aldrei síðan
uns María lést á heimili Fríðu. Eftir
að Fríða giftist Helga Bjamasyni,
duglegum og framkvæmdasömum
manni, breytti lífið um svip. Það var
annasamt eftir sem áður, en gott.
Þau eignuðust einn son, Magnús
Kristján, sem var stoð foreldra
sinna og styrkur í ellinni. Þessi son-
ur varð þeirra stærsta gleði og þeg-
ar hann fórst af slysföram varð það
þeirra stærsta sorg. Með fyrri
manni sínum átti Fríða þrjú böm og
aðeins eitt þeirra, Svan, lifir móður
sína. Hann býr í Svíþjóð en veitti
móður sinni þá gleði að bjóða henni
til sín eða koma til hennar eins oft
og kostur var. Hann var á leiðinni
til hennar þegar hún lést.
Það er gleðilegt að njóta góðrar
heilsu og langra lífdaga, en sorgin
vitjar allra, ekki síst þeirra sem
lengi lifa, enda fór Fríða frænka
ekki varhluta af því, en eins og
Stephan G. segir: „Bognar aldrei,
brotnar í, bylnum stóra seinast."
Allt sem á hana reyndi stóð hún af
sér með reisn. Öllum sem á þurftu
að halda vora hún og Helgi hjálpleg,
því þau stóðu saman sem einn mað-
ur og öll bömin og bamabömin
nutu þeirra hjóna. Þau mátu það að
verðleikum og sýndu gömlu hjónun-
um mikla ástúð.
Síðasta heimsókn okkar systr-
anna til Fríðu frænku er okkur óg-
leymanleg. Við höfðum talað saman
í síma og ég heyrði að rödd hennar
var breytt. Ég spurði hvort eitt-
hvað væri að, en hún sagði „nei,
það er ekkert að.“ „Ég kem til
þín,“ sagði ég, „þótt það sé orðið
áliðið.“ „Gerðu það,“ sagði hún. Við
skruppum saman suður í Hafnar-
fjörð, Lára systir og ég. Á gangin-
um hittum við stúlku og spurðum
hvort Fríðu liði illa. „Nei,“ svaraði
stúlkan, „hún Fríða á von á ykkur
og bað mig um að hjálpa sér í
sloppinn og styðja sig fram í stól
svo að hún gæti tekið vel á móti
ykkur.“ Þegar við komum inn, sat
hún þarna eins og drottning, fal-
lega klædd og fallega greidd og
gladdist með okkur yfir minning-
um liðinnar tíðar. Við kvöddumst
með ástúð og vonuðum að við sæj-
um hana aftur. En nú kveðjum við
Fríðu frænku með sárum söknuði.
Um leið og við kveðjum Fríðu
frænku, kveðjum við líka hluta af
okkar eigin lífi.
Svan, syni hennar, Helga, eigin-
manni hennar og öllum afkomend-
um þeirra og ástvinum, sendum við
einlægar samúðarkveðjur og biðj-
um þeim blessunar.
Systurnar frá Réttarholti,
Rannveig I. E. Löve.
Mig vantar orð, þótt vildi ég syngja ljóð,
sem vermt þig gæti að innstu hjartarótum.
Ef oss tekst að eignast gildan sjóð,
aðdáunar samtíðar vér gjótum.
MÁLFRÍÐUR
KRISTJÁNSDÓTTIR
Þótt ekkja brjóti bömum sínum leið,
það ber ei hátt í dagsins miklu önnum.
Allt er launað, - undin grædd, er sveið,
er þau verða að nýtum, góðum mönnum.
Með þreki og vilja þú barst merkið hátt,
þó að stundum bryti fyrir stafni.
Stýrðu enn og sæktu í sólarátt,
svo mun ljóma birta af þínu nafni.
Þessar ljóðlínur orti Eiríkur Ein-
arsson, mágur Málfríðar, til hennar
fyrii' alUöngu og þykir mér við hæfi
að rifja þær upp í dag þegar hún er
borin tU hinstu hvíldar. Fríða föð-
ursystir mín bar vissulega merkið
hátt og með óbilandi kjarki og
æðruleysi stýrði hún sínu fleyi í sól-
arátt. Á kveðjustundinni er mér
efst í huga þakklæti til hennar og
Helga fyrir allar þær góðu sam:
verastundir sem við áttum saman. I
mínum huga er það sérstaklega
dýrmætt að hafa átt þau bæði að
góðum vinum. Rúmlega fjörutíu ára
aldursmunur skipti þar engu því við
gátum alltaf rætt saman eins og
jafningjar. Enda sagði Fríða oft við
mig, þegar hún var að rifja upp ein-
hvern atburð sem henni fannst ég
eiga að muna eftir en hafði gerst
svona þrjátíu til fjöratíu áram áður
en ég fæddist, „æi þú verður að fyr-
irgefa en mér finnst við alltaf vera
jafngamlar.“
Fríða frænka, eins og við
frændsystkinin öll kölluðum hana,
var hafsjór af fróðleik um liðna tíma
og við sögðum stundum að minnið
hennar væri eins og besti gagna-
grannur. Margar stundir höfum við
átt saman þar sem hún hefur rifjað
upp atburði frá uppvaxtaráram sín-
um á Bíldudal. Fríða hafði sterkar
taugar til æskustöðva sinna og hafði
gaman af að segja okkur sögur að
vestan. Þessar sögur urðu stundum
svo ljóslifandi að mér fannst ég upp-
lifa þær með henni. Hún lýsti fyrir
okkur lífsbaráttu og kjöram fólks
sem lifði við lítil efni en hafði til að
bera dugnað og áræði. Líf hennar
sjálfrar var enginn dans á rósum.
Hún varð ung ekkja með þrjú lítil
börn þegar Magnús maður hennar
fórst með skipi sínu. Varð hún að
vinna myrkranna á milli til þess að
endar næðu saman. Aldrei heyrði
ég hana þó kvarta yfir sínu hlut-
skipti eða yfirleitt nokkra sem lífið
rétti henni. Hún tók öllum áföllum
af ótrúlega miklu æðruleysi og
kjarki eins og best kom í ljós á síð-
ustu áram þegar hvert dauðsfallið
af öðra dundi yfir fjölskylduna. Hún
sagði oft við mig að það hlyti að
vera einhver tilgangur með þessu
öllu og því yrði að taka því sem að
höndum bæri án þess að kvarta.
Þegar halla tók undan fæti bar það
oftar við að hún ræddi um það sem
framundan var. Hún var þess full-
viss að líf væri að loknu þessu og ég
fann að hún var óhrædd við það -jb
ókomna. Ég veit að erfiðast hefur
verið fyrir hana að skilja við Helga
sinn sem hún bar ávallt svo mikla
umhyggju fyrir. Þau tvö hafa verið
tengd svo sterkum böndum að
aldrei var nafn annars þeirra nefnt
svo að hitt fylgdi ekki með. Um-
hyggja Fríðu fyrir öllum afkomend-
um sínum og ættmennum var
aðdáunarverð og fylgdist hún vel
með gangi mála hjá hverjum og ein-
um. Þess er skemmst að minnast að
þremur dögum fyrir andlátið, er ég
heimsótti hana, var hún rúmliggj-
andi og þrotin að kröftum en hugur-
inn var hjá Svan, syninum í Svíþjóð
sem átti afmæli og hún hafði reynt
að koma kveðju til hans. Hún -«
minntist líka á dóttursoninn sem
bráðlega ætlaði að gifta sig og skíra
lítið barn sitt. Þannig var Fríða
alltaf með hugann við fólkið sitt og
öllum vildi hún vel. Einkennandi
fyrir Fríðu fannst mér vera lítillæt-
ið og hennar aðalsmerki var hóg-
værðin.
Nú þegar komið er að leiðarlok-
um hjá Fríðu þökkum við Stjáni
fyrir yndislegar stundir á liðnum
árum, bæði á ferðalögunum sem við
áttum kost á að fara með þeim hjón-^
um og aðrar samverastundir. Við
biðjum Guð að styrkja Helga á
þessum erfiðu tímum og sendum
öllum ættingum þeirra okkar inni-
legustu samúðarkveðjur.
Björg Árnadóttir.
Háifsystir mín,
BIRNA SIGFÚSDÓTTIR NOLAN,
Boulder, Colorado,
Bandaríkjunum,
lést á heimili sínu miðvikudaginn 16. júní.
Fyrir hönd ættingja,
Arnrún Sigfúsdóttir.
í ^
+
Hjartkær föðursystir okkar,
ODDNÝ SÆUNN SANDBERGH-STOUGE,
fædd Björnsdóttir, 4. janúar 1907,
Kornsá, Vatnsdal,
lést í Kaupmannahöfn þriðjudaginn 20. apríl.
Útförin fór fram frá Sankt Ansgar Kirke
27. apríl sl.
Fyrir hönd aðstandenda,
i
Guðrún Birna Hannesdóttir,
Halldór Ingi Hannesson,
Helga Heiður Hannesdóttir,
Hannes Jón Hannesson.
-T
+
Ástkær eiginmaður minn, faðir, tengdafaðir og
afi,
GUÐJÓN JÓSEF BORGARSSON,
Grænási 1a,
Reykjanesbæ,
lést á Landspítalanum fimmtudaginn 24. júní.
Lúlla Kristín Nikulásdóttir,
Elín S. Jósefsdóttir, Snæbjöm Guðbjörnsson,
Ketill G. Jósefsson, Karen Valdimarsdóttir,
Jenný Þ. Jósefsdóttir, Alan T. Matcke,
Baldur J. Jósefsson
og barnabörn.