Morgunblaðið - 28.07.1999, Blaðsíða 6

6 MIÐVIKUDAGUR 28. JÚLÍ 1999
MORGUNBLAÐIÐ
FRETTIR
Skýrsla embættis yfírdýralæknis um Ásmundarstaði
Astand viðunandi
en þarfnast úrbóta
Ihugar að æskja lögreglurannsóknar
Bæta sölu
og ímynd
NIÐURSTAÐA athugunar setts
yfirdýralæknis og dýralæknis ali-
fuglasjúkdóma á ástandi umhverf-
ismála á Ásmundarstöðum er að
umhverfismál á Ásmundarstöðum
teljist viðunandi en þarfnist nokk-
urra úrbóta. Settur yfirdýralæknir
og dýralæknir alifuglasjúkdóma
skoðuðu Ásmundarstaði í fyrradag
að beiðni landbúnaðarráðherra.
Guðni Ágústsson landbúnaðar-
ráðherra kveðst telja hilla undir
lok í málinu. „Mér hefur þótt sem
þetta mál þyrfti að fá umfjöllun af
öðru tagi en verið hefur, enda við-
kvæmt umhverfi, en mér sýnist að
málið sé að sigla í farsæla höfn,“
segir Guðni.
Trúnaður þarf að ríkja
Guðni kveðst vona að því
fjaðrafoki sem verið hefur að undan-
fömu vegna málsins fari nú að linna.
Hann telur að mál af þessu tagi
þurfi að vinna af fullum trúnaði og
samkvæmt lögum og reglum sem
gilda um eftírlit í þessum efnum.
„Málsaðilar þurfa að taka á því
sem er að og fylgja því eftir. Það er
langmikilvægast. Mér fannst
einnig sjálfsagt þegar héraðslækn-
ir, sem er starfsmaður landbúnað-
arráðuneytisins, er borinn þungum
sökum, að bæði yfirdýralæknir og
sérgreinalæknir færu á vettvang
og mætu hvort eitthvað af þessu
ætti við rök að styðjast," segir ráð-
herra. Hann kveðst fagna því að
dýralæknarnir virðist í sameiningu
telja að öll umhverfismál séu að
komast í viðunandi horf.
„Þegar losun og sótthreinsun
gáma verður komin í lag og lokið
er að fullu hreinsun á umhverfí
búsins, en hún stendur nú yfir,
telja settur yfirdýralæknir og
dýralæknir alifuglasjúkdóma að
ástand umhverfismála verði í góðu
lagi á Ásmundarstöðum. Niður-
staða yfirdýralæknis og dýralækn-
is alifuglasjúkdóma er því sú sama
og héraðsdýralæknisins á Hellu og
setts héraðsdýralæknis," segir í til-
kynningu frá embætti yfirdýra-
læknis.
Sigurður Öm Hansson, settur
yfirdýralæknir, segir að það sem
fyrst og fremst hafi verið að á Ás-
mundarstöðum hafi snert gáma-
þjónustu. „Gámarnir sem koma
núna eru greinilega hreinir og hafa
verið tæmdir alveg. Þeir eru hins
vegar lekir og það teljum við að
þurfi að vera í betra lagi. Þá var
annar gámurinn notaður undir úr-
gang, hræ og egg, og hann var
þannig að þegar við opnuðum hann
datt hurðin af hjörum og er því
ekki í lagi. Ég myndi einnig segja
að steypt plan þyrfti að vera undir
báðum þessum úrgangsgámum.
Einnig er gámur fyrir almennt
sorp innan athafnasvæðis búsins
og mér finnst eðlilegt að slíkur
gámur sé staðsettur annars stað-
ar,“ segir Sigurður Örn.
Framkvæmdir í gangi
„Þarna eru framkvæmdir í gangi
og að sögn bússtjóra verður m.a.
fjarlægður þurrkari fyrir hænsna-
skít, sem er úr sér genginn og
ónýtur, og sömuleiðis þeir haugar
sem áttu að fara í gegnum þennan
þurrkara. Um er að ræða gamla
skíthauga sem eru í raun og veru
grónir, nema um það bil 100 fer-
metrar. Ég er ekki að segja að það
sé engin smithætta af þeim, en hún
er ekki mikil.“
Sigurður Ingi kveðst ekki tjá sig
um skýrslu Heilbrigðiseftirlits Suð-
urlands, en augaleið gefi að óeðli-
legt sé að gámar séu á athafnasvæði
kjúklingabús sem innihalda maðk-
aðan úrgang. Hins vegar hafi
starfsmenn búsins verið búnir að
gera athugasemdir við þjónustu
gámafyrirtækis og sé fagnaðarefni
að búið virðist að ráða bót á hreins-
un gámanna. „Mér finnst eðlilegt að
fundið sé að t.d. möðkuðum úrgangi
í gámi og öðru því sem aðfinnslu-
vert kann að vera í málum sem
þessum, en ég leyfi mér að setja
spumingamerki við starfsaðferðim-
ar. Menn verða stundum að líta sér
nær og það má spyrja hverjir eigi
að hafa eftirlit með gámastöðinni
sem um ræðir,“ segir hann.
Guðni Ágústsson kveðst telja
ástand matvælaframleiðslu hér-
lendis í ágætum horfum, en mjög
mikilvægt sé að gera kröfur og
fylgja þeim eftir, bæði á fram-
leiðslustigi og hvað varðar með-
ferð vörunnar hjá neytendum.
Verða að vera
í fremstu röð
„Við verðum að hafa það án tví-
mæla að við séum í fremstu röð á
þessu sviði,“ segir Guðni. „Það
hefur hins vegar engin formleg
ákvörðun verið tekin um að herða
þetta eftirlit og kannski ekki
ástæða til. Ég held að við búum
við mjög strangt eftirlit, auk þess
sem mörg þessara fyrirtækja,
bæði afurðastöðvar og stórbú,
hafa mjög strangt innra eftirlit.
Við höfum því margbrotið eftir-
litskerfi og eigum ekki að þurfa að
lenda í neinum vandræðum.“
HELDUR virðast þessir hundar
ósáttir við veru kýrinnar á túninu
við Sænautasel á Jökuldalsheiði.
Þó er lítil hætta á að kýrin
skemmi nokkuð fyrir bóndanum á
BJARNI Ásgeir Jónsson, fram-
kvæmdastjóri Reykjagarðs hf., seg-
ir að ekki aðeins hafi fyrirtækið til
athugunar möguleikann á málshöfð-
un á hendur fulltrúum Heilbrigðis-
eftirlits Suðuriands, heldur komi til
greina að æskja lögreglurannsókn-
ar á því hvemig skýrsla stofnunar-
innar um kjúklingabúið á Ásmund-
arstöðum komst í hendur fjölmiðla.
„Þetta er spuming um hvemig
skýrslan dreifðist en hún virðist
hafa verið send kerfisbundið á alla
fjölmiðla. Þetta er stóralvarlegt mál
að okkar mati. Heilbrigðiseftirlitið
heyrir undir heilbrigðisnefndir og
öll gögn sem frá þeim koma era
trúnaðarmál og starfsmönnum
þessara stofnana er óheimilit að tjá
sig opinberlega um einstök bú, ein-
stök fyrirtæki, einstaklinga og ann-
að slíkt,“ segir Bjarni Ásgeir.
Reykjagarður hf. hefur ráðið fyr-
irtækið Athygli til starfa, í því skyni
að fara yfir fjölmiðlamál og vera
fyrirtækinu til ráðgjafar á því sviði.
„Við eram ekki fjölmiðlamenn og
virðist sem okkur veiti ekki af því
Osætti í
Sænautaseli
að fá aðstoð við að túlka skoðanir
okkar í fjölmiðlum," segir hann.
Söluaukning
á alifuglum
Sala á alifuglakjöti var 43% meiri
í júní síðastliðnum en í sama mánuði
í fyrra, og heildarsöluaukning á ali-
fuglakjöti síðustu tólf mánuði frá
fyrra ári nemur um 35% samkvæmt
upplýsingum frá framleiðsluráði
landbúnaðarins.
Markaðshlutdeild alifuglakjöts
miðað við tólf mánaða tímabil nem-
ur 16,7%. Þá jókst framleiðsla á ali-
fuglakjöti um 28,9% í seinasta mán-
uði miðað við júní í fyrra, en heildar
framleiðsluaukning miðað við árs-
grundvöll nemur 30,3%.
Bjami Ásgeir kveðst hafa greint
söluminnkun um seinustu helgi en
hins vegar sé mikið um pantanir.
„Það kemur síðan í ljós hvemig
neytendur bregðast við þessum
málum öllum og hvort fólk kaupir
vörana í búðunum, þegar líður að
verslunarmannahelgi,“ segú' Bjarni
Ásgeir.
bænum því búskapur í Sænauta-
seli lagðist af árið 1942. Heiðar-
býlishúsin þar vom þó endurreist
á ámnum 1992-1993 og em nú til
sýnis fyrir ferðamenn.
Morgunblaðið/Arnaldur Halldórsson
Heilbrigðisnefnd Suðurlands óskar opinberrar rannsóknar á útbreiðslu skýrslu um Ásmundarstaði
Kannað hvort HS
hafi farið að lögum
HEILBRIGÐISNEFND Suður-
lands ákvað á fundi sínum í gær að
óska eftir opinberri rannsókn á því
hvemig greinargerð Heilbrigðiseft-
irlits Suðurlands varðandi ástand
mála á Ásmundarstöðum hafi borist
í hendur fjölmiðla. Þá ákvað nefndin
að óska eftir því við umhverfisráðu-
neytið að það kannaði og léti í té álit
sitt og túlkun á hvort starfsmenn
Heilbrigðiseftirlits Suðurlands hafi
farið út fyrir heimildir sínar sam-
kvæmt ákvæði laga um hollustu-
hætti og mengunarvamir.
Matthías Garðarsson, fram-
kvæmdastjóri Heilbrigðiseftirlits
Suðurlands, vísar því á bug að
starfsmenn stofnunarinnar hafi
ekki farið að lögum.
Harmar íjölmiðlaumræðu
„Nefndin telur fulla þörf fyrir
virkt eftirlit með umhverfisþáttum í
hvers konar starfsemi og fagnar
þeim árangri sem Heilbrigðiseftir-
litið hefur náð á því sviði á undan-
fömum árum, en harmar jafnframt
ótímabæra fjölmiðlaumræðu um
mál á vinnslustigi og starfsheiður
annarra opinberra eftirlitsaðila,"
segir Guðmundur Ingi Gunnlaugs-
son, formaður heilbrigðisnefndar
Suðurlands.
Hann segir að nefndin vilji fá upp
á yfirborðið hvemig þetta mál hafi
hafist og hvort starfsmenn Heil-
brigðiseftirlits Suðurlands hafi ver-
ið fullkomlega innan ramma laga
um starfsemi þess. „I ósk nefndar-
innar felst ekki áfellisdómur yfir
HeUbrigðiseftirliti Suðurlands. Við
viljum fá þessar staðreyndir fram
og taka þær tU umfjöllunar tU að
ljóst sé hvort nefndin þarf að aðhaf-
ast eitthvað fleira í málinu," segir
hann. Framkvæmdastjóri HeU-
brigðiseftirlits Suðurlands sat fund
nefndarinnar en vék af honum þeg-
ar þetta mál var afgreitt.
Guðmundur Ingi segir að ekki
hafi orðið hörð umræða á fundi
nefndarinnar og ekki hafi gætt
ágreinings meðal nefndarmanna.
„Við samþykktum þessa afgreiðslu
samhljóða, sem endurspeglar sam-
stöðu innan nefndarinnar um þetta
mál. Við hörmum að umræðan skuli
hafa orðið með þeim hætti sem raun
ber vitni og teljum að hún hafi farið
út fyrir þau mörk sem eðlUegt er,
með stóryrðum og meiri æsingi en
eðlilegt má teljast," segir Guð-
mundur Ingi.
Lög um efnislegan
rökstuðning
„Við óskum eftir því að ráðuneyt-
ið skoði það sem við kemur opin-
berri umfjöUun um málið og hvort
hún sé innan þess ramma sem
starfsmönnum eftirlitsins er snið-
inn. Það er ákvæði í 16. grein laga
um hollustuhætti og mengunar-
vamir sem tekur á því hvemig
starfsmenn heilbrigðiseftirlits eiga
að haga sér og hvað þeim er heimUt
að gera.“
Aðspurður um hvort HeUbrigðis-
eftirlit Suðurlands hafi unnið rann-
sókn sína á Ásmundarstöðum í sam-
ráði við heUbrigðisnefnd Suður-
lands, segir Guðmundur Ingi svo
ekki hafa verið. „Við höfðum enga
hugmynd um að Heilbrigðiseftirlit
Suðurlands væri að fara að Ás-
mundarstöðum, enda gerir stofnun-
in nefndinni aldrei grein fyrir ein-
stökum heimsóknum fyrirfram. Ég
man aldrei eftir því að það hafi
gerst, enda starfar eftirlitið algjör-
lega sjálfstætt hvað þetta varðar.
Við höfum ekki þurft að hafa af-
skipti af þeim þætti og það hefur
allt verið unnið í mjög góðum friði
og án átaka,“ segir Guðmundur
Ingi.
Snýst um sýkingar
Matthías Garðarsson, fram-
kvæmdastjóri HeUbrigðiseftirlits
Suðurlands, kveðst harma að heU-
brigðisnefnd Suðurlands skuli hafa
þurft að koma saman á aukafundi
vegna fjölmiðlaumræðu en ekki
vegna alvarlegs ástands í umhverf-
ismálum og gífuriegrar aukningar á
kampýlóbaktersýkingum.
„Ég gerði nefndinni grein fyrir
aðkomu okkar í þessu máli og ítrek-
aði þá von mína að ekki gleymdist
um hvað það snýst í raun og veru.
Það sem af er þessu ári hafa á
þriðja hundrað tUfelli kampýlóbakt-
ersýkinga greinst, en rannsóknir
hafa sýnt að aðeins um 10% tilfella
koma tU kasta opinberra aðila,
þannig að við getum gert ráð fyrir
að þessi tilvik séu aUs á þriðja þús-
und. Sérfræðingar gera ráð fyrir að
í árslok verði þessi tala í kringum
tíu þúsund,“ segir Matthías. „Ég
vona að allir hlutaðeigandi aðUar
snúi bökum saman og reyni að bæta
allt það sem betur má fara, bæði í
umhverfi okkar og framleiðslu og
framreiðslu matvæla.“
Hann kveðst ekki ætla að bregð-
ast við ósk nefndarinnar með form-
legum hætti á þessu stigi málsins,
enda sé beiðni um rannsókn alfarið
á hennar ábyrgð. Heilbrigðisnefnd
Suðurlands sé pólitísk nefnd, kosin
til fjögurra ára í senn. „Ég starfa í
umboði nefndarinnar en er fagaðU-
inn og hlýt að fjalla um faglega
þætti þeirra mála sem snerta þenn-
an starfsvettvang. Ég vísa á bug
öllum aðdróttunum um að vinnu-
brögð okkar hafi ekki verið lögum
samkvæmt og tel hörmulegt að
hlusta á slíkan málflutning,“ segir
Matthías.