Morgunblaðið - 28.07.1999, Blaðsíða 33

MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
MIÐVIKUDAGUR 28. JÚLÍ 1999 33
Stutt hugleið-
ing um Njáls-
brennu
i
í
15% verðlækkun
TOYOTA
Þarftu að
skipta um
bremsu-
klossa?
Ragnar
Böðvarsson
VALGEIR Sigurðs-
son birtir í Morgun-
blaðinu 20. júlí greinina
Njálsbrenna í útvarps-
þætti og leggur þar út
af viðræðum Arthúrs
Björgvins Bollasonar
og Magnúsar á Lága-
felli í útvarpinu. Eg
heyrði ekki útvarpsþátt
þennan en sú niður-
staða Valgeirs að frá-
sögnin af Njálsbrennu
sé tilbúningur varð
mér efni til stuttrar at-
hugasemdar. Er þó
fjarri mér að slá
nokkru föstu um sann-
leikann í einstökum
frásögnum Njálu. Þar er vísast
margt í stílinn fært og nokkuð ljóst
að höfundurinn hefur stundum met-
ið þörfína fyrir listræna frásögn það
Njála
Þar er vísast margt í
stílinn fært, segir
Ragnar Böðvarsson,
og nokkuð ljóst að höf-
undurinn hefur stund-
um metið þörfina fyrir
listræna frásögn það
mikils að eitthvað af
staðreyndunum hefur
orðið að víkja.
mikils að eitthvað af staðreyndun-
um hefur orðið að víkja.
Ég get þó ekki séð að þetta eigi
við um frásögnina af ferðum
brennumanna. Valgeir Sigurðsson
bendir réttilega á, að útilokað sé að
þeir hafi komist óséðir til Berg-
þórshvols og í burtu aftur en það
segir ekkert um áreiðanleika frá-
sagnarinnar. Það er að vísu fremur
ótrúlegt að Flosi og liðsmenn hans
hafi geymt fjölda hesta í dal í
hvolnum og beðið þar lengi áður en
þeir gengu heim á hlað en að öðru
leyti getur frásögnin um komu
þeirra og brottför auðveldlega stað-
ist.
Þeir höfðu ekki nokkra ástæðu
til að fara með leynd og leyndin var
heldur engin, fátækar konur höfðu
flutt fregnir af ferð þeirra út í Hóla
þar sem Grímur og Helgi voru
staddir. Þeir bræður ákváðu að
vera þar sem Skarphéðinn var en
ekki hvarflaði að þeim að fara um
sveitina og safna liði. Það hafa þeir
eflaust talið tilgangslaust, fylgis-
menn þeirra í næsta nágrenni voru
það fáir að þeir hefðu einskis kost-
ar átt við það fjölmenna lið sem
fylgdi Flosa. Mér vitanlega liggur
ekkert fyrir um mannfjölda í Land-
eyjum á þessum tíma og þó að þar
hafi nokkur fjöldi vopnfærra
manna búið er óvíst að margir hafi
verið til þess búnir að veita þeim
Njálssonum. Þeir höfðu drepið
Höskuld fóstbróður sinn saklaus-
an, en hann „var svo vinsæll að fáir
voru hans óvinir". Engum slíkum
sögum fer af vinsældum ribbald-
anna á Bergþórshvoli, þótt Njáll
gamli nyti álits vegna vitsmuna
sinna, og dráp Höskuldar mæltist
mjög illa fyrir.
Svipað var upp á teningnum er
Kári bjargaðist úr brennunni. Hon-
um datt ekki í hug að leita liðsinnis
í næsta nágrenni, heldur flýtti
hann sér upp að Hofí til fundar við
þrælmennið Mörð Valgarðsson og
síðan var enga forystu um liðssafn-
að að fá fyrr en uppi í Þjórsárdal.
Þangað hélt Kári og
fyrst eftir að Mörður
og Hjalti Skeggjason
höfðu safnað nokkru
liði var leit hafín að
brennumönnum og
mest fyrir siðasakir,
leitarmenn sneru fljótt
aftur og gerðu ráð fyr-
ir að Flosa og lið hans
hefði borið langt und-
an. Það faldi sig hins
vegar í Flosadal í Þrí-
hyrningi og má um þá
hemaðarlist alla fræð-
ast í grein Þorkels Jó-
hannessonar í Goða-
steini 1997.
Flosi vissi vel að
Njálssynir áttu litlum vinsældum
að fagna í héraðinu og hafði því
engar áhyggjur af því að njósn
bærist af ferðum hans til Berg-
þórshvols og þó að honum brygði
að vísu illa við er hann frétti að
Kári væri á lífi vissi hann að ein-
hvern tíma tæki fyrir hann að
safna liði. En litla fremd taldi hann
sér að brennunni og mátti vissu-
lega búast við að slíkt illvirki
myndi hreyfa svo við mönnum að
allmiklu liði yrði stefnt til höfuðs
honum. Hann hefur því gert ráð
fyrir að eftirreið hæfist fyrr en
raun varð á og tekið þann kost að
felast í Þríhyrningi. Og meðan
hann sat þar í sæmilegum náðum
ærðist Mörður um alla Rangárvelli
í leit að stuðningsmönnum, Kári
reið í önnur héruð sömu erinda og
leitin sem lið þeirra hóf inn á fjöll
og austur sveitir varð fálm út í loft-
ið.
Allt ber að sama brunni. Frásögn
Njálu af ferðum Flosa og liðsmanna
hans bæði fyrir og eftir brennuna
getur staðist í öllum höfuðatriðum.
Erfiðast er að skilja söguna af dvöl
þeirra með 200 hesta í dal í hvolnum
því að jafnan hefur frásögnin verið
túlkuð svo að þeir hafi falist í dal
þessum. Trausti Einarsson setur
fram þá kenningu í tímaritinu Sögu
1967 að dalurinn hafi raunverulega
verið í farvegi Affallsins, og var þar
að sönnu rýmra um menn og hesta
en það er vægast sagt hæpið að þeir
hafi þar getað dulist sjónum heima-
manna á Bergþórshvoli. Vera má að
höfundi hafi þótt nauðsynlegt að
segja söguna á þennan hátt en að
sinni verður ekki reynt að geta í
þær eyður.
Höfundur er fræðimaður
Nektardansstaðir -
hættulegir konum?
VIÐ í Bríeti, félagi
ungra feminista, erum
mjög ánægðar með að
umræðan varðandi
nektardansstaði borg-
arinnar sé loks að
aukast. Við höfum ver-
ið að fylgjast með um-
ræðunni sem að okkar
mati hefur verið ótrú-
lega lítil og einhæf.
Það sem oft heyrist í
umræðunni er að frelsi
einstaklingsins sé ofar
öllu, það sé enginn að
þröngva ungum konum
til að dansa naktar fyr-
ir framan karla og það
þröngvi heldur enginn
körlum til að horfa á naktar ungar
konur og borga fyrir það. Einstak-
lingsfrelsið verði að vemda og
hvers konar boð og bönn sem
reyna að hafa vit fyrir almenningi
séu af hinu illa. Það er sem al-
menningur sé lamaður eða þori
ekki að tjá sig um málefnið nema
þá í gríni.
Fólk veigrar sér við því að vera á
móti nektardansstöðum því enginn
vill vera stimplaður afturhaldssam-
ur nöldrari og vera gegn frjálsu
framtaki. Ég tala nú ekki um gamla
öfundsýkisstimpilinn, þ.e að konur
sem gagnrýni þessa starfsemi séu
svo ljótar og kynþokkalausar að
þær hljóti einfaldlega að vera öf-
undsjúkar. Svo er það máttleysisaf-
staðan, að Reykjavík sé að vaxa
sem borg og að þetta sé eitt af
mörgu sem ekkert er hægt að gera
í, eins og hver önnur
mengun. En viti menn!
Mengunarforvarnir
em komnar í tísku og
hafa fengið úthlutað
heilu ráðuneyti.
Fjölmiðlar hafa tek-
ið þátt í að samþykkja
nektardans sem sjálf-
sagðan hluta af menn-
ingu okkar og íslands-
meistaratitillinn hefur
nú verið veittur í
fyrsta sinn. Nektar-
dans er uppbyggileg
atvinna og eykur
sjálfstraust ungra
kvenna og ekki má
gleyma möguleikanum
á að við íslendingar getum eignast
Evrópumeistaratitilinn í nektar-
Frelsi
Áherslur félags ungra
feminista eru aðrar en
venjulega heyrast í
þessari umræðu. Hild-
ur Fjóla Antonsdóttir
reifar þær hér.
dansi sem við gætum stært okkur
af ásamt titlunum Ungfrú Alheim-
ur o g Sterkasti maður heims.
Nú er þó loks farið að færast líf í
umræðuna þar sem íbúar Grjóta-
þorpsins hafa farið fram á það að
starfsemi Club Clintons verði lögð
niður og svo virðist að Reykjavík-
urborg sé að leita leiða til að beisla
starfsemina.
Okkar áherslur eru þó aðrar en
venjulega heyrast í þessari um-
ræðu. Spurningar okkar hljóða
svo:
Hvað er frelsi án ábyrgðar?
Hvað ef frelsi eins gengur yfir
mörk annars? Hve nauðsynleg er
mannvirðing okkur í okkar samfé-
lagi? Stuðla nektardansstaðir að
gagnkvæmri virðingu kynjanna?
Ungar konur sem vinna á nekt-
ardansstöðum eru barnabörn, dæt-
ur, systur, frænkur og vinkonur
einhverra og sú staðreynd að fíkni-
efni og vændi tengjast slíkri starf-
semi um allan heim getur varpað
ljósi á raunveruleikann á bak við
ímyndina. Þessi veruleiki kallar á
samábyrgð sem við teljum að sé
jafn gild og frelsi einstaklingsins
Við tökum undir það sem erlend-
ar rannsóknir sýna, eins og t.d.
rannsóknir Díönu Russells, að þeg-
ar manneskjan er hlutgerð á þenn- -
an hátt, þ.e sem peningavél sem
kyndir undir kynlífsóra karla en
ekki manneskja með sál og per-
sónuleika, kemur í ljós að í kjölfar-
ið komi virðingarleysi og ofbeldi
sem beinist svo að konum úti í
samfélaginu. Þar af leiðandi teljum
við að aðgerðarleysi og doði samfé-
lagsins og stjórnvalda sé okkur
konum beinlínis hættulegt.
Höfundur er í Bríeti, félagi
ungra feminista
Ilildur Fjóla
Antonsdóttir
Allt að 100.000 kr. afsl. af sláttutraktorum!
Nú sppettur vel
og við sláum mikið af!
Hekkklippur með
snúningshandfangi
Einu klippurnar á markaðnum
með snúningshandfangi.
65 og 75 sm sverð.
5,3 og 5,f'
Veröi
Verð
Flymo L47
Létt loftpúðavél. Notuð af
atvinnumönnum. Hentug
fyrir brekkur, stórar lóðir
og erfiðar aðstæður.
4 hp tvígengismótor.
Verð kr.JJíMZ^
Verð kr. 42.849
uesti dustaoni.
-Slæp öllum við.
Takmarlcaö
maqn!
245R vélorf
sem slær kanta, grasbrúska
2.7 hp bensínmótor, 8.6 kg.
og diskur fylgja.
© Husqvarna
Verð kr. 54.558,-
H
Takmarkað
magn!
E330 TUrbo
light
Létt loftpúðavél fyrir
litlar lóðir.
1150W rafmótor.
l
fatanarirafl
magn.i
)fí
MTD
MTD GE45
4 hp B&S bensínmótor.
Sláttubreidd 45 sm.
80 lítra safnkassi.
Verð kr.^9?«52l:
r