Morgunblaðið - 15.09.1999, Blaðsíða 18

18 MIÐVIKUDAGUR 15. SEPTEMBER 1999
AKUREYRI
MORGUNBLAÐIÐ
Hríseyingar ósáttir við ákvörðun Snæfells um að flytja pökkunarstöð til Dalvíkur
£ £,i£f|
sk«| líf" ■ W ~

Morgunblaðið/Kristján
Stjórn Snæfells hefur ákveðið að flytja pökkunarstöð sína frá Hrísey til Dalvíkur. A myndinni eru þeir Bragi Þór Magnússon og Ingi Sveinbjörns-
son, starfsmenn Snæfells í Hrísey, að pakka fiskbitum í poka.
Utg-erðarsag-a KEA
í Hrísey sögð sorgleg
„ÁSTANDIÐ er ískyggilegt," sagði
Ragnar Víkingsson, trillusjómaður í
Hrísey, um þá ákvörðun stjómar
Snæfells að flytja pökkun fyrir
frystar afurðir úr eyjunni yflr í físk-
vinnslu félagsins á Dalvík. Flestir
eyjarskeggjar sem rætt var við í
Hrísey í gærdag voru á sama máli,
en menn sögðu þó að ekki þýddi
annað en horfa til framtíðar með
bjartsýni og von um að önnur at-
vinnutækifæri fyndust. Við flutning
á pökkunarstöðinni frá Hrísey til
Dalvíkur flytjast þrettán störf úr
eyjunni.
Á almennum borgarafundi íbúa
Hríseyjar í fyrrakvöld var lýst yfír
vonbrigðum með þá ákvörðun Snæ-
fells að flytja pökkunarstöðina til
Dalvíkur. Með því sé verið að kippa
stoðunum undan atvinnulífí eyjunn-
ar. „Eins og stjórn KEA veit er
þama um lokahnykk á löngu ferli að
ræða, þar sem Hrísey hefur orðið
undir í staðarvali fyrir sjávarútveg
KEA og við það allur kvóti sem við
teljum að KEA hafi öðlast úti í
Hrísey horfið af staðnum." Þá lýsti
fundurinn fullri ábyrgð á hendur
KEA um að svo skuli vera ástatt í
fiskvinnslumálum í Hrísey og skor-
ar á stjóm KEA sem aðaleiganda
Snæfells hf. að mæta á fund með
Hríseyingum.
Höfum horft á eftir
kvótanum yfir sundið
Ragnar Víkingsson hefur unnið
hjá Snæfelli yfír veturinn en róið á
trillu sinni á sumrin. „Sú var tíðin
að hér unnu 60-70 manns í frysti-
húsinu og mikið var um aðkomu-
fólk, en nú er varla vinna fyrir
heimafólk þannig að þetta hefur
smám saman verið á niðurleið. Það
er kvótinn sem veldur þessu, hrepp-
urinn átti á sínum tíma hlut í Snæ-
felli EA en nú höfum við þurft að
horfa eftir kvóta þess yfír sundið til
Dalvíkur," sagði Ragnar.
Hann nefndi að frá því Jóhann Þór
Halldórsson hefði látið af störfum
sem frystihússtjóri hefði stefnan
veríð niður á við. „Hann var sá besti
sem við höfum haft, bar hag eyjunn-
ar fyrir brjósti og barðist gegn ýms-
um hugmyndum sem uppi voru og
hefðu skaðað okkur,“ sagði Ragnar.
Hann sagði að í mörgum tilfellum
ynnu bæði hjónin hjá fyrirtækinu og
kæmi það sér sérlega illa.
„Þeir eru skárst settir sem
eiga einhvem trillukvóta, ef
vel fiskast að sumrinu getur
maður lifað á því stóran
hluta ársins,“ sagði Ragnar.
Eignirnar nánast
verðlausar
Stefán Bjömsson, for-
stöðumaður Einangmnar-
stöðvarinnar í Hrísey, sagði
að fólk væri óttaslegið, en
flestir væra þannig settir að
þeir gætu ekkert gert.
Eignimar væra nánast
verðlausar og þó menn
vildu flytja sig um set þar
sem meiri atvinnu væri að
hafa gætu þeir sig ekki hreyft. „Góð
steinhús hér í Hrísey era að fara á
10-20% af verðgildi sínu,“ sagði
hann.
Stefán sagði að Snæfell hefði gott
starfsfólk í Hrísey en það virtist
einskis metið. „Eg get ekki séð fyrir
mér að fólk héðan hafí tök á að
sækja vinnu til Dalvíkur yrði hún í
boði og ég held að Dalvíkingar
myndu aldrei láta sér til hugar
koma að vinna hér úti í eyju.“
Meira hugsað um
peningana en fólkið
Ole Rosborg Hansmar, hafnar-
vörður frá Danmörku, sem hefur átt
heima í Hrísey í tvö og hálft ár sagð-
ist telja að um væri að ræða þróun
sem ekki væri hægt að stöðva. „Það
er lítið hægt að gera og síðustu
Inginiar
Ragnarsson
Helga
Þorbjarnardóttir
Steinar
Kjartansson
misseri hefur maður horft upp á
svipaða hluti í öðram smærri sveit-
arfélögum víða um land, bæði fyrir
austan og vestan og reyndar líka
hér fyrir norðan," sagði Ole. „Það
hefur eitthvað verið reynt að fá
hingað danska sælgætisverksmiðju,
en ég hef ekki mikla trú á að slíkt
fyrirtæki muni ganga hér í byggðar-
laginu. Mitt mat er það að farsælast
sé að snúa sér að ferðamálunum,
hingað kemur mikið af ferðafólki yf-
ir sumarmánuðina en þeir eiga það
flestir sameiginlegt að stoppa mjög
stutt og skilja lítið eftir af pening-
um. Það þarf að gera eitthvað til að
fá fólk til að vera lengur,“ sagði Ole.
Hann sagðist vera í annarri stöðu
en margir aðrir, hann ætti ekki eign
á staðnum og fyrirsjáanlegt að hann
myndi flytja burtu eftir ákveðinn
tíma. „Það virðist vera basl um allt
land, stjórnendur fyrmtækjanna
hugsa núna meira um peningana en
fólkið, þannig að það má búast við
öllu.“
Þetta er þakklætið
„Fólk er orðlaust og afskaplega
dapurt," sagði Áslaug Olafsdóttir,
starfsmaður hjá Snæfelli. „Fólk veit
ekkert hvað það á að gera, framtíð-
in er óljós en auðvitað vona allir að
úr rætist."
Áslaug hefur unnið í frystihúsinu
og nú í pökkuninni síðustu 36 ár.
„Mér fínnst þetta ljótt af þeim
KEA-mönnum að gera okkur þetta,
við eigum þetta alls ekki skilið. Eg
man að sú var tíðin að það lá við að
maður væri rekinn ef neitað var að
vinna öll kvöld til tíu. Margir hafa
unnið ómælt á þessum vinnustað og
þetta er þakklætið," sagði Áslaug.
„Þetta frystihús var gullmoli og hér
hófst þróun á vinnslu og sölu á fisk-
bitum til Marks og Spenser sem er
fyrirtækinu mikilvæg. Eg veit ekki
hver áhugi almennings hér er á
samstarfi við KEA og Snæfell um
eitthvað annað hér í eyjunni, mér
finnst margir vera búnir að fá nóg.“
Verkefni smám saman verið
klipin af okkur
Ingimar Ragnarsson, verkstjóri
hjá Snæfelli, sagði að nokkurt óör-
yggi hefði verið yfír rekstrinum síð-
ustu 2-3 ár og smám saman verið að
saxa á verkefni. Ekki væri ýkja langt
síðan unnin hefðu verið um 100 tonn
af fiski í húsinu á viku og heilmikið af
fólki að störfúm. „Verkefnin hafa
smám saman verið klipin af okkur og
flutt burtu, ég finn á fólki hér að það
er reitt út í kaupfélagið og fínnst illa
verið farið með sig,“ sagði hann.
Ingimar sagði að mikil þróunar-
vinna hefði verið unnin í Hrísey,
starfsfólkið byggi yfir mikilli þekk-
ingu og færni og vinnuaflið væri
stöðugt, margir hefðu um og yfír 25
ára starfsreynslu. „Tónninn í fólk-
inu er sá að það hefur engan áhuga
á að taka þátt í frekari atvinnuupp-
byggingu með KEA og Snæfelli.
Traustið er algjörlega hranið, enda
er útgerðarsaga þeirra hér í eyjunni
síðasta áratug ansi sorgleg," sagði
Ingimar. Hann nefndi að þegar
mest var hefði kvóti Hríseyinga
verið um 1.700 tonn en fyrir hann
fengist dágóð upphæð nú. Kvótinn
væra nú á Dalvík og frá því farið
var að stýra hráefni þaðan og yfir til
Hríseyjar hefði því hrakað mikið.
„Vissulega er staðan slæm, en ég
hef fulla trú á að úr rætist. Sumir
fagna því að þessi staða sé komin upp
og telja að það muni verða okkur
Hríseyingum til góðs að slíta tengslin
við kaupfélagið,“ sagði Ingimar.
Afleiðing af kvótakerfinu
„Eg er dofin og mér finnst marg-
ir hér vera það líka,“ sagði Helga
Þorbjarnardóttir, starfsmaður Snæ-
fells. „Það er eins og allir séu úti á
þekju, menn hafa ekki alveg melt
þessar fregnir þó þeir geri sér fulla
grein fyrir alvöru málsins."
Helga sagði að þeir sem ættu
eignir í eyjunni væra verst settir,
þetta ástand hefði mest áhrif á þá.
„Fólk sér fram á að sitja uppi með
verðlausar eignir ef allt fer á versta
veg. Það er ekki einsdæmi að illa
gangi í litlum byggðarlögum á Is-
landi og það er því að miklu leyti af-
leiðing af kvótakerfinu sem við bú-
um við. Smærri fyrirtæki sameinast
þeim stæri'i, hluthafarnir heimta
arð og stjórnendum virðist sama um
hvað verður um fólkið, gróðasjónar-
miðið er alls ráðandi," sagði Helga.
Hún sagði menn kvíða því þegar
að því kæmi að pökkunarstöðinni
yrði lokað og líkur væra á að at-
vinnuleysi tæki við. Sem stæði væri
fólk dofið og skorti áræði, en hún
vildi þó vera bjartsýn á að Hrísey-
ingar stæðu saman um að finna önn-
ur atvinnutækifæri. „Ég hef trú á því
að þetta verði okkur á endanum til
góðs, við sem ætlum að búa hérna
áfram verðum að standa saman og
finna okkur eitthvað annað að gera.“
Skilin eftir kvótalaus og allslaus
Steinar Kjartansson hefur stai'f-
að hjá Snæfelli samfleytt frá 1980
og annað slagið þar á undan frá ár-
inu 1964 þegar hann fluttist til Hrís-
eyjar. Maiíanna Samúelsdóttir, eig-
inkona hans, starfar líka hjá fyrir-
tækinu og hefur gei't álíka lengi og
hann. „Þetta er alveg skelfilegt,
þetta kippir algjörlega undan okkur
grunninum. Ég heyri það á mörgum
að þeim finnst þetta vera svik við
okkur, við eram skilin hér eftir
kvótalaus og allslaus, búið að flytja
allt yfir til Dalvíkur," sagði Steinar.
Hann taldi að um endanlega
ákvörðun væri að ræða hjá Snæfelli
að loka pökkunarstöðinni, því yrði
ekki breytt. „Þannig að við verðum
að bretta upp ermarnar og finna
okkur eitthvað annað að gera, við
megum ekki láta hugfallast."