Morgunblaðið - 15.09.1999, Blaðsíða 25

MORGUNBLAÐIÐ
MIÐVIKUDAGUR 15. SEPTEMBER 1999 25
LISTIR
Breytingar
LIST OG
HÖNMIJIV
Listhús Ríkeyjar
MYNDVERK
RÍKEY INGIMUNDARDÓTTIR
Opið á verslunartíma.
Aðgangur ókeypis.
ÞRIÐJA dag septembermánaðar
vígði Ríkey Ingimundardóttir nýtt
sýningarsvæði sem hún hefur inn-
réttað í kjallara og kynnti jafn-
framt ýmsar breytingar í listhúsi
sínu að Hverfisgötu 59. Ríkey er
menntuð .sem leirlistakona frá
MHI, en henni er margt fleira til
lista lagt, gerir skúlptúra sem hún
gjarnan litar, málar og teiknar
ásamt því að renna skálar og annað
sem að leirlist lýtur. Hún er þekkt
fyrir sjálfsbjargarviðleitni, atorku
og framtakssemi, hefur haldið
fjölda sýninga úti um hvippinn og
hvappinn, aðallega á höfuðborgar-
svæðinu. Vinnan virðist vera
ástríða Ríkeyjar, og hún leitar víða
fanga en framtakssemin hefur
aldrei beinst í ákveðinn og skýrt
markaðan farveg innan listarinnar,
hvorki framsæknum núlistum né
fortíðarþrá. Frekar að hún sé með
báða fæturna á jörðinni, skirskoti
óspart til nánasta umhverfís og við-
burða dagsins, en um leið sækir
hún myndefni til fortíðar og þá
gjaman í sagnabrunninn. En Ríkey
hefur það fram yfir svo marga, að
vera gædd opinskáu og glettnu
geðslagi sem lengstum var bann-
vara í núlistum, hefur þó breyst hin
síðari ár. Jafnvel á þann veg að
grunnfærð skemmtun, sandkassa-
leikir og hávaði hefur haldið innreið
sína inn í virðuleg listasöfn, að
ógleymdum viðbjóði og sora.
Hvemig sem litið er á athafnir
Ríkeyjar, kemur hún til dyra eins
og hún er klædd, sem einnig er fá-
gætur eiginleiki á tímum yfirborðs
og sýndarmennsku, og skal meðtek-
in samkvæmt því. Hún hefur hæfi-
leika til margra átta, en sjálf frá-
Nýjar plötur
• HILMAR Jensson - Kerfill er
með djassgítarleikaranum Hilmari
Jenssyni. Þetta er þriðja platan sem
kemur út með
Hilmari í þessari
seríu hjá Smekk-
leysu. Hinir
tveir, Kjár, sem
hann gerði með
Skúla Sverris-
syni, og Traust,
sem hann gerði
með Kjartani
Valdimarssyni. I
þetta sinn nýtur
hann aðstoðar Oskars Guðjónsson-
ar, Eyþórs Gunnarssonar, Matthias-
ar Hemstocks, Bryndísar Höllu
Gylfadóttur og Andrew D’angelo.
Utgefandi er Smekkleysa en Jap-
is sér um dreifínguna. Hljóðritun
fór fram í hljóðveri FÍH-dagana 19.
og 20. janúar en hljóðblöndun fór
fram í Stúdíó September 17. og 18.
ágúst. Upptökumaður var ívar
Ragnarsson. Umslag og ljósmynd-
un: Goddur. Verð: 1.999 kr.
sögnin virðist oftar en ekki hafa
meira vægi en formkenndin og hnit-
miðuð heildin.
Hugtakið kitsch kemur fljótlega
upp í hugann þegar myndir Ríkeyj-
ar eru skoðaðar, það er vandþýtt á
íslenzku, getur í senn útlagst sem
klasturslegt hnoð og fágætlega vel
gerðir hlutir glingurs. Má þó skil-
greina sem tilbúna hvunndagslist
með í senn upphöfnu sem hégóm-
legu yfirbragði. Náði útbreiðslu í
Englandi á Viktoríutímabilinu, sem
list múgsins og hefur þróast á ýmsa
vegu og ratað inn í virðuleg lista-
söfn sbr. verk ameríska stórstirnis-
ins Jeff Koons, en annars er upp-
runinn óljós. En Koons er vel að
merkja New York-búi í fjölþjóðfé-
lagi en Ríkey Reykvíkingur frá
Siglufirði í fámennisþjóðfélagi. Til
eru ýmsar, bæði súrar og sætar út-
gáfur af kitseh, fylgir tímabundnum
sveiflum og verklagið telst öðru
fremur afurð og fylgifiskur iðnaðar-
þjóðfélagsins. Og þótt einhverjum
kunni að virðast það hæpið, má með
breyttum listsögulegum forsendum
skilgreina hinn yndisþokkafulla
æskustíl (Art Nouveau/ Jugendstil)
sem afsprengi kitsch, og það varð
að gildri núlist á þeim forsendum,
að um afkvæmi poplistarinnar væri
að ræða, eins konar hversdagsraun-
sæi líkt og Campbell-súpudósin. Og
vel að merkja er fegurð ekki eigin-
leiki hlutanna sjálfra, felst einungis
í huga þess sem virðir hlutinn fyrir
sér líkt og David Hume orðaði það
(Beauty is no quality in things
themselves: it exist merely in the
mind wich contemplates them).
Þetta er næsta auðvelt að sanna
með því að líta einungis nokkra ára-
tugi til baka, hvað þá aldarinnar
allrar sem og nítjándu aldar, því
enginn getur neitað því að fegurðar-
hugtakið hafi tekið drjúgum breyt-
ingum, á köflum stökkbreytingum,
á þessum tímaskeiðum einkum á
nýrri tímum. Þegar menn eru svo
að tala um vondan eða óþroskaðan
smekk, skal ekki litið fram hjá því,
að hinn svonefndi þroskaði smekkur
byggist á viðteknum gildum hvers
IMECALUX
tálhillur

Gott hillukerfi tryggir hámarks nýtingu á
plássi hvort sem er í bílskúr eða vörugeymslu.
Bjóðum allskonar lager- og hillukeifi sem
henta þínum þörfum.
Mjög gott verð!
Lyftitæki og trillur færðu einnig hjá okkur.
Lagerlausnir eru okkar sérgrein
- gæði fýrir gott verð
UMBOÐS- OG HEILDVERSLUN
Sbraumvr eftf
SUNDABORG I • SlMI 568-3300
tímaskeiðs og því eðlilega
nokkuð, jafnvel í meira lagi,
fljótandi hugtak. Auðvitað
er mögulegt að dýpka til-
finningar manna fyrir um-
hverfinu og fyrirbærum al-
heimsins, þjálfa augað eins
og heyrnina, læra að lesa
umhverfi sitt líkt og að
þroska tónnæmina, en þar
fyrir er fegurðin engin
áþreifanleg og óhagganleg
stærð. Og eins og hinn
nafnkunni ameríski listrýn-
ir Harold Rosenberg orðaði
það: „Gegn kitsch eru engin
mótrök til, engar andstæð-
ar hugmyndir, aðeins raun-
veruleiki. Til þess að binda
enda á það er nauðsynlegt
að breyta landslaginu, á
sama hátt og menn verða
að breyta landslaginu í
hitabeltinu til að eyða mýflugunum
sem valda malaríu. Kitsch er list
sem lýtur ákveðnum lögmálum, og
það á tímum er listamenn efast
stórlega um réttmæti allrar reglu-
festu innan listarinnar."
Útfrá þessum hugleiðingum má
vera ljóst, að gildar listsögulegar
forsendur liggja að baki allra skap-
andi athafna, þar á meðal kitsch,
sem birtist okkur í fjölþættri mynd
hvar sem maðurinn kemur og fer, í
skranbúðum sem stórverslunum,
kirkjugörðum sem skrúðlundum,
Disneylöndum sem íbúðum nýríkra.
Hins vegar eru uppi ýmsar rang-
hugmyndir um eðli þess og því má
ekki rugla við gróna alþýðulist. Og
þótt kitsch komi upp í hugann þeg-
ar verk Ríkeyjar eru skoðuð býr
hún augljóslega yfir víðfeðmai-i
hæfileikum en margir þeir sem
kunna sína hömruðu forskrift,
Dimmalinmi og svanurinn.
flagga lánsfjöðrum að utan og við-
urkenndari eru. Sumt er býsna vel
gert, ekki síst einstakir hlutar
myndverka þótt heildinni kunni að
vera ábótavant, kannski helst fyrir
skort á markvissri grunnþjálfun
með línu, frumform og liti, nævisti
er listakonan engan veginn.
Mannlegi þátturinn er afar ríkur í
verkum Ríkeyjar Ingimundardótt-
ur, og mörg þeirra eru áberandi
ástþrungin í útfærslu, en geta
naumast móðgað neinn. Það er eðli
þess háttar sköpunarferlis að hrista
síður upp í dýpri kenndum hvorki
efnislegum né andlegum, vekur
frekar undrun og notalegan fiðring.
I listhúsinu eru verk af ýmsum toga
hlið við hlið, gerir nokkurt kraðak
og mætti að ósekju koma til meiri
skilvirkni. Kjallarinn er góð viðbót,
leiðir hugann ekki svo lítið að list-
húsum í París, og þar hefur lista-
Hendur fyrir líf.
konan komið fyrir eldri sem nýrri
myndverkum, sem gefur gestum
gleggri yfirsýn yfir list hennar en
áður gerðist.
Bragi Ásgeirsson
STOFNFUNDUR
SAMTAKA
ATVINNULÍFSINS
verður haldinn á Grand Hótel Reykjavík, Guliteigi,
í dag miðvikudag 15. september og hefst kl. 15.00.
Dagskrá:
Kl. 15.00 Setning stofnfundar.
Kjör fundarstjóra og fundarritara.
Nýskipan hagsmunasamtaka atvinnurekenda
Kl. 15.05 Olafur B. Olafsson, formaður VSÍ.
Stofnsamningur Samtaka atvinnulífsins
Kl. 15.20 Formenn VSÍ, VMS og aðildarfélaga SA
undirrita stofnsamning.
Ný þjónustusamtök atvinnulifsins.
Kl. 15.30 Kynning: Ari Edwald, framkvæmdastjóri SA.
Fuíltrúaráð og stjórn SA
Kl. I 5.45 fulltrúaráð og stjórn kynnt.
Merki SA
Kl. 16.00 Verðlaunaafhending.
Samleið þjóðar og atvinnulífs
Kl. 16.10 Finnur Geirsson, formaður SA.
Móttaka
Kl. 17.00.
Fundurinn er opinn fulltruum
aðildarfyrirt.ekja Samtaka atvinnulifsins.
Verkbókhald
^ KERFISÞRÓUN HF.
I Fákafeni 11 * Sími 568 8055
M www.islandia.is/kerfisthroun

Súrefnisvörur
Karin Herzog
Silhouette