Morgunblaðið - 21.09.1999, Blaðsíða 46

-46 ÞRIÐJUDAGUR 21. SEPTEMBER 1999
UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ
Um títlendinga á íslandi
A SIÐUSTU áram
hafa öðru hvoru borist
fréttir frá Norður-
löndum í tengslum við
samskipti innfæddra
og imiflytjenda. Þar
hafa ýmiss konar fé-
lagsleg vandamál
skotið upp kollinum en
við Islendingar höfum
lítið fjallað um þessa
hluti þó að í raun sé
allt eins líklegt að slíkt
vkomi upp hérlendis.
Sá tími er nefnilega
liðinn að hér búi ein
þjóð með eina tungu.
Aætlað er að rúmlega
50 mismunandi erlend
Einar
Skúlason
tungumál séu töluð hér á landi sem
móðurmál útlendinga búsettra hér.
En það má h'ta á málefni innflytj-
enda í íslensku samfélagi í víðara
samhengi. Hvað með fordóma?
Flestir vilja ekki kannast við slíkt í
eigin fari, en samt erum við yfirleitt
óafvitandi uppfull af fordómum í
garð annarra.
Það má til dæmis taka viðhorf í
garð þeirra sem koma frá löndum
Asíu og hafa valið sér ísland sem
’iáieimili í lengri eða skemmri tíma.
Viðhorfin í garð þeirra hafa smátt
og smátt þróast upp í það að verða
hreint og beint fjandsamleg í sum-
um tilfellum. Þarna er um að ræða
fólk frá ólíku menningarsvæði, sem
talar tungumál mjög ólíkt íslensku
og öðrum germönskum málum. Það
á því oft í erfiðleikum með að ná
þeirri innsýn í þjóðfélagið hér sem
þarf til að geta gerst virkir þátttak-
endur.
Eg lagði leið mína í Landmanna-
laugar í sumar sem er
svosem ekkert í frá-
sögur færandi, en
samtalið sem ég varð
vitni að í heitu lauginni
er hins vegar eitthvað
sem mér finnst að eigi
erindi yíðar. Eg heyrði
á tal íslendings sem
var að fræða erlendan
ferðamann um málefni
innflytjenda hér á
landi. Samkvæmt við-
komandi eru flestir
innflytjendur hérlend-
is konur frá Filipp-
seyjum eða Tælandi
sem era keyptar upp-
úr verðlistum af ís-
lenskum karlmönnum. Þær myndi
síðan hópa hér á landi og hafa mikil
samskipti sín á milli en hafi enga
löngun til að kynnast innfæddum
eða læra tungumálið. Svo var að
endingu bætt við að börn þeirra
væra mun ofbeldisfyllri en böm
innfæddra og notuðu þar að auki
hnífa í sínum ofbeldisaðgerðum. Sá
sem heyrir svona frásögn úr munni
„venjulegs" íslendings, sem er á
ferðalagi með fjölskyldunni um
landið, getur ekki neitað því að van-
þekking á málefnum innfljrtjenda
er orðin að verulegu vandamáli og
fordómar of miklir til þess að
kyngja.
Stjórnvöld hafa með vaxandi
mæli reynt að koma til móts við
þarfir fólks sem hefur valið að flytj-
ast hingað til lands og auðga þannig
mannlífið, en þar mætti þó gera
betur. A meðan verða smám saman
til smáir menningarkimar fólks
sem hefur mikil samskipti sín á
Stjórntækni.sknli kslands
Höföabakka 9
Sími 567 1466
MARKAÐSFRÆÐI

Stjórntækniskóli Islands
gefur þér kost á beinskeyttu 250 stunda námi í
markaðsfræðum. Náminu er ætlað að koma til móts við
sívaxandi kröfur atvinnuiífsins um hæfari starfskrafta.
Námið er ætlað fólki, sem vill bæta við sig þekkingu og fá
innsýn í heim markaðsfræðanna.
Markmið
námsins er meðal annars að þátttakendur tileinki sér
markaðshugsun í íslensku viðskipta- og athafnalífi og nái
þannig betri árangri.
Námið
er í formi fyrirlestra og verkefnavinnu og tekin eru próf í
einstökum greinum.
Kennarar
eru allir háskólamenntaðir og eiga að baki góða reynslu
við kennslu og í viðskiptalífinu.
Námsgreinar
Markaðsfræði. Stjórnun og sjálfstyrking.
Sölustjórnun og sölutækni. Auglýsingar.
Vöruþróun. Tölvunotkun í áætlanagerð.
Vörustjórnun. Viðskiptasiðferði.
j „Ég mæli
með náminu
fyrir alla þá,
er starfa við
markaðs- og
j sölustörf. Ég
hef verið í sölumennsku í
6 ár og námskeiðið hefur
nýst mér • vel í starfi.
Fjölbreytt og áhugavert
námskeið."
Elísabet Ólafsdóttir
Eggert Kristjánsson hf.
„Ég mæli
tvímælalaust
með þessu
námi fyrir
alla þá sem
eitthvað eru
tengdir markaðs-, sölu-,
upplýsinga-, skipulags-
og/eða framleiðslumálum
sinna fyrirtækja.“
Hendricus Bjarnason
Skýrr
Innflytjendur
Hver og einn má líta í
eigin barm, segir Einar
Skúlason, og spyrja
sjálfan sig hvort hann
sé haldinn fordómum.
milli en takmarkar samskiptin við
aðra hópa. Þarna geta stjórnvöld
bætt frammistöðu sína með því að
auðvelda hópunum samskiptin með
ýmsum leiðum og takmarka þannig
þá tortryggni sem getur myndast
milli þeirra. Það er fyrst og fremst
gert með fræðslu, t.a.m. tungum-
álakennslu eða fræðslu um mis-
munandi trúarbrögð og mismun-
andi menningarheima. Það má líka
hugsa sér einhvers konar félags-
lega tengiliði eða aðstoðarmenn á
einstaklingsgranni fyrir þá sem
flytjast hingað. Það er hins vegar
ekki markmið í sjálfu sér að koma í
veg fyrir myndun hópanna, enda
ósköp eðlilegt að fólk sem á rætur í
svipuðu menningarumhverfi leiti í
félagsskap hvers annars. Það næg-
ir líka að benda á öll þau Islend-
ingafélög sem era starfandi víða
um heim. Þá hittist fólk við ýmis
tækifæri eins og á sautjánda júní, á
þorrablótum eða bara þegar tilefni
gefst til. Það myndi engum hér á
landi detta í hug að stimpla þá
hegðun sem neikvæða eða andfé-
lagslega, en þeir hinir sömu gera
það hins vegar þegar útlendingar
hópa sig saman hér á landi.
Hvað get ég gert?
Hver og einn má líta í eigin bai-m
og spyrja sjálfan sig hvort hann sé
haldinn fordómum í garð innflytj-
enda á Islandi. Það tekst ekki að
búa til mannbætandi samfélag til
framtíðar hér á landi fyrr en hver
og einn hefur bætt sína hegðun.
Fjölmiðlar mega líka taka sig á í
umfjöllun um innflytjendur. Ein-
hverjum fréttamönnum hefur til
dæmis þótt nauðsynlegt að taka
fram þegar einstaklingar af asísk-
um upprana eiga þátt í slagsmálum
sem komast á síður blaðanna, varla
þarf að taka fram að ekki þykir
ástæða til að geta uppruna hinna
þátttakendanna. Svona umfjöllun
styður ekki aðeins fordóma, hún
kallar á þá og býr til vandamál.
Forystumenn þjóðarinnar mega
líka líta í eigin barm og ganga á
undan með góðu fordæmi. Ef
stjórnmálamenn og aðrir þeir sem
leiða þjóðfélagsumræðuna hérlend-
is gæta þess að skilaboðin sem þeir
bera hvetji til aukins umburðar-
lyndis, virðingar fyrir ólíkum
menningarstraumum og hvetji til
fullrar þáttöku allra í samfélaginu
óháð upprana, litarhætti, kynferði
eða trúarskoðunum þá mun það
gera sitt til að byggja upp samfélag
aukins umburðarlyndis hér á Isl-
andi.
Þessi mál verður að ræða í
hreinskilni og fólk verður að hafa
augun opin fyrir þeim öfgum sem
geta birst og þeim hættumerkjum'
sem þegar eru komin fram. Það er
hætta á ferðum hér á sama hátt og
hefur komið fram í Noregi, Dan-
mörku og Svíþjóð. Það þýðir ekki
að stinga höfðinu í sandinn, það
verður að horfast í augu við vand-
ann og taka á honum.
Höfundur er varaformaður Sam-
bands ungra framsóknarmanna.
Aðferðafræði II.
ÞAÐ er ekki aðeins
innan Framsóknar-
flokksins sem hinn
kunnuglega regla og
aðferð Framsóknar-
flokksins er ástunduð.
Aróðursaðferðir for-
stjóra og stjórnar-
manna Landsvirkjunar
eraafsamatoga.
Því var og er haldið
fram af stjóm og bók-
hölduram Landsvir-
kjunar að íyrirtækið
skili gríðarlegum arði í
þjóðarbúið - um þrem-
ur miHjörðum á ári,
með sölu raforku eink-
um til stóriðju og að
Siglaugur
Brynleifsson
kostnaður við virkjanir sé reyndar
mikill, en verði auðveldlega greiddur
á 60 áram og að þá verði virkjanim-
ar hrein eign landsmanna, hrein
gullnáma sbr. skrif varaforstjóra
Landsvirkjunar fyrir nokkrum mis-
. serum. Hin hreina eign verður eftir
60 ár þannig á sig komin, að hefjast
þarf handa um endurbætur og
nýbyggingar og endumýjun allra
véla. Svo gullnáman verður þar með
horfin. Kostnaðurinn við virkjanim-
ar undir forræði og ráðsmennsku
starfsmanna Landsvirkjunar er að
ríkið hefur orðið að taka á sig obban
af skuldum þess og nema greiðslur
vaxta og afborgana af þeirri skuld
um einum þriðja af vaxta- og afborg-
unargreiðslum allra skulda ríkis-
sjóðs.
Samkvæmt reikningum Landsv-
irkjunar selur Landsvirkjun 62% af
orkuframleiðslunni til stóriðjufyrir-
Heilir
sturtuklefar
tækja, en 38% til al-
mennra notenda. Verð-
ið tO álveranna er um
88 aurar á kílóvattst-
und en til almennings
2,86 kr. Þriðjungur
tekna Landsvirkjunar
kemur frá stóriðjunni.
ISAL og Norðurál
kaupa um 82% af heild-
arrafmagni tO stóriðju.
Alframleiðsla þarfnast
mikOlai’ og ódýrrar raf-
orku og hér á landi eru
þær aðstæður, að selj-
endm raftnagnsork-
unnar selja viðkomandi
fyrirtækjum orkuna á
mjög lágu verði, en al-
Starfsmenntun. Fjárfesting til framtíðar.
Sími 567 1466. Opið til kl. 22.00.
Sturtuklefar heilir með 4 hliðum,
sturtubotni og sturtusetti.
Stærðir 70x70, 80x80, 90x90,
72x92 og 80x120.
i ferkantaðir og bogadreg-
ÍÉÉ VATNSVIRKINN ehf
V Ármúla 21,533 2020. j
IHBHHI
BMHMHMM

mennir notendur, íslensk iðnfyrir-
tæki og aUur almenningur greiða
Virkjunarmál
Stóriðjustefnan og höf-
uðfrumkvöðull hennar,
Landsvirkjun, segir
Siglaugur Brynleifsson,
eru hagsmunasamtök.
rúmlega þrisvar sinnum hærra verð
fyrir orkuna og þær greiðslur vega
upp haUann á hinni ódýru orku tO ál-
fyrirtækja. A þennan hátt greiða al-
mennir notendur niður greiðslur tO
álfyrirtækjanna. Þetta fyrirkomulag
er mikill hemill á allar framkvæmdir
í iðnaði hér á landi. Orkuverðið er
svo hátt að loðnubræðslur út um aUt
land brenna svartolíu til þess að
þurfa ekki að nota rándýra raforku
frá Landsvirkjun. Fleiri fyrirtæki
hafa sama hátt á og nýjasta dæmið
er af fyrirhugaðri vinnslustöð úr
úrgangi sláturhúsa. Stofnendur
þeirrar stöðvar á Suðurlandi telja að
þeir verði að nota olíu tO framleiðsl-
unnar í stað þess að kaupa orkuna af
Landsvirkjun. Olíunotkun er talin
mun hagkvæmari og með því spara
nefnd fyrirtæki mOljónir í orku-
kostnað.
Orkukostnaður er talinn orka
mestu tO búferlaflutninga úr dreif-
býli og gefur því augaleið að okur-
verð Landsvirkjunar er höfuðá-
stæða hinnar margumræddu
byggðaröskunar.
Þjóðhagslegt tap landsmanna af
rekstri Landsvirkjunar er auðsætt
og forsenda tapsins er stóriðjustefn-
an, sem er jafnframt forsenda þess
að Landsvirkjun starfi í því fonni
sem nú er og einnig forsenda rekstr-
ar og ágóðasköpunar fyrir þau fyrir-
tæki sem nátengdust era Landsvir-
kjun, verktakafyiirtæki og vitaskuld
starfsöryggi skurðgi-afara, stíflu-
gerðarmanna og allra tækniki-ata
fyrirtækisins, auk þess hóps ann-
arra fastra starfskrafta, bókhaldara
og verkalýðsins horska.
Samkvæmt upplýsingum Landsv-
irkjunar vinna um 1.000 einstakling-
ar hjá fyrirtækinu þegar aflt er talið,
þetta er lítið brot af vinnufæram
starfskröftum þjóðarinnar allrar og
enn minna brot eru „stóriðjugrein-
ar“ kerskálanna ásamt stjómendum
og kontóristum þeirra stofnana. En
þessi skari og stefna þeirra fyrir-
tækja og „áldraumamanna“ gengur
þvert á eðlilega verkaskiptingu i
landinu og er aðalástæða byggðar-
öskunar og hemOl á allt meiriháttar
framtak í íslenskum iðnaði og eðli-
legri iðnvæðingu.
Og það er fleira sem tapast en
peningar. Imynd landsins sem lands
víðema og óspilltrar náttúra hverfur
og þau svæði eiga eftir að afskræm-
ast ef svo heldur sem horfir með
framkvæmd Landsvirkjunar á há-
lendi íslands.
Með kaffæringu Hágöngusvæðis-
ins urðu stjómendur Landsvirkjun-
ar merktir í augum allra siðaðra
manna sem „umhverfismðingar“ og
það mark tekst þeim aðOum ekki að
afmá með námskeiðum svo sem
„Umhverfið í okkar höndum“ - Um-
hverfismál í ársskýrslu Landsvir-
kjunar 1999 -. TOburðir stofnunar-
innar í umhverfísmálum era allir
unnir fyrir gýg. Hervirkin á hálend-
inu era öflum auðsæ, gegnum
hræsnisfullar yfirlýsingar og blaður
stjómarmanna og bókhaldara stofn-
unarinnar. Þar við bætist fáránleg
röksemdafærsla annarra áldrauma-
manna á alþjóðlegum ráðstefnum
um umhverfismál, en nú er svo kom-
ið að þegar fulltrúar stjómvalda hér
á landi taka að réttlæta neitun á
Kýótó-undirskrift og byrja á blaðri
sínu um „endumýjanlegar orkulind-
ir“ þá er svarið vorkunnarbros og í
besta falli forundran yfir viðundrinu
- sem þessi álstefna íslenskra
stjómvalda er orðin á alþjóðavett-
vangi.
Stóriðjustefnan og höfuðfram-
kvöðull hennar, Landsvirkjun, era
augljós hagsmunasamtök, sem iierj-
ast nú fyrir tilvera sinni með aukn-
um hemaði gegn landi og þjóð, en
það er borin von að núverandi
stjórnarstefna, sem virðist vera
stefnumörkuð af hugmyndafræðing-
um Framsóknarflokksins í þessum
efnum, láti af Landsvirkjunarstefn-
unni, því:
Margurímannslíki
moldvörpuandi
sigeinnsénanfær
hannsérekkilengra...
(Bjami Thorarensen)
Höfundur er rithöfundur.
x-s&i