Morgunblaðið - 19.05.2000, Blaðsíða 6

Rómarskífa
6 FÖSTUDAGUR 19. MAÍ 2000 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Söfnun
vegna at-
burðanna í
Hollandi
MORGUNBLAÐINU hefur borist
eftirfarandi tilkynning:
Sprengingin í Enschede, laugar-
daginn 13. maí síðastliðinn, leiddi
til þess að tvær íslenzk/hollenzkar
fjölskyldur misstu allar eigur sín-
ar, hús, innbú og annað það sem
manninum fylgir. Vegna þessara
hörmulegu atburða hafa aðstan-
dendur sett á fót söfnun til styrkt-
ar Bjarna Ketilssyni og Birnu
Margréti Júlíusdóttur og fjöl-
skyldum þeirra. Opnaður hefur
verið reikningur í Landsbanka Is-
lands 0111-05-268600 fyrir þá, sem
vilja sýna þessum fjölskyldum
stuðning í erfiðleikum þeirra.
Með fyrirfram þökk.
Guðný Óskarsdóttir
Skólavörðustíg 23,
Þórunn Óskarsdóttir
Óðinsgötu 2
Sigríður Jónsdóttir
Njálsgötu 33.
Andlát
JÓN KR.
SVEINS-
SON P
LÁTINN er í Reykjavík Jón Kr-
Sveinsson rafvirkjameistari. Jón
fæddist24. nóvember 1911 í Látravík
í Eyrarsveit. Foreldrar hans voru
Sveinn Jóhannesson, stýrimaður og
húsasmíðameistari í Reykjavík, og
Kristrún Jónsdóttir.
Jón var framkvæmdastjóri Raf-
virkjadeildar Sameinaðra verktaka á j
Keflavíkurflugvelli og stjórnai-for-
maður f'yrstu árin. Þá sat hann í
stjórn Sveinafélags rafvirkja 1935-
1936 og var formaður Félags lög-
giltra rafverktaka 1948-1953. Hann
var jafnframt meðstofnandi Lands-
sambands íslenskra rafverktaka og
formaður árin 1949 til 1956, er hann
hætti afskiptum af félagsmálum raf-
iðnaðarmanna.
Jón var meðstol'nandi Félags
áhugamanna um fiskirækt. sem stofn- ,
að var 1966 og formaður þess fyrstu
sjö árin. Hann var einnig meðstofn-
andi Landssambands fiskeldis- og
hafbeitarstöðva sem stofnað var 1981
og formaður þess fyrstu árin. Jón
stofnaði ásamt fleirum hlutafélagið
Látravík árið 1965 og var í stjórn
þess til dánardags. Félagið stóð fyrir
því að koma upp aðstöðu til hafbeitar
á laxi í Lárósi í Eyrarsveit og rak þar
hafbeitarstöð til 1989, en síðan hefur *
aðstaða félagsins verið leigð út. Jón
var rafverktaki fram á síðustu ár, en fg
var öll sumur í Lárósi við hafbeitina. ™
Forseti íslands veitti Jóni riddara-
kross hinnar íslensku fálkaorðu 17.
júní 1984. Einnig hlaut Jón heiðurs-
pening Knattspyrnufélags Reykja-
víkur 1932 og heiðurspening Stanga-
veiðifélags Reykjavíkur.
Eftii-lifandi eiginkona Jóns er Jór-
unn G. Rósmundsdóttir og áttu þau
saman fimm börn. Fyrri eiginkona |
Jóns var Þórunn Bjarney Einars- |
dóttir, sem lést 17. janúar 1950, og
áttu þau saman fimm börn.
Félagi í björgunarsveitinni Súlum féll í sprungri á Grænlandsjökli
Morgunblaðið/Ölafur Ólafsson
Unnið að því að bjarga Aðalsteini upp úr sprungunni. Roland Naar,
þekktur hollenskur fjallamaður, með línuna við sprunguna en til hægri
sést í Halldór Halldórsson úr Björgunarsveitinni Súlum. Roland missti
félaga sinn í sprungu og var tilgangur ferðafélaganna í Súlum að freista
þess að ná líki hans upp úr henni.
sig, sprungan opnaðist og hann féll
ofan í hana. „Ég náði að krafsa tvisv-
ar í brúnina áður en ég féll niður og
ég náði því líka að sjá skelfingarsvip-
inn sem kom á félaga mína áður en ég
hvarf ofan í sprunguna. Halldór stóð
nánast alveg upp við mig og reyndi að
grípa í mig, en þetta gerðist svo
snöggt að það þýddi ekkert, enda
hefði ég þá sjálfsagt dregið hann nið-
ur með mér,“ sagði Aðalsteinn.
Hélt ég væri að grafast
lifandi í snjóílóði
Hann sagði að sprungan hefði ver-
ið mjög þröng, hann hefði getað þrýst
bakinu að öðrum vegg hennar og
hnjánum í hinn og þannig getað dreg-
ið úr fallinu fyrst í stað, en svo opnað-
ist hún meira og hann hrapaði eftir
það í fríu falli þar til hann stöðvaðist
þegar sprungan fór að þrengjast aft-
ur. „Ég lenti liggjandi á vinstri hlið-
inni og það hrundi yfír mig þó nokkuð
af snjó sem ég grófst í og ég hélt í
fyrstu að ég væri að grafast lifandi í
snjóflóði ofan í sprungunni og það var
hræðileg tilhugsun. Eg fór strax að
reyna að hreyfa mig og rífa mig laus-
an og náði að koma höfðinu upp úr og
hægri hendinni, en að öðru leyti var
ég grafinn fastur í snjóinn, alveg
gjörsamlega kíttaðui- niður. Það vildi
mér til happs að lína sem við höfðum
verið með uppi og var laus hrundi nið-
ur í sprunguna með mér og um leið og
ég losaði höndina upp úr snjónum
náði ég í endann á henni og vafði
henni strax kirfilega utan um hönd-
ina og í greipina og kallaði upp til fé-
laga minna að tryggja hinn endann
og brugðust þeir skjótt við.
Ég sá fljótt að ég myndi ekki geta
losað mig sjálfur úr snjónum, ég kom
hendinni engan veginn að beltinu til
að festa línuna. Þannig að ég kallaði
upp til félaganna og bað þá að síga
niður eftir mér. Olafur kom niður
skömmu síðar og batt okkur saman.
Þegar þeir byrjuðu að draga mig upp
snerist upp á líkamann, ég var kol-
fastur líkt og ég lægi í steypu, þannig
að ég orgaði upp og bað þá að hætta.
Ólafur gat grafið mig upp úr snjón-
um, hann notaði bara hendurnar og
sparkaði upp snjónum með fótunum.
Við losuðum mig úr skíðunum og að
því búnu var ég dreginn upp. Það var
mikið um faðmlög á brúninni þegar
upp var komið,“ sagði Aðalsteinn.
Þar sem hann sat fastur í sprung-
unni á um 20 metra dýpi og leit niður
sagðist hann bara hafa séð ofan í
svart hyldýpi. „Það eina sem ég hugs-
aði um var að bjarga mér, bæði þegar
ég var að falla niður og eins þegar ég
lá fastur í snjónum ofan í sprungunni,
lífshvötin er svo sterk,“ sagði Aðal-
steinn. Hann sagðist i raun aldrei
hafa verið hræddur, um leið og hann
náði taki á línunni sagðist hann hafa
orðið viss um að hann myndi lifa þetta
af. „Þegar ég sá að ég gæti ekki
bjargað mér sjálfur upp treysti ég á
félaga mína og þeir brugðust ekki,
þeir gerðu þetta með glæsibrag og
það var aldrei neitt fum á þeim,“
sagði Aðalsteinn, en alls liðu um 40
mínútur frá því hann féll ofan í
sprunguna þar til hann var kominn
upp aftur. Þótt ótnílegt megi virðast
slapp hann algjörlega ómeiddur úr
þessum hildarleik, með einungis tvo
litla marbletti á olnboga. „Kuldinn
var verstur, þótt ég væri vel klæddur
varð mér fljótt alveg ógurlega kalt,
ég var dálítið blautur þegar þetta
gerðist, sveittur el'tir gönguna upp og
það settist fljótt að mér kuldi, ég var
eins og freðfiskur þarna ofan í
sprungunni.11
Ekkert tóm til að
hugsa um þetta
Aðalsteinn segir að sér hafi ekki
gefist tóm til að hugsa mikið út í at-
vikið. „Við vorum að vinna að verk-
efni og um leið og búið var að bjarga
mér upp fórum við í það, þannig að ég
hafði engan tíma til að velta mér upp
úr þessu,“ sagði hann.
Leiðangur þeirra félaga í Súlum
bar ekki árangur sem kunnugt er,
einungis skíðastafur Hollendingsins
fannst í sprungunni sem hann féll í.
Félagamir úr Súlum komu heim til
Akureyrar á miðvikudagsmorgun, en
þeir þurftu að bíðá í nokkra daga á
jöklinum þar sem skíðavélin gat ekki
lent þar vegna veðurs. „Við ákváðum
að segja ekki nokkrum einasta manni
frá þessu fyrr en við værum komnir
heim, við vildum ekki valda okkar
fólki heima óþarfa áhyggjum," sagði
Aðalsteinn sem nú er svo sannarlega
reynslunni ríkari.
Björgunarsvcitarmenn við sprunguna sem Hollendingurinn féll ofan í.
Hugsaði um
það eitt að
bjarga mér
AÐALSTEINN Amason,
einn fimmmenninganna
sem tóku þátt í leiðangri
björgunarsveitarinnar
Súlna á Akureyri á Grænlandsjökul,
komst heldur betur í hann krappan í
upphafi leiðangursins, en hann féll of-
an í sprungu í jöklinum eina 20 metra
og lá þar pikkfastur í skafli. Hann tel-
ur einskæra heppni og góða og
trausta félaga hafa orðið sér til bjarg-
ar.
Félagarnir fimm, Aðalsteinn, Hall-
dór Halldórsson, Leonard Birgisson,
Ólafúr Ólafsson og Sigurður Sæ-
mundsson, fóru í síðustu viku í leið-
angur til Grænlands þar sem freista
átti þess að ná upp líki Hollendings
sem féll í sprungu á jöklinum. Ferða-
skrifstofa hafði skipulagt þangað
ferðir fyrir fjallgöngufólk og voru
búðir þess skammt frá Einar Mik-
aelsenfjalli, sem er í um 360 kíló-
metra fjarlægð suður af Scoresby-
sundi. Búðimar vom í um 1.400
metra hæð, en slysstaðurinn var þar
um 500 metmm ofar. í hópnum var
þekktur fjallamaður, Roland Naar,
ásamt félaga sínum, frænda konu
sinnar, en það var hann sem féll ofan í
spmnguna og lést. Roland er reynd-
ur á þessu sviði, hefur m.a. farið í þrjá
leiðangra á Everest, gengið á K2, á
Suðurpólinn og yfir Grænlandsjökul
svo dæmi séu tekin.
Fimmmenningarnir komu sér upp
búðum um 500 metmm neðan við
slysstaðinn og héldu síðan rakleiðis
þangað. Aðalsteinn, Sigurður og
Roland fóm fyrstir upp, en hinir
drógu þyngri búnað og komu í kjöl-
farið. Áðalsteinn sagði að ferðin upp
hefði verið nokkuð erfið, enda mikill
nýfallinn snjór. Þeir komu sér fyrir í
um 100 metra fjarlægð írá spmng-
unni sem Hollendingurinn féll ofan í
og hófu þegar að búa sig undir að síga
ofan í hana.
Sá skelfingarsvipinn
sem kom á félaga mína
Aðalsteinn tryggði Roland í línu á
belti sínu, en hann þekkti svæðið
best. Hann gekk í átt að sprungunni
og stakk niður snjóflóðastöngum í
hveiju skrefi til að tryggja að hvergi
væra sprungur. „Við töldum okkur
100% öragga, það væm engar
spmngur á þeirri leið sem við þyrft-
um að fara frá búnaðarstöðinni að
þessari spmngu sem við vomm að
fara ofan í,“ sagði Aðalsteinn, en
hann sagði að leiðangurinn hefði haft
varkárni í fyrirrúmi, þannig hefðu all-
ir verið bundnir saman.
„Ég var að vinna við frágang á línu
og þurfti að ná í búnað neðan til á
svæðinu þegar óhappið varð,“ sagði
Aðalsteinn. Hann sagði að spmngan
hefði legið langsum en ekki þvert eins
og oftar er. „Ég taldi mig á tryggu
svæði þegar ég lagði af stað, en lík-
lega hefur verið eitthvað þykkra
snjólag og ís yfir þessari sprangu en
annars staðar,“ sagði Aðalsteinn, en
það skipti engum togum, snjórinn gaf
BM'VAIIA
Söludeild í Fornalundi
Brciðhöfða 3 • Sfmi 585 5050
Þakskífur með 25 ára ábyrgð
fegra húsið þitt.
Kynntu þér málið á
www.bmvalla.is.
www.bmvalla.is