Morgunblaðið - 09.08.2000, Qupperneq 35

MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
MIÐVIKUDAGUR 9. ÁGÚST 2000 35
Líflegir landafundir
Jóhanna Karlsdóttur, annar höfundur bókarinnar, ásamt Bimu Sigur-
jónsdóttur ritstjóra, Tryggva Jakobssyni, útgáfustjóra Námsgagna-
stofnunar, og Gunnari Marel Eggertssyni skipstjóra um borð í Islend-
ingi daginn áður en hann lagði úr höfn frá Reykjavík.
BÆKUR
Skáldsaga
LEIFUR EIRÍKSSON
- Á FERÐ MEÐ LEIFI
HEPPNA
eftir Jóhönnu Karlsdóttur og Leif
Aidt. Jetta Jorgensen mynd-
skreytti. Námsgagnastofnun.
2000 - 80 bls.
LANDAFUNDIR íslendinga
verða ýmsum að umhugsunarefni um
þessar mundir. Ef marka má fomar
bækur íslenskar og aðrar heimildir
eni töluverðar líkur á því að menn af
íslenskum uppruna hafi fundið Vest-
urheim á undan öðrum Evrópu-
mönnum fyrir 1000 árum. Það er
raunar eitt af mestu ævintýrum mið-
alda. Þótt landnám hafi ekki heppn-
ast þar vesturfrá hefur minningin
um Vínland hið góða, Helluland og
Markland lifað með þjóðinni - að
ógleymdu Grænlandi. Sagan af
landafundunum og tilraununum til
landnáms varðveittust best í tveimur
ritum fornum, Grænlendinga sögu
og Eiríks sögu rauða. Út frá þessum
tveimur fornsögum hafa Jóhanna
Karlsdóttir og Leif Aidt spunnið
sögukom sem þau kalla sögulega
skáldsögu og nefna Leifur Eiríksson
- á ferð með Leifi heppna. Jetta
Jprgensen myndskreytir sögun líf-
lega, oft með blæbrigðum myndasög-
unnar og gefur bókinni aukna dýpt.
Mér finnst raunar nokkuð mikið
sagt að nefna verk þetta sögulega
skáldsögu. Höfundar byggja að
sönnu á sögulegum heimildum og yf-
ir sögunni er dálítið þjóðfræðilegur
blær. En söguleg skáldsaga ein-
kennist umfram allt af skáldlegri
umsköpun sögulegs vemleika og
sköpun skáldsagnaheims sem ein-
kennist af örlagasinfómu tilbúinna
persóna sem lifa þó og hrærast í
sögulegum tíma við átakafullar að-
stæður. Þeim er ætlað að túlka anda
tímans og örlög þeirra em oft mögn-
uð söguflétta.
Persónur Aidts og Jóhönnu em
aftur á móti þekktar úr frumheimild-
unum og í stað sögufléttu sjáum við
brot úr sögum þeirra, svipleiftur,
sem að sönnu em haganlega gerð.
Þar sem verkið er bersýnilega ætlað
ungum lesendum velja höfundarnir
gjaman bamsleg sjónarhom, Eirík
rauða í æsku eða Leif son hans á
æskuáram sínum. Takmarka þau
sjónarhorn gjarnan söguframvind-
una enda er ýmislegt í þessum fmm-
heimildum varla við hæfi ungra
barna. Ég hygg að ritið sé nokkuð vel
heppnað sem skemmti- og fræðslurit
um landafundina. Frásögnin er lífleg
og auðlesin en þó hlutlæg. Mér þykir
líklegt að börn eigi auðvelt með að
samsama sig helstu persónunum.
Þar að auki hefur frásagan fræðslu-
gildi, getur aukið á orðaforða og veitt
innsýn inn í heim miðalda. Einhvem
veginn finnst mér þó fulllítið verða úr
framvindu og risi sögunnar, líkt og
allt renni dálítið saman í eitt.
Kannski af því að sagnfræðin og
þjóðfræðin taki völdin af skáldskapn-
um.
Frágangur og útlit ritsins er að
flestu leyti gott þótt próförk hefði
mátt lesa betur á stöku stað. Þetta er
rit sem hefur í senn skemmti- og
fræðslugildi enda þótt hæpið sé að
kalla það sögulega skáldsögu.
Skafti Þ. Halldórsson
Verktaka- og framleiðslufyrirtæki:
1. Til sölu lítil naglaverksmiðja sem framleiðir 2 til 4 tommu saum.
Hraðvirk og einföld. Nægur markaður fyrir þessa vöru. Þarf góðan
bílskúr.
2. Mjög góður körfubíll til sölu í frábæru viðhaldi. 50 kw rafstöð fylgir
með ef vill. Fastir og góðir viðskiptavinir. Laus strax.
3. Steinsögun, kjarnaborun og smámúrbrot. Sami eigandi í 9 ár. Næg
verkefni, góð velta. Laus strax ef vill.
4. Verktakafyrirtæki til sölu með 30 feta trailer með tonnmetra krana.
Sjálfstæð dæla með 1000 bör með 130 I pr. mín. 350 hestöfl. Vél
Man diesel, Fullt af slöngum og aukahlutum fylgja með. Eru elstir
og þekktastir í faginu. Fastir og stórir viðskiptavinir. Sami eigandi í
10 ár.
5. Tækjaleiga sem sérhæfir sig í hábrýstidælum, jarðvegsbjöppum
o.b-h. Sami eigandi í 11 ár. Mikið af föstum viðskiptavinum.
Sölu- og veitingastaðir:
1. Einn nýjasti og glæsilegasti matsölustaður landsins á frábærum
stað. Öll tæki ný, allt nýtt og gott. Mikil aðsókn frá byrjun og ört
vaxandi. Góður kokkur á staðnum sem getur haldið áfram. Heitasti
tískustaðurinn í dag.
2. Ein þekktasta ísbúð landsins til sölu. Selur mikinn ís allt árið. Grill,
sælgæti og er með stóra myndbandaleigu. Sæti fyrir 12 manns.
3. Veisluþjónusta með matvælaframleiðslu sem selur um 500 matar-
bakka á dag. Gott fyrirtæki í eigin húsnæði.
4. Veitingahús á Vesturlandi sem tekur 120 manns í sæti. Dansleikir
um helgar. Bar, matur og kaffi. Vinsæll ferðamannastaður. Heilu
rúturnar koma í mat og það oft á dag, enda einn fjölmennasti
ferðamannastaður á Vesturlandi. Veitingaaðstaðan og húsnæðið
er til sölu og hægt að yfirtaka gott lán til 25 ára. Allt nýtt í húsinu.
Mikið úrval af ýmsum veitingastöðum til sölu
ásamt veisluaðstöðu.
Upplýsingar aðeins á skrífstofunni.

SUOURVE R I
SiMAR 581 2040 OG 581 4755. REYNIR ÞORGRÍMSSON.
Veður og færð á Netinu
'jjþmbl.is
Þrumandi
bassaraddir
TOIVÍLIST
Hallgrfmskirkja
ORGELTÓNLEIKAR
Luc Antonini frá Avignon flutti
orgelverk eftir Marchand, J.S.
Bach, Mozart, Mendelssohn, Marcel
Dupré og Olivier Messiaen. Sunnu-
dagurinn 6. ágúst, 2000.
EITT af því sem skiptir miklu máli
í útfærslu orgeltónlistar er samskipan
radda og styrkleiki þeirra en bæði
þessi atriði snerta ekki leiktækni
orgelleikarans, því um er að ræða
stillingu registra, sem leiðir af sér vél-
ræna svöran orgelsins en ræðst af
smekk og skilningi organistans og
möguleikum í raddskipan hvers org-
els. Að þessu leyti býr Klais-orgel
Hallgrímskirkju yfir miklum mögu-
leikum í mótun blæbrigða og mikil-
fenglegri hljóman. Margföld áttund-
arskipan eins tóns getur brenglað
hina náttúrlegu skipan raddanna og
sé sú aðferð notuð í þéttri hljómskip-
an eða fjölrödduðum rithætti getur
myndast sí-hljóman, sem leiðir til
þess að lagferlið hverfur inn í sí-nið
yfirhljómandi radda. Þetta á einnig
við ef áttundaskipanin er í undirátt-
undunum, þ.e. ef svonefnd 8-fóta
rödd, sem er í réttri tónstöðu, er tvö-
földuð með 16- eða jafnvel 32-fóta
röddum og getur þá orðið úr slíkri
þrefóldun þvílíkur drynjandi að efri
raddimar nánast týnist í þmmgný
bassans. Þetta atriði á reyndar við um
leik Luc Antonini frá Avignon, sér-
staklega í fyrsta verki tónleika hans í
Hallgrímskirkju sl. sunnudag. Grand
dialogue, eftir Louis Marchand
(1669-1732), var þannig registeraður
að aðeins heyrðist á köflum í bassan-
um. Þessi þykka raddskipan var einn-
ig ráðandi í fúgu eftir J.S. Bach, sér-
staklega undir lokin. Fúgan er samin
yfir fornkirkjulega sléttsálmastefið
Meine Seele erhebet den Herren,
sem rakið er til Georg Rhau, tón-
skálds og útgefanda, er starfaði við
kirkjuskólann í Leipzig til 1520 og síð-
an í Wittenberg, m.a. sem prentari og
gaf þar út merkilegt safnrit söng-
verka árið 1535.
Næst á efnisskránni var Andante-
þátturinn fyrir sjálfspilandi orgel eft-
ir Mozart, sem þrátt fyrir allt er falleg
tónsmíð, enda ástæðan talin sú að
Mozart hafi, hreint út sagt, ekki getað
samið Ijóta eða lélega tónlist, jafnvel
þótt um væri að ræða hljóðfæri eins
og sjálfspilandi orgel. Þarna notaði
Antonini háraddimar í líkingu við það
sem gerist með sjálfspilandi orgel og
lék þetta yndislega og einfalda tón-
verk mjög faUega. Sónata í d-moll, op.
65 nr. 5, eftir Mendelssohn, var um
margt fallega flutt, sérstaklega fyrsti
þátturinn, sem er tilbrigðaverk yfir
sálminn Vater unser im Himmelreich
en einkum var þó Andante-þátturinn
fallega mótaður. Fúgan sem er þar í
millum þoldi ekki þykka raddskipan-
ina, sérstaklega þegar stefið birtist í
bassanum, svo fjölröddunin varð einn
iðandi hljómagrautur.
Tvö síðustu verkin vora frönsk, það
fyrra Prelúdía og fúga í g-moll eftir
Marcel Dupré og lokaþátturinn Guð
er hjá oss, úr Fæðingu Krists eftir
Olivier Messiaen. Prelúdían eftir
Dupré var glæsilega flutt en fúgan
rann saman í eitt. Þátturinn eftir
Messiaen var einnig glæsilega fluttur
og þar naut raddskipanin sín í þéttum
og rismiklum hljómum þessa magn-
aða orgelverks. Luc Antonini er leik-
inn orgelleikari, svo sem heyra mátti í
verkunum eftir Mendelssohn, Dupré
og sérstakiega Messiaen en hefði bet-
ur hugað að raddskipaninni í kontra-
punktísku þáttunum, fúgunum
(þremur), sem því miður mnnu saman
í einn samfelldan hljómanið og þá ekki
síður í upphafsveridnu eftir March-
and, sem að mestu leyti heyrðist ekki
fyrir þramandi bassaröddunum.
Jón Ásgeirsson
Rílcishréf í marlcflnlckum
Utboð miðvikudagiiui 9. ágúst
í dag, miðvikudaginn 9. ágúst, kl. 14:00 fer fram útboð á rfldsbréfúm hjá
Lánasýslu rfldsins. í boði verður efdrfarandi markflokkur:
Flokkur Gjalddagí Lánstími Núverandi staða* Áætlað hámark tekinna tilboða*
RB03-1010/KQ 10.okt.2003 3,2 ár 9.139 500.-
♦Milljónir króna
Ríkisbréf í flokki RB03-1010/KO eru gefin
út rafrænt hjá Verðbréfaskráningu íslands hf.
og er lágmarkseining ein króna þ.e. nafnverð
er það sama og fjöldi eininga.
Ríkisbréf þessi eru skráð á Verðbréfaþingi
Islands og eru viðurkenndir viðskiptavakar
þeirra Búnaðarbanki íslands hf., Kaupþing h£,
Íslandsbanki-FBA hf. og Sparisjóðabanki
íslands hf.
Sölufyrirkomulag:
Ríkisbréf verða seld með tilboðsfyrirkomulagi.
Öllum er heimilt að bjóða í ríkisbréf að því
tilskildu að lágmarksfjárhæð tilboðsins sé ekki
lægri en 10 milljónir. Öðrum aðilum en
bönkum, sparisjóðum, fjárfestingalánasjóðum,
verðbréfa-fyrirtækj um, verðbréfasj óðum,
lífeyrissjóðum og tryggingafélögum er heimilt
að gera tilboð í meðalverð samþykktra tilboða
að lágmarki 500.000 krónur. Öll tilboð í
ríkisbréf þurfa að hafa borist Lánasýslu ríkisins
fyrir kl. 14:00 í dag, miðvikudaginn 9. ágúst
2000. Útboðsskilmálar, önnur tilboðsgögn og
allar nánari upplýsingar eru veittar hjá
Lánasýslu ríkisins, Hverfisgötu 6,
í síma 562 4070.
LÁNASÝSLA RÍKISINS
Hverfisgau 6, 2. haeð • Sími: 562 4070 • Fax: S62 6068
www.lanasysla.is • utbod@lanasysla.is