Morgunblaðið - 27.08.2000, Blaðsíða 40

40 SUNNUDAGUR 27. ÁGÚST 2000
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
KRISTINN HALL UR
JÓNSSON
+ Kristinn Hallur
Jónsson _ var
fæddur í Litlu-Ávík í
Ameshreppi á
Ströndum hinn 8.
september 1912.
Hann lést 9. ágúst
siðastliðinn og fór
útför hans fram frá
Akraneskirkju 18.
ágúst.
Með Kristni afa er
'?fallin hetja. Hetja sem
tókst á við hvunnda-
ginn, hélt reisn og virð-
ingu fyrir sjálfum sér
og öðrum allt til loka. Hetja sem
kvaddi í sátt við lífið og tilveruna. I
nær níu áratugi bjó hann lengstum á
þeirri slóð sem hann unni mest, á
Ströndum norður. Hann kom börn-
um sínum til manns og naut þess allt
til leiðarloka að kynnast sífellt fleiri
afkomendum, frændum og vinum.
„Hugsið ykkur,“ sagði hann einu
sinni, „við Anna höfum ekki misst
bam eða bamabarn. Gæfan hefur
verið með okkur alla tíð.“
Þegar Kristinn Hallur Jónsson og
Anna Jakobína Guðjónsdóttir tóku
%aman var Anna ung ekkja með
fimm ung böm. Fyrri maður hennar,
Samúel afi, dó í blóma lífsins eftir
erfið veikindi. Dæturnar fimm eign-
uðust nýjan föður og böm þeirra
Onnu ömmu urðu alls fjórtán, við
bættust dóttir og átta synir. Búskap-
ur á Seljanesi og Dröngum var erfið-
ur, náttúran óblíð þótt væri stundum
gjöful.
Kristinn afi tókst á við baslið í sátt
við jörðina og sjálfan sig. Mestu bók-
menntir íslendinga gáfu honum inn-
blástur til góðra verka og einlæg trú
að mannskepnan ætti að lifa í jöfn-
uði og sátt. Hann var sósíalisti og
náttúmunnandi eins og þeir bestir
gerast. Hann var maður náttúra-
vemdar og nýtingar, sjálfsbjargar
og lítillætis. Nýtingin skyldi byggj-
ast á umhyggju og græðgin skyldi
aldrei taka völdin, þar með væri öllu
spillt. Saga hans og Önnu er gagn-
merk en verður ekki rakin hér, til
þess eru aðrir færari og fróðari.
Kristinn á Dröngum hafði virð-
ingu þeirra sem kynnt-
ust honum.Hann hafði
tíma fyrir fólk. Þeir
sem ræddu við hann
máiin fóra ríkari. Við
barnabörnin báram
fyrir honum takmarka-
lausa virðingu. Virð-
ingu sem byggðist á því
sem foreldrar okkar
sögðu okkur af þessum
merka manni sem
kunni Islendingasög-
umar betur en flestir,
byggði hús og báta,
veiddi fisk og sel.
Manninum sem var
sjálfur vorboði. Eftir að þau afi og
amma hættu að hafa vetursetu á
Ströndum fór hann fyrstur norður á
vorin. Stundum kom vorið hjá hon-
um í febrúar.
Viðkynningin efldi virðinguna.
Kristinn afi sannaði fyrir okkur að
aldur er afstæður, maður er ekki
eldri en hann leyfir sér að vera.
Hann var sannkallaður langi afi eins
og mörg bamanna okkar hafa kallað
hann. Sítt skeggið hafði sitt að segja
en hann var líka lengri en aðrir menn
og afar í óeiginlegri merkingu þess
orðs.
Minningin situr eftir: Við munum
hann í eldhúsinu á Dröngum þar sem
sagðar vora fleiri skemmtisögur og
urðu meiri skoðanaskipti um ólík-
ustu málefni en almennt gerist í eld-
húsum. Við munum hann með öxi og
vélsög fram á síðasta vinnudag að
höggva og saga í eldinn. Við munum
hann með kúbeinið og hundinn
Sorba á leið til að granda minknum
sem ógnaði æðarvarpi og kríu. Fyrir
okkur var hann ódauðlegur. Nú þeg-
ar hann er allur söknum við sárt,
systkinin, makar og ekki síst bömin.
En hann lifir á sinn hátt með okkur
áfram og verður alltaf með okkur á
Dröngum. Hvíl í friði kæri vin og
bestu þakkir fyrir allt og allt.
Samúel Öm Erlingsson.
Það er undarlegt að vakna upp í
dag og finna hve tilveran hefur
breyst. Snögglega hefur sumri hall-
að. Afi okkar, Kristinn frá Dröngum,
er fallinn í valinn eftir stutta baráttu
við illvígt krabbamein. Hann tók því
stríði með gífurlegu æðraleysi og
mikilli reisn. Á dánarbeði sínu jós
hann úr skálum visku sinnar og batt
endahnútinn að þá miklu arfleið er
hann skilur eftir sig í orðum og verk-
um. Jafnrétti og bræðralag vora
dyggðir í öndvegi hans, hugsjónir
með eilíft líf. Afi lifði alla tíð sem fé-
lagshyggjumaður og friðarsinni,
hann bar hag hins vanmáttuga fyrir
brjósti sínu. Óréttlæti heimsins og
misskipting öll vora honum mikill
harmur, honum hugnaðist eigi efnis-
hyggjan. Megna óbeit hafði hann á
y „-----a

OSWALDS
sími 551 3485
ÞJÓNUSTA ALLAN
SÓLARH RINGINN
ADAI.STRÆTI ili • 101 RI VKJAVIK
l)avi<) Inger Ólnfitr
I 'tfdrarstj. I 'tfirarstj. Útf/tmrstj.
LÍKKISTIJVINN USTOFA
EWINDAR ÁRNASONAR
ÚTFARARSTOFA ÍSLANDS
Sjáum um alla þá þætti sem hafa ber í huga
er andlát verður
Útfararstjórar okkar búa yfir áratuga reynslu af störfum við
útfararþjónustu.

k
Sjáum um útfarir á allri landsbyggðinni.
sítni 89 J8242

sími 895 9199
Útfararstofa íslands, Suðurhlíð 35, Fossvogi.
Sími 581 3300. Þjónusta allan sólarhringirtn.
www.utfararstofa.ehf.is
kvótakerfinu sem ríkir eins og grýlu-
kjaftur yfir sjómönnum landsins.
Hann er hinn sanni hugsjónamaður,
fyrirmynd hins réttláta manns. Það
er tómlegt að hugsa sér Seljanes,
Dranga og Bolungarvík án nærvera
hans, svo samofinn sem hann var
þessum stöðum bæði af líkama og
sál. Hann bjó á Seljanesi og Dröng-
um ásamt ömmu við mikil harðindi á
nyrstu ströndum við mörk hins
byggilega heims. Með dugnaði og
ósérhlífni komu þau upp stórum
barnahópi og miklu búi, þau nýttu
það sem náttúran gaf af sér. Afi var
manna fróðastur um Islendingasög-
urnar og vitnaði gjarnan í þær í máli
sínu. Hann var mikill smiður og
skildi eftir sig fjölmörg listaverkin.
Á síðustu áratugum ævinnar smíðaði
hann nokkra fallega báta sem siglt
hafa á úfnum öldum ægis og þjónað
bæði mönnum og dýram. Af náttúra
var hann veiðimaður sem dró björg í
bú og seðjaði svanga maga en gekk
þó ekki nærri henni. Afi reyndi
margt á ævi sinni og með ömmu sér
við hlið stóðu þau sem klettar hafinu.
Minningamar úr sveitinni með þeim
era margar og era sem fjársjóðir í
fylgsnum manns. í nærvera hans
komst maður í kynni við hið sanna
ríkidæmi.
Hún var löng leiðin sem senn er á
enda og er ferðalangurinn hvíldar
þurfi.
Abrimsorfinnihlein
siturbliki,
ífjarskafetturselur,
Hundamirgelta.
Marglitturogþari
svífaumíkyrrum
sjónum,
verðahvissinuaðbráð
stöku múkki kemur
ogheilsar.
Askerierskarfur
með útbreidda
vængi.
Kaltyrðihansfaðmlag.
Innan um hniðjur
og drumba
stiklar tófa
íleitaðæti.
Einhversstaðar
íurð
á hún yrðlinga.
Þokan dregur tjöldin
sínfrá
sýning fjallanna er hafin
Vélamiðurinn þagnar.
kjölfarið hverfur,
krían fagnar.
Hann erkominnheim.
(Guðmundur Hrafn Amgrímsson.)
Við kveðjum þig afi, veri guðirnir
með þér.
Arndís, Guðmundur, Ragnar,
Anna Jakobína og Jón Hallur.
Hann afi var rrrjög góður maður og
skemmtilegur. Eg hef þekkt hann
síðan ég man eftir mér. Ég var með
honum á Dröngum hvert sumar. Þar
sat hann inni í eldhúsi og drakk teið
sitt og gaf ömmu í ginið. Honum
þótti afar vænt um varpið sitt og litlu
kríuungana og verndaði þá mjög vel.
Stundum las hann fyrir okkur
krakkana Islendingasögur eða ljóð.
Mér fannst það skemmtilegt.
Hann afi kvartaði aldrei yfir
matnum eða neinu og vann sitt verk
og fór svo að sofa. Einu sinni fór ég í
heimsókn til Ingunnar systur minn-
ar þegar hún átti heima í Bolungar-
vík. Afi og amma áttu líka heima þar.
Þá fór ég oft í heimsókn til þeirra og
lék mér uppi á háalofti. Ég man að
það var fiskur og grjónagrautur í
hvert mál. Þegar ég fór aftur heim á
Akranes gaf hann mér lítinn hvolp.
Hann heitir Snaggur og við eigum
hann ennþá. Ég man eftir hvað mér
fannst skrítið þegar hann tók tóbak í
gervitennurnar.
Við eigum eftir að sakna hans mik-
ið. Blessuð sé minning hans.
Vésteinn Sveinsson.
Hann afi minn var skemmtilegur
karl. Ég hef alltaf verið með honum
og ömmu á sumrin á Dröngum.
Hann var góður við okkur en ávítaði
okkur stundum þegar að við voram
að leika í kríuvarpinu. Honum þótti
svo vænt um fuglana sína. Ég horfði
oft á þegar hann var að flá sel. Mér
fannst skrýtið þegar að afi var að
setja tóbak í fölsku tennurnar og
stinga þeim upp í sig. Afa þótti mjög
vænt um hundinn sinn hann Skotta.
Mér þótti vænt um afa minn og við
sátum oft í eldhúsinu á Dröngum og
drakkum te og borðuðum mola. Ég á
eftir að sakna hans mikið. Mér
fannst gott að vera með honum á
sumrin. Blessuð sé minning hans.
Bergþóra Sveinsdóttir.
Sumarið 1974 fór ég í fyrsta sinn
norður í Árneshrepp. Tilefni ferðar-
innar var að heimsækja tengdafor-
eldra mína ásamt eiginkonu á æsku-
heimili hennar að Dröngum. Þessi
ferð er mér mjög minnisstæð. í Ing-
ólfsfirði beið okkai’ Kiistinn bóndi á
gömlu trillunni sinni, Hallinum.
Haldið var út Ingólfsfjörð framhjá
Seljanesi og var siglt framhjá ýms-
um skerjum og boðum. Ekki var
laust við að borið hafi á örlitlum
kvíða hjá mér, borgarbaminu, í þess-
ari fyrstu sjóferð minni. Hann hvarf
þó fljótlega er ég fór að fylgjast með
öraggum og fumlausum handtökum
Kristins við stýrið. Eftir siglingu
framhjá stórbrotnum Drangaskörð-
um var komið að Dröngum. Þar tók á
móti okkur Anna húsfreyja ásamt
fleira fólki. Hún galdraði fram ýmsar
góðgerðir milli þess sem hún gerði
að gamni sínu og virtist lítið hafa fyr-
ir því að sinna eldhússtörfum, þrátt
fyrir mikinn eril í stórri fjölskyldu.
Mér var strax vel tekið af þeim hjón-
um og eins og einum úr fjölskyld-
unni. Síðan hafa Drangaferðirnar
orðið fleiri og eftir að við Sólveig
reistum okkur sumarhús þar 1988
höfum við haft tök á að dvelja þar á
hverju sumri. Það vora notalegar
stundir að heimsækja Kristin og
Önnu og hlýða á ýmsar frásagnir í
eldhúsinu í Drangabænum. Kristinn
var greindur maður og sjálfum sér
samkvæmur og hafði gott skopskyn.
Hann var vel lesinn og sérstaklega
vel að sér í íslendingasögunum.
Hann hafði ávallt skeleggar skoðanir
á málefnum líðandi stundar. Nátt-
úravemd var eitt aðaláhugamál
Kristins. Hann lagði ríka áherslu á
góða umgengni við náttúrana, enda
er fuglalíf með eindæmum mikið á
Dröngum, stórt kríuvarp og fjöldi
varpfugla í túninu við bæinn. Þá var
og ánægjulegt að fylgjast með áhuga
hans á æðarvarpinu, en það hefur
vaxið jafnt og þétt vegna góðrar um-
hirðu Kristins og sona hans, sem
dvalið hafa þar með honum á sumrin.
Á hverju vori var Kristinn fullur til-
hlökkunar að komast sem fyrst norð-
ur að Dröngum og var greinilegt að
þar leið honum vel.
Eftir að Kristinn veiktist í sumar
af illkynja sjúkdómi og vissi að
hverju stefndi, var aðdáunarvert að
fylgjast með af hvílíku æðraleysi
hann mætti örlögum sínum. Hann
hélt fullri reisn og skýrleika í hugsun
að andlátsstund.
Minningin um góðan tengdaföður
lifir.
Þórir Þórhallsson.
Margt kemur upp í hugann þegar
ég minnist vinar míns og frænda. Við
ólumst báðir upp á Eyri og á langri
ævi hefur aldrei nokkur skuggi fallið
á vináttu okkar.
Kristinn var ekki gamall þegar
hann fór að fara á vertíð sem kallað
var og var hann á ýmsum bátum
bæði frá ísafirði og Reykjavík og
þótti hans sæti vel skipað þar sem
hann var um borð.
Kristinn hóf búskap á Seljanesi
með Önnu Guðjónsdóttur þá ekkju
og bjó þar til 1953 er hann keypti
Dranga og flutti þangað. Drangar
era utan alfaraleiðar og urðu sam-
skiptin strjálli. Ekki var síma til að
dreifa og var talstöðvarsamband
eina sambandið sem var fyrir hendi.
Faðir minn hafði talstöðvarsamband
við Dranga á sama tíma dagsins all-
an ársins hring. Einnig var mögu-
leiki að ná sambandi við Siglufjarð-
arradíó. Yfir vetrartímann fór
landpóstur fótgangandi tvisvar í
mánuði með póst að Dröngum. Árið
1955 hófum við bræður rekstur flóa-
bátsins Guðrúnar og var þá siglt
hálfsmánaðarlega að Dröngum frá
maí fram í september. Þessar áætl-
unarferðir lögðust af 1968 þegar Ár-
neshreppur komst í samband við
þjóðvegakerfi landsins.
Alltaf var gaman að koma að
Dröngum. Heimilið var mannmargt
og þau hjón afar gestrisin. Aldrei
skorti umræðuefni og oftar en ekki
sótti Kristinn rök og samlíkingar í
Islendingasögurnar til að skýra það
sem efst var á baugi í nútímanum
hverju sinni. Kristinn hefur verið
með fróðustu mönnum í fomsögum
Islendinga og vitnaði oft í foma
kappa. Kristinn var gæddur þeim
hæfileika að segja skemmtilega frá
og var einnig stálminnugur.
Þegar Kristinn var kominn yfir
miðjan aldur fór hann að leggja fyrir
sig bátasmíði og fórst honum það vel
úr hendi. Sumir þessara báta era
enn í notkun. Sérstaklega var það at-
hyglivert að hann smíðaði dekkbát,
„Örkina“, en ég hygg að það sé sjald-
gæft að slíkir bátar séu smíðaðir ut-
an skipasmíðastöðva.
Önnu, börnunum og öðram vanda-
mönnum sendi ég og fjölskylda mín
samúðarkveðjur og þakklæti fyrir
langavináttu.
Gunnar Guðjónsson frá Eyri.
Vinur minn til áratuga, Kristinn á
Dröngum, er fallinn. Við fráfall
kempunnar er Vestfjarðakjálkinn
svo miklu fátækari en áður af ein-
stökum afburðamönnum; einlægum
og heiðarlegum járnkörlum sem
Ufðu á vestfirskri náttúru, kunnu á
hana og voru orðnir svo sjaldgæfir.
Að Kristni gengum man ég ekki eftir
neinum eftirlifandi af þessari mann-
gerð, manngerð sem mótaðist af
óblíðri náttúra ystu útnesja Vest-
fjarðakjálkans og kunnu að nýta sér
gæði hennar út í ystu æsar. Ög þeir
nutu þess í botn eins og nútímaungl-
ingar segja gjarnan. Á undanförnum
þremur áram hafa fallið þrjár slíkar
hetjur sem ég þekkti svo vel til, Jens
í Kaldalóni, Hjörtur stapi faðir minn
og Ásgeir Erlendsson á Hvallátram.
Af öllum þessum fjóram mönnum er
mikil eftirsjá, þrátt fyrir háan aldur
þeirra allra, því þeir vora hver um
sig svo einstakir 1 sinni röð að engir
geta fyllt skörð þeirra eða komið í
þeirra stað enda tímar breyttir til
hins verra með nútímauppeldisað-
ferðum og reyndar banna stjórnvöld
veiðiskap af öllu tagi í síauknum
mæli. Það er nefnilega orðinn stór-
glæpur að skjóta fugl og sel upp í
kjaftinn á sér og leggja fyrir silung
og lax, a.m.k. að áliti öfgamanna í
ýmsum náttúraverndarsamtökum.
Jafnvel að skjóta tófu og villimink.
Allir vora þessir fjórir menn nátt-
úruböm sem nutu náttúrannar og
þess sem hún gat gefið af sér.
Drangaskörð á Ströndum eru ein
hin hrikalegasta náttúrasmíð á Is-
landi og jafnframt tignarlega falleg,
hvaðan sem á þau er horft, að sunnan
eða norðan eða utan úr Húnaflóan-
um. Drangajökull er nefndur eftir
þessum dröngum og liggur hann á
hálendinu milli Djúps og Stranda.
Yfir hann átti Kristinn á Dröngum
margar ferðir þegar hann var að
fylgja börnum sínum yfir að Djúpi
þegar þau fóra í Reykjanesskóla eft-
ir jóla- og páskafrí. Vora þær oft æði
slarksamar um hávetur í skammdeg-
inu. Eitt sinn var hann nærri orðinn
úti við að fylgja syni sínum yfir jökul.
Fyrir norðan Drangaskörð, fyrir
innan Drangafjallið, inn við svo-
nefndan Bæjardal stendur stórbýlið
Drangar. Úti fyrir eru Drangasker,
Drangahólmar og önnur sker og
flúrur. Þarna er allt krökkt af sel,
landsel á vorin og um sumur, útsel á
haustum og fram eftir vetri. í
Drangaey er æðarvarp nokkuð.
Rekafjörar Drangalandsins era
einnig langar og gjöfular. Silungsár
renna til sjávar af hálendinu og úr
jöklinum. Krían verpir á grandunum
við sjóinn niður undan bænum. I
norðri frá Dröngum blasir við Geir-
ólfsnúpur með sínar tvær kryppur,
eitt formfegursta fjall á gjörvöllum
Vestfjarðakjálkanum, ævinlega
nefndur Geirhólmur af sjómönnum.
Ef farið er út Drangahlíð, út að
Skörðum, kemur Hombjarg fram-
undan Geirhólmi. Nær era Þúfur,
sunnan Skjaldabjarnarvíkur. Þar er
heygður landnámsmaðurinn
Skjaldabjörn, skip hans og fjármun-
ir, sitt í hverri þúfu. í Landnámu
segir að Þorvaldur Ásvaldsson hafi
búið sína ævi alla á Dröngum. Sá var