Morgunblaðið - 27.08.2000, Blaðsíða 4

4 SUNNUDAGUR 27. ÁGÚST 2000
FRETTIR
MORGUNBLAÐIÐ
VIKAN 20/8-26/8
►LEIÐANGRI björgunar-
sveitarmanna frá breska
flughernum í Skotlandi og
íslendinga, alls 12 manns,
að flaki breskrar sprengju-
flugvtílar sem först í jökli á
hálendinu milli Oxnadals
og Eyjafjarðar, lauk á mið-
vikudag. Náðist að safna
saman líkamsleifum mann-
anna sem fórust með vél-
inni.
►HÆSTIRÉTTURúr-
skurðaði karlmann á sex-
tugsaldri í gæsluvarðhald
til 3. október, en hann er
grunaður um tilraun til
manndráps. Honum er gef-
ið að sök að hafa vísvitandi
ekið niður mann í Kópa-
vogi síðastliðinn sunnudag.
► FORMAÐUR Knatt-
spyrnusambands Islands
kynnti borgarstjóra hug-
myndir um að ráðist yrði í
framkvæmdir til að fjölga
sætum í stúku Laugar-
dalshallar í 10-12 þúsund,
en þau eru nú um 7 þúsund
talsins. Niðurstaða fundar-
ins varð að forysta KSÍ
ynni áfram að málinu.
► FÖR víkingaskipsins ís-
lendings hefur vakið mikla
athygli í Kanada, en skipið
hreppti afar slæmt veður
aðfaranótt föstudags.
Gunnar Marel, skipstjóri
íslendings, segir að skipið
hafi sannað sjófærni sína í
óveðrinu.
► SKIPAÐUR hefur verið
50 manna starfshópur inn-
an Framsóknarflokksins
sem er ætlað að endur-
skoða afstöðu flokksins í
E vrópumálum. Halldór Ás-
grímsson segir óhjákvæmi-
Iegt að flokkurinn fjalli um
málið.
fslendingar leggja
hitaveitu í Beijing
ORKUVEITA Reykjavíkur og Virki
hf. hafa undirritað viljayfirlýsingu með
borgaryfirvöldum í höfuðborg Kína,
Beijing, um að fyrirtækin aðstoði við
lagningu hitaveitu í borginni. Samning-
anefnd frá Kína er væntanleg í næsta
mánuði og er þá búist við að skrifað
verði undir ítarlegra samkomulag um
málið. Ólafur Egilsson, sendiherra ís-
lands í Kína, hafði milligöngu að því að
umræður hófust snemma í sumar milli
borgaryfirvalda í Beijing og íslensku
fyrirtækjanna. Alfreð Þorsteinsson,
stjómarformaður Orkuveitunnar, segir
að um sé að ræða hitaveitu í tveimur
borgarhlutum; Lishuiqiao, en þar
hyggjast Kínverjar sækja um að halda
Ólympíuleikana árið 2008 og hverfi
Beijing sem liggur að Kínamúrnum.
Mikil náttúruspjöll í ný-
afstöðnu Skaftárhlaupi
GÍSLI Halldór Magnússon, bóndi á
Ytri-Ásum í Skaftártungu, segir gífur-
leg náttúruspjöll hafa orðið af völdum
nýafstaðinna Skaftárhlaupa. Hann seg-
ir að erfitt sé að meta umfang tjóns á
ræktuðu landi, en ljóst sé að það sé afar
mikið. Til að mynda séu tún á bænum
Flögu, sem liggja næst ánni, mjög blaut
og mikill skaði sé af þvi. Þá segir Gísli
að bændur missi ávallt eitthvað af fé í
kjölfar Skaftárhlaupa, því það þvælist í
aurinn sem áin ber með sér í hlaupum.
Þorskneysla í Banda-
ríkjunum dregst saman
NEYSLA á þorski í Bandaríkjunum
dróst saman um 20% frá árinu 1998 til
1999, en það svarar til um 24.000 tonna
af flökum á ári, u.þ.b. þriðjungs af
þorskafla íslendinga. Astæðan er ann-
ars vegar þorskskortur á árinu 1998 og
fram á síðasta ár og hins vegar minnk-
andi eftirspum vegna hás verðs.
Reiði vegna
Kúrsk-slyss
STAÐFEST var í byijun vikunnar að
allir þeir 118 menn, sem um borð voru í
rússneska kjamorkukafbátnum Kúrsk,
sem sökk 12. ágúst, væm látnir. Að-
standendur sjóliðanna fóm á fimmtu-
dag að slysstaðnum í Barentshafi og
vörpuðu blómum í sjóinn yfir staðnum
þar sem Kúrsk liggur á 108 metra dýpi.
Ættingjamir höfðu sniðgengið opinber-
ar sorgarathafnir sem efnt var til á mið-
vikudag minningu skipveija á Kúrsk til
heiðurs. Rússneskir ráðamenn og yfir-
menn flotans hafa sætt harðri gagnrýni
af hálfu rússnesks almennings og fjöi-
miðla vegna meintra mistaka í við-
brögðum við Kúrsk-slysinu. Vladimír
Pútín forseti sagði í sjónvarpsávarpi á
miðvikudagskvöld að hann fyndi til
sektar og ábyrgðar vegna harmleiksins.
Hann sagðist ekki leita neinna blóra-
böggla og hafnaði afsagnarbeiðni vam-
armálaráðherrans og yfirmanns Norð-
urflotans. Forsetinn átti margra tíma
viðræður við ættingja skipveijanna á
þriðjudag. Ættingjarnir krefjast þess
að líkum mannanna verði náð úr kaf-
bátnum til þess að unnt sé að jarðsetja
þá. Talsmenn rússneska flotans segja
hins vegar að það kunni að taka marga
mánuði að lyfta flaki Kúrsk og ná í lQdn.
143 farast með
Airbus-þotu
MISTÖK flugmanna eða bilun í hreyfli
kann að hafa verið orsök þess að Airbus
A320-þota flugfélagsins Gulf Air fórst í
lendingu á Barein í Persaflóa að kvöldi
miðvikudagsins 23. ágúst og með henni
allir 143 sem um borð voru. Bandarísk-
um sérfræðingum í rannsóknum á
flugslysum var á föstudag falið að stýra
rannsókn á því hvað olli því að flugstjóri
vélarinnar hætti tvisvar við lendingu
áður en vélin steyptist í sjóinn í þriðja
aðfluginu að flugvellinum.
► EHUD Barak, fosætis-
ráðherra ísraels, kom
bæði stuðningsmönnum
sfnum og andstæðingum á
óvart í byijun vikunnar
með því að leggja til að
strangtrúaðir gyðingar
verði sviptir mörgum sér-
réttindum, þ.á m. undan-
þágu frá herskyldu.
► SKRIFSTOFA lög-
manns Færeyja hefur
skrifað aðalstöðvum Sam-
einuðu þjóðanna og beðið
um að fá útskýrt hvaða
reglur gildi um þátttöku
þriðja aðila í samningum
milli tveggja þjóða.
Danska stjórnin brást við
þessu á föstudag með því
að banna landstjóminni í
Færeyjum að leita slíkrar
ráðgjafar.
► FRANSKIR stjómmála-
skýrendur telja að Jean-
Pierre Chevenement, inn-
anríkisráðherra í vinstri-
síjórn Lionels Jospins
forsætisráðherra, hyggist
segja af sér vegna ósættis
um áform um sjálfstjórn-
arréttindi til handa Kors-
fku.
► HELMUT Kohl vfsaði á
fimmtudag á bug fregnum
þess efnis að hann hefði
sjalfur séð um að koma
upp leynisjóðum skömmu
eftir að hann var kjörinn
kanzlari Þýzkalands árið
. 1982. Sagði í frétt Siid-
deutsche Zeitung að Kohl
hefði safnað um 20 mifijón-
um marka f 16 ára valdatfð
sinni, um tfu sinnum hærri
upphæð en hann hefur við-
urkennt að hafa tekið við
frá ónafngreindum aðilum.
Ofbeldi er ákveðið vandamál á spítölum
Starfsfólki geð-
deilda verði tryggð-
ar miskabætur
ÓFAGLÆRT starfsfólk á geðdeild-
um Landsspítalans vill að spítalinn
taki á sig ábyrgð á þeim sjúklingum
sem þar dvelja og starfsfólki verði
tryggðar miskabætur verði það fyr-
ir ofbeldi af völdum sjúklinga segir
Eyþór Brynjólfsson.
Eyþór segir að það mikið sé um
að starfsfólk verði fyrir ofbeldi að
nauðsynlegt sé að ákvæði um
miskabætur komi inn í kjarasamn-
inga. Upphæð þeirra yrði ákveðin
hverju sinni.
í dag er starfsfólki tryggður
ákveðinn fjöldi veikindadaga eftir
starfsaldri. Við það bætist að
starfsfólki eru tryggð dagvinnulaun
í allt að þrjá mánuði til viðbótar
vegna forfalla sem stafa af vinnu-
slysi eða atvinnusjúkdómum.
„Þetta er ekki nóg,“ segir Eyþór,
„vegna þess að dæmi eru um að fólk
sé mörg ár að kljást við afleiðingar
ofbeldis á vinnustað." Eyþór bendir
einnig á að dagvinnulaun starfs-
fólks séu mjög lág, það hækki kaup-
ið með vöktum og nauðsynlegt sé
því að ganga lengra í tryggingum
en gert er í kjarasamningum.
í könnun sem gerð var af Félags-
vísindastofnun fyrir nokkrum árum
um ofbeldi gagnvart starfsfólki inn-
an heilbrigðis- og félagsmálageir-
ans kom fram að geðdeildir og
áfengisdeildir voru áberandi erfið-
ar fyrir starfsfólk. Rúmlega 70%
starfsfólks á þeim töldu ofbeldi
vera til staðar á vinnustaðnum en
tæplega helmingur hafði orðið fyrir
því. Eyþór bendir á að eins og stað-
an sé í dag þurfi starfsmaður að
höfða mál til að fá miskabætur,
verði hann fyrir ofbeldi á vinnustað,
og að þau mál hafi yfirleitt tapast.
„Þetta eru slæmar aðstæður sem
við búum við. Nú gerðist það t.d.
nokkrum sinnum á síðasta ári að
neyðarhnappur sem við berum var
rifinn af starfsmanni þegar ráðist
var á hann og þegar það er gert, er-
um við varnarlaus. Ráðamenn bera
oft fyrir sig að kallað sé til auka-
starfsfólk þegar þörf er á því, en
hvað á að gera þegar það býðst
ekki?“ Eyþór bendir í þessu sam-
bandi á tölur frá síðasta ári þar sem
fram kom að endurnýjun á aðstoð-
armönnum og starfsmönnum í Sókn
á Ríkisspítölum hafi verið 72-88%
árin þrjú þar á undan.
Vinnueftirlitið baðst undan að
meta öryggi á geðdeildum
„Annað dæmi um starfsaðstöðu
okkar er að Vinnueftirlit ríkisins
hefur beðist undan að koma til okk-
ar og taka út öryggismálin. Skýring
þessa er sú að þeir hafa gert það
áður og ekki var farið í neinu eftir
tillögum þeirra."
Eyþór segir kjör starfsmanna
hafa batnað í síðustu kjarasamning-
um. „Það var skref í rétta átt en við
þurfum að ganga lengra. Þetta er
svo harður heimur sem við lifum í
dag. Nú erum við t.d. farin að sjá
meira af illa förnum fíkniefnaneyt-
endum á geðdeildum. Þetta eru oft
ungir einstaklingar, sterkir og
grimmir í mörgum tilfellum. Við er-
um ráðin í umönnum, en endum oft
sem gæslumenn og það segir sig
sjálft að það getur verið hættulegt.
En það væri dæmigert að það gerð-
ist ekkert í þessum málum fyrr en
eitthvað verulega alvarlegt gerist,
svona eins og tíðkast oft á Islandi.“
eftirlit
Vinnueftirlit Varnarliðsins verðlaunað
✓ ----------
Arangurs-
rík starfs-
þjálfun og
FLOTASTÖÐ Varnarliðsins á
Keflavíkurflugvelli var við sér-
staka athöfn á Keflavíkurflugvelli
veitt verðlaun bandaríska
flotamálaráðuncytisins fyrir frá-
bæran árangur í vinnuvernd. Af-
henti Elsie Munsell, aðstoðar-
ráðherra Bandaríkjaflota á sviði
vinnuverndar og umhverfismála,
yfirmönnum Varnarliðsins og
Magnúsi Guðmundssyni, for-
stöðumanni vinnueftirlits Varnar-
liðsins, verðlaunin.
Flotastöðin er stærsta deild
Varnarliðsins og annast alla
þjónustustarfsemi Jiess á varnar-
svæðinu. Um 850 Islendingar
vinna hjá Varnarliðinu, flestir hjá
flotastöðinni og heyrir vinnueftir-
litið undir hana.
íslensk vinnuverndarlög gilda á
Keflavíkurflugvelli. Sú vinnu-
Magnús Guðmundsson, forstöðumaður vinnueftirlits Vamarliðsins og
yfirmenn Varnarliðsins ásamt Elsie Munsell, aðstoðarráðherra Banda-
ríkjaflota á sviði vinnuverndar og umhverfismála, sem afhenti flotastöð
Vamarliðsins viðurkenningu fyrir frábæran árangur í vinnuverad.
regla er þó viðhöfð að ávallt sé
farið eftir þeim lögum og reglu-
gerðum, íslenskum eða banda-
rískum, sem ganga lengra hverju
sinni.
Vinnuslys eru fátíð á Keflavík-
urflugvelli og er það helst rakið
til árangursríkrar starfsþjálfunar
og eftirlits, sem forstöðumaður
og eftirlitsmenn vinnueftirlitsins
sjá um, en þeir eru ailir íslenskir.
Náið samstarf er við Vinnueftirlit
rikisins og önnur íslensk yfirvöld
um öryggi á vinnustöðum og
vinnuvernd á Keflavíkurflugvelli
og hafa Magnús Guðmundsson og
starfsfólk hans hlotið fjölmargar
viðurkenningar fyrir störf sfn.
Bæjarráð Akureyrar ályktar um útboð á sjúkraflugi
Oskar eftir samræmi við
fyrri ávörðun stjórnvalda
ÁSGEIR Magnússon, formaður
bæjarráðs Akureyrar, segir að í apríl
síðastliðnum hafi heilbrigðis- og
tryggingamálaráðherra tekið þá
ákvörðun að miðstöð sjúkraflugs á
landinu yrði á Akureyri. í útboðslýs-
ingu fyrirhugaðs útboðs sé hins veg-
ar ekki tekið mið af þeirri ákvörðun
og við það geri bæjarráð athuga-
semd.
Ásgeir segir að ákvörðun ráðherra
um að Akureyri verði væntanleg
miðstöð sjúkraflugs, hefði verið tek-
in eftir úttekt sem heilbrigðis- og
tryggingamálaráðuneytið lét gera á
sjúkraflugi í landinu. ,Að þessari út-
tekt komu ýmsir sérfræðingar og
þar kom frá hagkvæmnissjónarmiði
væri Akureyri heppilegasti staður-
inn fyrir miðstöð sjúkraflugs. Þar
kemur til landfræðileg staða bæjar-
ins og svo tilvist Fjórðungssjúkra-
hússins, sem er eitt af þremur stóru
sjúkrahúsunum á landinu," sagði Ás-
geir.
Gengið á
öryggiskröfur
Hann segir að nú liggi fyrir drög
að útboðslýsingu vegna sjúkraflugs-
ins, við þau drög geri bæjarráð at-
hugasemdir. „í útboðslýsingu er
landinu skipt upp í þrjú svæði og
gert ráð fyrir því að þeim sé hægt að
þjóna frá ýmsum stöðum. Ekki virð-
ist tekið tillit til fyrri ákvörðunar
stjórnvalda um að miðstöð sjúkra;
flugs skuli vera hér á Akureyri. í
bókun okkar minnum við á að í út-
tekt ráðuneytisins var lögð áhersla á
nauðsyn flugvélar með jafnþrýsti-
búnaði, sem fylgdi öllum öryggis-
kröfum sjúkraflugs. Ekki er gerð
krafa um um jafnþrýstibúnað í út-
boðslýsingunni. Við sjáum því ekki
betur en að gengið sé á öryggiskröf-
ur úttektarinnar," sagði Ásgeir.
Hann sagðist vonast til þess að at-
hugasemdir bæjarráðsins yrðu tekn-
ar til greina og að sjúkraflugið yrði
boðið út með eðlilegum hætti.