Morgunblaðið - 08.10.2000, Qupperneq 26

26 SUNNUDAGUR 8. OKTÓBER 2000
MORGUNBLAÐIÐ
Morgunblaðið/Guðrún Guðlaugsdóttir
Ein af vinnustofum hönnunardeildar Jan van Eyck.
Els Kuypers í vinnustofu fyrir tölvuvinnslu í Jan van Eyck Akademie.
Vilja fá fleiri
Islendinga
Margiríslenskir
myndlistarmenn hafa
sótt menntun í Jan
van Eyck Akademie í
Maastrichtí Hollandi.
Guðrún Guólaugs-
dóttir var þar á ferð
fyrir skömmu. Hún
skoðaði skólann og
fékk upplýsingar um
námið þar. Einnig
ræddi hún viö þá
Helga Þorgils Frið-
jónsson og Finnboga
Pétursson sem þar
voru viö nám í tvö ár.
Morgunblaðið/ Guðrún Guðlaugsdóttir
Ein af hinum stóru vinnustofum sem stendur auð og bíður eftir næsta listamanni.
Hið fræga tímamótaverk Jan van Eyck, „ Arnoifini og brúður hans“. Þetta ertalin
brúðarmynd. Verkið er sagt nýskapandi í stíl og listtækni.
/
/'Aldaslóð Bjöms Th. Bjöms-
sonar er sagt írá hollenska
málaranum Jan van Eyck.
Hann málaði mjög fræga
bróðkaupsmynd af kaup-
manninum Amolfini og brúði hans
sem nú er varðveitt í National Gall-
ery í London. Jan van Eyck fæddist
1390 og dó 1441. Umrætt málverk er
talið fyrsta hreina olíumálverkið í
evrópskri list. í Maastricht í Hollandi
er skóli sem kenndur er við þennan
fræga málara, Jan van Eyck Aka-
demie, þar hafa um tveir tugir ís-
lenskra listamanna dvalið við störf og
nám undanfarin tuttugu og fírnm ár.
ENGINN FRÁ ÍSLANDINÚNA
Ég heimsótti þessa menntastofnun
í haust og bjóst við að þar væri mikið
um að vera - skólastarf að hefjast. En
það var öðra nær. Fótatak mitt berg-
málaði í auðum göngum hins stóra
húss og vinnustofumar stóra galtóm-
ar. Ég fékk mér sæti í anddyrinu og
heyrði loks óm af rödd sem mælti á
hollensku. Ég virti fyrir mér um-
hverfíð og sá í anda unga myndlistar-
menn af ýmsum þjóðemum arka
fram og aftur og ræða saman um allt
það sem þeir ætluðu að gera eftir að
hafa fengið tækifæri til að stunda hér
rannsóknir og listsköpun í tvö ár.
Hér voru á árum áður margir ís-
lendingar en enginn landi hefur verið
í Jan van Eyck Akademie í fjögur ár.
„Okkur finnst þetta einkennilegt
og höfum velt því fyrir okkur hvers
vegna enginn komi frá íslandi leng-
ur,“ segir Els Kuypers sem starfar á
skrifstofu akademíunnar. Hún hafði á
leið sinni rekist á mig og tekið að sér
að sýna mér skólann.
STARFIÐ HEFST UM ÁRAMÓT
„Hér hófst skólastarf alltaf í sept-
ember þar til í ár, þá ber nýrra við.
Nú hefst starfíð ekki fyrr en um ára-
mót. Skólinn hefur fengið nýjan rekt-
or, Koen Brams sem áður var rit-
stjóri „de Witte raaf“ sem er þekkt
tímarit í Hollandi. Ritstjórinn sem
orðinn er rektor situr nú við að móta
nýjar áherslur í starfi Jan van Eyck
Akademie.
„Nemendur era hér yfirleitt milli
40 og 50, alls staðar að úr veröldinni,
líklega er að jafnaði aðeins einn þriðji
þeirra frá Hollandi. Jan van Eyck
Akademie er alþjóðleg „póstakadem-
ísk“ stofnun fyrir verklega tilrauna-
starfsemi og rannsóknir á sviði sjón-
rænnar menningar,“ segir Els.
ÝTTUNDIR
SAMVINNU DEILDA
„Stofnunin samanstendur í grund-
vallaratriðum af þremur deildum,
fagurlist, hönnun og listfræði. Þetta
era jafngildir þættir í sameiginlegu
prógrammi umræðna og rannsókna.
Skólanum er ætlað að uppfylla kröfur
reyndra atvinnulistamanna, hönnuða
og fræðimanna. í skólann er aðeins
tekið fólk sem þegar hefur lokið prófi
frá viðurkenndum listaskólum og
ekki er hægt að taka neitt lokapróf
héðan.
Nemendur geta einbeitt sér að sín-
um eigin verkum á sínum forsendum,
ásamt því að hafa tækifæri til að
stunda rannsóknir. Hver deild er op-
in öllum þátttakendum, þannig að
þeir geta farið á milli þeirra að vild.
Ýtt er undir og stuðlað að samvinnu
deilda.
Námsáætlun og stefna skólans er
að sjónræn starfsemi hljóti alltaf að
vera í tengslum við síbreytilegan
heim, félagslegan, efnahagslegan,
stjómmálalegan og tæknilegan, og
geti ekki þrifist án gagnrýnna
tengsla við umheiminn. Grandvallar-
forsenda skólans er því að myndlist
sé órjúfanlega tengd hinu þjóðfélags-
lega samhengi.
HINN ALÞJÓÐLEGI BLÆR
Á meðan dvöl fólks stendur í stofn-
uninni fær það tækifæri til að þróa
list sína persónulega og meta eigin
verk út frá þessum mælikvarða,
fræðOega og gagnrýnið. VOji tíl að
leggja sitt af mörkum í þessu ferli er
mjög mikOvægt viðmið varðandi inn-
töku nemenda og við ráðningu kenn-
ara. Það er eindregin ætlun að þessi
Hafði heyrt að
þar væru tvö
segulbandstæki
Finnbogi Pétursson mynd-
listarmaður var nemandi við Jan
van Eyck skólann í Maastricht á
árunum 1983 til 1985. „Ég var
þar samtíða Helga skjaldböku,"
segir Finnbogi. „Ég kom þarna
út og bjó fyrstu mánuðina hjá
Ástu Ólafsdóttur myndlistar-
manni sem lokið hafði námi frá
Jan van Eyck árinu áður. Hún
bjó síðan í Maastricht í nokkur
ár eftir að hún hætti i skólanum.
Það tók mig dálítið langan tíma
að finna húsnæði. Ég fór út á
undan konu minni og syni og
ætlaði að finna húsnæði, en það
endaði með að við bjuggum öll
þijú hjá Ástu fyrsta hálfa árið
mitt i skólanum.
Gerði filraunir með
alls kyns umhverfishljóð
Ég fór í þennan skóla af því að
ég hafði heyrt að
það væru þar tvö
segulbandstæki.
Ég hef alltaf unnið
með hljóð í mynd-
list minni. Ég
byggði ásamt öðr-
um hljóðstúdíó í
kjallara Myndlista-
og handíðaskólans
að Skipholti, sem var síðar notað
af Oxsma. Siðasta árið mitt hafði
ég það stúdió einn.
Eg var líka nánast einn með
segulbandstækin tvö í Hollandi
og líkaði það vel.
Ég var mikið að gera tilraunir
með alls kyns umhverfishljóð
þarna úti, þar á meðal röddina í
mér. Ég fór svo fljótlega út í
innsetningar, (þá er hlutum kom-
ið inn í fyrirfram ákveðið rými).
Ég varð fyrir nokkru „menn-
Finnbogi Pétursson í stúdói sínu í Jan van Eyck
Akademie 1985, myndin er hluti af kynningarblaði um
Finnboga frá námsdvöl hans þar.
ingarsjokki" þegar ég kom
þarna. Hér hafði ég verið með
fjölda fólks í námi í litlum
kcnnslustofum, þarna fékk ég
sama rými með helmingi meiri
lofthæð og ég áður deildi með
kannski tíu manns. Mér leið
næstum eins og „Palli var einn í
hciminum." En rýmið var fljótt
að fyllast og verða of lítið.
Námsdvöl sem mildar höggið!
Skólinn er af svipaðri stærð