Morgunblaðið - 11.10.2000, Page 34

Morgunblaðið - 11.10.2000, Page 34
34 MIÐVIKUDAGUR 11. OKTÓBER 2000 LISTIR MORGUNBLAÐIÐ dansað og fíflast af hjartans lyst og höfðingjarnir veifa úr opnum bíl- um. Allt stefnir á sama stað, trjá- garð bæjarins. Ræðuhöld fara fram á sviði þar sem frístundamálarinn og fyrrverandi bíóstjóri bæjarins, Don Martin, af íslenskum ættum þrátt fyrir nafnið, hafði málað ís- lenskt landslag á baksviðið; þar töl- uðu fjallkonan, bæjarstjórinn og fylkisstjórinn, Kári Stefánsson og forseti Islands. Eftir langar ræður og margar, fögur orð um blóðbönd íslensku þjóðarinnar og þeirrar kanadísku, sungu Karlakór Reykjavíkur og Diddú í sólarhit- anum og voru klöppuð upp hvað eftir annað. Síðan röngluðu menn um og keyptu harðfisk á íslensku, einhver heyrðist hrópa: „Have you seen my amma?“ og eldra fólk nálgaðist hikandi íslenska gesti og kvaðst á ágætri íslensku vera ætt- að úr Skagafirði og spurði hvað væri að frétta að heiman. Frá þessari undarlegu íslensku sveit á miðri sléttu Kanada hélt Karlakór Reykjavíkur suður yfir landamæri Bandaríkjanna, fór um kartöflusléttu Dakóta og gerði stuttan stans við Þingvallakirkju þar sem kímniskáldið Káinn er grafinn, söng þar lútherskan sálm honum til heiðurs. í Fargo við þá sömu Rauðá og Winnipeg stendur við var sungið í kirkju hinnar lúthersku vonar. Þar er mikið nor- rænt samfélag og öflugt Islend- ingafélag enda bjó sá merki pró- fessor Ríkharður Beck í þeirri borg og var eflaust meiri íslend- ingur en Bandaríkjamaður. Þennan samsöng sóttu ekki aðeins afkom- endur íslendinga heldur einnig annarra norrænna innflytjenda og viðtökur voru afskaplega góðar og innilegar, kór og einsöngvari klöppuð upp hvað eftir annað, öll aukalög tínd til, hápunkturinn „Hraustir menn“ í flutningi bass- ans Björns en strax þar á eftir hlátursöngur Diddúar og áheyr- endur grétu af hrifningu“ og hlátri „að glettnislegu látbragði hennar og loks þá blíðlegu og fallegu þakk- arbæn Valeríusar". Næsti viðkomustaður var stórborgin Minneapolis þar sem skýjakljúfar úr gleri spretta upp eins og gorkúlur þessi árin. Síðasti samsöngur ferðarinnar fór fram í kirkju eins og oftast og hún var nær fullsetin 500-600 manns. Þarna var betri hljómburð- ur en á öðrum söngstöðum í þess- ari ferð enda flísar á gólfi en ekki teppi, sem víðast þekja gólf Norð- ur-Ameríkumanna og mikill viður í lofti, hljóðfærið auk þess betra en í öðrum kirkjum. Þessi samsöngur var líklega sá besti í ferðinni, við- tökur áheyrenda ákafari en annars staðar, þeir hrópuðu „bravó“, stóðu upp hvað eftir annað milli laga, klöppuðu og klöppuðu. Þegar söngskráin var tæmd varð klappið taktfast sem heyrist sjald- an utan meginlands Evrópu, áhorf- endur vildu meira og meira. Og kórinn söng og söng þar til öll tiltæk aukalög höfðu verið sung- in, talsvert á þriðja tug laga alls á þessum lokasamsöng Karlakórs Reykjavíkur um Kanada og Banda- ríkin. Orn Arnarson, læknir og íslensk- ur konsúll, brosti út að eyrum og sagðist sofna brosandi og áreiðan- lega vakna brosandi, svo glaður væri hann eftir þennan samsöng. Og til að auðsýna þakklæti sitt bauð hann tónlistarfólkinu í garð- veislu við sumarhús sitt, rétt fyrir utan borgina, þar sem menn átu og drukku, busluðu í vatninu þrátt fyrir þrumuveður og sigldu um vatnið þar til tími var kominn til að halda af stað áleiðis til Winnipeg aftur. Þar tóku ræðismannshjónin, Svavar Gestsson og Guðrún Ágústsdóttir, á móti söngfólkinu í fögrum garði sínum og veðri eins og best verður á kosið, buðu upp á góðar veitingar og fluttu snjallar tölur eins og þeim er lagið. Frá þeirri veislu hélt Karlakór Reykja- víkur úr enn einni söngför sinni vestur um haf, með hinum silfraða farkosti um háloftin til íslands far- sælda fróns og borgarinnar við nyrstu voga. Karlakór Reykjavíkur á fslendingaslóðum í Ameríku Islandssöngur í vesturvegi Karlakór Reykja- víkur hélt nýverið til Kanada og Banda- ríkjanna á vegum landafundanefndar. Kórinn söng meðal ---------7---------- annars á Islendinga- deginum í Gimli. Þorgrímur Gestsson var með í förinni. ISLAND, ísland, eg vil syngja um þín gömlu, traustu fjöll...“ Það varð hálfgert umferðar- öngþveiti í Flugstöð Leifs Eiríks- sonar þegar þetta lag Sigurðar Þórðarsonar, stofnanda Karlakórs Reykjavíkur, hljómaði óvænt frá 70 körlum á ýmsum aldri sem höfðu raðað sér í hálfhring undir gler- þakinu mikla. Útlendinga rak í rogastans, myndavélar fóru á loft og sendu frá sér bláa blossa. Hvað var að ger- ast? Einfaldlega þetta: Karlakór Reykjavíkur var enn einu sinni ad halda í vesturveg. Þannig hófust söngferðir kórsins til útlanda á ár- um áður, fyrstu áratugina við skipshlið í Reykjavíkurhöfn og hálfur bærinn kom til að kveðja og hrópa húrra fyrir söngmönnum sem voru á leið út í heim að út- breiða íslenska tónlistarmennt, ís- lenskan söng, íslensk ljóð. Það er enn tilgangurinn með söngförum kórsins til útlanda. En enginn hrópar húrra lengur, sá siður er löngu aflagður nema við setningu Alþingis: Svo sungu þeir „ísland, ögrum skorið“ þarna í flugstöðinni, skildu eftir loftið titrandi af krafti og til- finningu og útlendinga sem kink- uðu kolli, undrandi að heyra þessi einkennilegu lög, en kórfélagar, eiginkonur þeirra, Friðrik S. Frið- riksson söngstjóri, söngkonan Sigrún Hjálmtýsdóttir, Diddú, og Anna Guðný Guðmundsdóttir und- irleikari skutust upp í háloftin með silfurgljáandi farkosti. Þau þutu rakleitt til Winnipeg á ógnarhraða að flytja afkomendum íslenskra vesturfara þjóðlega, íslenska sönglist. Fyrsti samsöngurinn var haldinn i kirkju í Winnipeg sem kennd er við himnaför Krists á sjöunda sunnudegi eftir hvítasunnu og Davíð Gíslason, bóndi á Svaðastöðum í Geysis- byggð við Winnipegvatn, setti sam- kunduna, klæddur nýja, íslenska karlmannabúningnum, rétt eins og kórfélagar sem biður þess að hefja sönginn. Kirkjan var nær full og fólkið fékk að heyra nokkrar gaml- ar perlur eftir Kaldalóns og Sigfús Einarsson. Svo gekk Diddú fram og söng „Draumalandið", þetta angurværa og fallega lag Sigfúsar við ljóð Jóns Trausta: „O, leyf mér þig að leiða til landsins fjalla heiða með sælu sumrin löng...“ og áheyr- endur létu hrífast af feiknarlegri sópranrödd hennar og heillandi framkomu. Og stemmningin jókst enn þegar Diddú og kórinn sungu: „Sjá dagar koma“ eftir Sigurð Þórðarson, stofnanda kórsins og fyrrverandi stjórnanda hans og Davíð frá Fagraskógi, úr Alþingis- Ljósmynd/Karl Þórir Jónasson Karlakór Reykjavíkur og Ólafur Ragnar Grfmsson, forseti íslands, við styttuna af Jóni Sigurðssyni fyrir fram- an þinghúsið í Winnipeg. Sigrún Hjálmtýsdóttir, Diddú, heillaði kanadíska og banda- rfska áheyrendur eins og aðra. hátíðarkantötunni 1930 sem tenór- arnir Gunnar R. Pálsson og Stefán íslandi gerðu frægt 1946 og 1960 þegar kórinn ferðaðist um Amer- íku vikum saman undir nafninu The Icelandic Singers. Enn færðist klappið í aukana eftir íslands lag Björgvins Guðmundssonar og Gríms Thomsens, „Heyrið vella’ heiðum hveri...“. Svo gekk Diddú af sviðinu undir dynjandi lófataki en inn kom Björn Björnsson kórfélagi og söng með sinni drynjandi bassa- röddu lokakórinn úr Þrymskviðu Jóns Ásgeirssonar þar sem hann þarf að lyfta sér upp undir tenór- hæð og allt ætlaði um koll að keyra meðan söngmennirnir gengu út af sviðinu. í hléinu veittu þakklátir Vestur- íslendingar pönnukökur og vest- ræna „wienartertu" og margt var skrafað og skeggrætt, einhverjir hittu ættingja og létu mynda sig með þeim. Eftir hlé sungu þeir lög eftir yngri höfunda, Jón Ásgeirsson og Atla Heimi, Gunnar Reyni og Gunnar Þórðarson. En hápunktur kvöldsins og lokalagið á söng- skránni var eitt af gömlu glans- númerum kórsins, „Brennið þið vit- ar“, eftir Pál ísólfsson og Davíð, eitt af Alþingishátíðarlögunum frá 1930, sem bregst aldrei, ekki held- ur þetta kvöld í Winnipeg. Klappið var langdregið, fólkið vildi meira Karlakórinn syngur í Gimli-garði á Islendingadaginn 2000. Á baksvið- inu eru landslagsmyndir frá íslandi eftir Kanadamanninn Don Martin sem er af íslensku bergi brotinn þrátt fyrir nafnið. og fékk „ísland, ísland“ og að end- ingu söng Diddú aríu þjónustu- stúlkunnar úr Leðurblökunni eftir Jóhann Strauss, flutti snilldarlega þetta gáskafulla lag, með aðstoð kórsins, og kitlaði jafnt hlátur- sem tónlistartaugar. Það var létt yfir afkomendum vesturfaranna þegar sam- söngurinn og kvöldið voru á enda. Þeir þökkuðu brosandi fyrir sig um leið og þeir gengu út í myrkrið og kórinn hélt líka út í kanadíska miðsumarsnóttina. Um morguninn stillti hann sér upp við styttuna af Jóni Sigurðssyni sem stendur fyrir framan þinghús fylk- isins, nákvæma eftirmynd þeirrar sem gnæfir á stalli sínum á Austur- velli hér heima. Þar var dálítill hópur fólks sem sumt hafði verið við samsönginn kvöldið áður og hugðist nú fagna forseta íslands sem var í opinberri heimsókn og hafði verið heilsað fyrir framan þinghúsið með 21 fallbyssuskoti og heiðursverði hersins. Og við stytt- una af Jóni varð ósvikin 17. júní- stemmning þegar Karlakór Reykjavíkur þrumaði með krafti nokkur íslensk ættjarðarlög í 26 stiga hita og forsetinn og kanadíski forsætisráðherrann skiptust á nokkrum kurteislegum orðum. Hápunktur ferðarinnar nálgaðist þegar kórinn ók með þremur rút- um norður Nýlenduveg á vestur- bakka Winnipegvatns, um Víðines- byggð, Árnesbyggð og Fljóts- byggð, framhjá Árnesi, yfir Hulduá, meðfram Breiðuvík, fram- hjá Hnausum og til Riverton við íslendingafljót, þar sem einnig heitir Möðruvellir frá gamalli tíð. Sungið í stóru samkomuhúsi Riv- ertonbæjar fyrir troðfullum sal af kanadísku bændafólki úr sveitun- um í kring, afkomendum íslenskra vesturfara sem komu hingað fyrir rúmri öld í leit að betra lífi. Andlit, mörkuð erfiði og útiveru sýndu lítil svipbrigði framan af samsöngnum en mýktust þegar á leið og hrifningin leyndi sér ekki, klappið langt og innilegt og lýsti fölskvalausri hrifningu af tónlist- inni frá „gamla landinu", ljóðunum um fjöllin og fuglana, sumrin, blómin og draumalandið sem ein- hver af þeim elstu höfðu ef til vill heyrt af við ömmukné í æsku. Sum- ir þóttust sjá tár blika á hvarmi einstaka manns. Svo rann upp íslendingadagur- inn í landnámsbænum Gimli, höfuðstað Nýja-íslands, fyrrverandi sjálfstjórnarnýlendu Islendinga, sá hundraðasti og ell- efti. Þetta er ekki lengur hátíð ís- lendinga einna, hingað flykkist fólk tugþúsundum saman hvaðanæva að úr Manitoba og stemmningin minn- ir á suður-amerískt karnival með skrúðgöngu þar sem er músíserað,

x

Morgunblaðið

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.