Morgunblaðið - 19.12.2000, Blaðsíða 30

30 ÞRIÐJUDAGUR 19. DESEMBER 2000
MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
Stærsta sænska símfyrirtækið fær ekki að setja upp nýtt farsímakerfí
Staða viðskiptaráðherrans
og stjórnenda Telia veikist
Kaupmannahöfn. Morgunblaðið.
Kohl fær
tyrkneska
tengda-
dóttur
HELMUT Kohl, fyrrverandi
kanzlari Þýzkalands, gerði sér
um helgina ferð til Istanbúl í
Tyrklandi til að biðja fjölskyldu
kærustu sonar sins að leggja
blessun sína yfir trúlofun parsins.
Samkvæmt frásögn tyrkneska
dagblaðsins HUrriyet samþykkti
faðir brúðarinnar tilvonandi
ráðahaginn og dró þá Kohl eldri
hringa á fingur hinum trúlofuðu,
í samræmi við tyrkneska hefð,
þar sem hann er höfuð fjölskyldu
hins væntanlega brúðguma.
Peter Kohl, sem er 35 ára, og
Elif Sozen, sem er þremur árum
yngri, kynntust er þau voru bæði
í námi við Massachusetts Institute
of Technology (MIT) í Bandaríkj-
unum fyrir um áratug.
Þau hafa verið par í nokkur ár
og búa nú í Lundúnum. Að sögn
Hiirriyet verður brúðkaupið í
apríl.
GENGI hlutabréfa í sænska símfyr-
irtækinu Telia féll í gær um 15% í
kjölfar þess að sænska póst- og
símamálastofnunin hafnaði umsókn
þess um að setja upp nýtt UMTS-
net fyrir þriðju kynslóð farsíma.
Stofnunin tilkynnti um ákvörðun
sína á laugardag og hefur hún vakið
hörð viðbrögð, bæði hjá Telia og ut-
an fyrirtækisins. Hafa stjómmála-
menn krafið viðskiptaráðherrann,
Bjöm Rosengren, skýringa á því
hvers vegna Telia misreiknaði sig
svo hrapallega í málinu en staða
hans og stjórnenda fyrirtækisins
hefur veikst mjög vegna málsins.
Telia er hið gamla opinbera sím-
fyrirtæki Svía og á ríkið enn ríflega
helmingshlut í því. Telia er enn lang-
stærsta símafyrirtæki Svíþjóðar og
ræður yfir 52% farsímamarkaðsins.
Það var því talið gefið að fyrirtækið
yrði eitt fjögurra sem yrði úthlutað
leyfum til að byggja upp nýtt dreifi-
kerfi fyrir UMTS-kerfi, eða hina
svokölluðu þríðju kynslóð farsíma.
Er póst- og símamálastofnunin
tilkynnti ákvörðun sína kom annað á
daginn. Forstöðumaður hennar,
Nils Gunnar Billinger, lýsti því yfir
að umsókn Telia uppfyllti einfald-
lega ekki kröfur stofnunarinnar;
dreifikerfið sem fyrirtækið hygðist
nota væri götótt í borgum, bæjum
og á landsbyggðinni. Þá lagði Telia
til að hraðinn á Netinu yrði aðeins
32 kbit á sekúndu sem er mun lægra
en þau 56 kbit á sekúndu sem fást í
gagnaflutningum í gegnum módem
á heimatölvu. Niðurstaðan varð því
sú að Europolitan, Netcom/Comviq
(Tele2), Orange og HI3G var úthlut-
að leyfunum.
Framkvæmdastjóra Telia, Mari-
anne Nivert, var greinilega brugðið
er niðurstaðan lá fyrir. Sagði hún
hana „algerlega óskiljanlega. Þetta
mun seinka UMTS í Svíþjóð, þetta
kemur niður á öllu landinu," sagði
hún. Yfirmaður farsímadeildar Telia
tók í sama streng, benti á að Telia
hefði verið brautryðjandi í að byggja
upp sænska farsímakerfið og lýsti
efasemdum um tæknilega getu póst-
og símamálastofnunarinnar. Aðrir
hafa hins vegar ekki tekið undir með
Telia en spyrja þess í stað hvað hafi
farið úrskeiðis hjá fyrirtækinu.
Ólán Telia ríður ekki við einteym-
ing, fyrir réttu ári var hætt við sam-
runa þess og hins norska Telenor
vegna ágreinings um túlkun samn-
ings fyrirtækjanna. Nú hefur verð á
hlutabréfum í fyrirtækinu lækkað
um 15% vegna úrskurðar póst- og
símamálastofnunarinnar og hætt er
við að hitna fari undir stjórnendum
fyrirtækisins, og jafnvel viðskipta-
ráðherranum, sem stóð fyrir mikilli
herferð er hluti fyrirtækisins var
einkavæddur til að fá almenning til
að kaupa hlut. Um 900.000 Svíar
keyptu en sjá nú eftir öllu saman,
enda hafa þeir tapað jafnt og þétt á
kaupunum. Hver hlutur var seldur á
85 kr. sænskar en Bo Lundgren,
leiðtogi hægrimanna, hefur krafist
þess að viðskiptaráðherrann geri
grein fyrii' því, og sakar ráðherrann
um að hafa ekki gætt hagsmuna eig-
enda Telia, þ.e. almennings og aðrir
stjórnarandstæðingar taka undir
með honum. Segir Mats Odell, leið-
togi Kristilegra demókrata, að tak-
ist fyrirtækinu ekki að bæta hlut-
höfum tjónið sem þeir hafi orðið
fyrir, hljóti stjórnin að verða að fara
frá.
AP
Helmut Kohl ásamt tilvonandi tengdadóttur sinni Elif Sozen, Iengst t.v.,
Kemal Sozen, föður hennar, 2. f.h., systur hennar Asli Sozen, lengst t.h.,
og sonum sinum Walter og Peter Kohl, 1. og 2. f.h. í aftari röð.
Borgaraflokkarnir auka enn fylgi sitt í Danmörku
Lagt að Nyrup að
segja af sér embætti
Kaupmannahöfn. Morgunblaðið.
VÆRI gengið til þingkosninga í
Danmörku myndu borgaraflokk-
arnir geta myndað meirihluta-
stjórn. Flestir borgaralegu flokk-
arnir auka fylgi sitt samkvæmt
skoðanakönnun sem gerð var fyrir
BT. Venstre yrði stærsti fiokk-
urinn og Danski þjóðarflokkurinn,
sem byggir stefnu sína einkum á
andúð á innflytjendum, yrði þriðji
stærsti flokkur landsins.
Fylgishrun Jafnaðarmanna hef-
ur stöðvast samkvæmt könnuninni
en að margra mati of seint. Önnur
skoðanakönnun sem framkvæmd
var fyrir Politiken, leiðir í Ijós að
þeir kjósendur sem sagt hafa skil-
ið við flokkinn
bera einkum við
óánægju með
leiðtoga hans,
Poul Nyrup
Rasmussen for-
sætisráðherra.
Leggur leiðara-
höfundur blaðs-
ins hart að hon-
um að láta
öðrum eftir að
leiða flokkinn.
Alls eru 179 sæti á danska
þinginu og myndu borgaraflokk-
arnir fá yfir 100 sæti. Flestum
næðu þeir frá Jafnaðarmönnum
Poul Nyrup
Rasmussen
sem hafa tapaðlfi sætum miðað við
síðustu þingkosningar en þá hlaut
flokkurinn 63 þingsæti. Fylgi jafn-
aðarmanna þokast reyndar örlítið
upp miðað við síðustu skoðana-
könnun sem gerð var í nóvember.
Venstre myndi bæta við sig 9 sæt-
um og hljóta 51 þingmann, og
Danski þjóðarflokkurinn myndi
bæta við sig 11 sætum, hlyti 24
þingsæti og yrði þar með þriðji
stærsti flokkurinn.
íhaldsflokknum hefur ekki tek-
ist að nýta sér fylgishrun Jafn-
aðarmanna og stendur í stað.
Flokknum refsað fyrir
slæman leiðtoga
Mið-demókratar myndu tapa
helmingi átta þingsæta og Sósíal-
íski þjóðarflokkurinn myndi bæta
þremur við sig en hafa hins vegar
tapað þó nokkru fylgi frá því nóv-
ember er flokkurinn naut enn góðs
af niðurstöðu þjóðaratvæðisins um
evruna.
Jafnaðarmannaflokkurinn tekur
nú út refsingu sína fyrir slæman
leiðtoga að mati Politiken. Blaðið
lét gera skoðanakönnun á meðal
kjósenda sem sagt hafa skilið við
flokkinn og kemur í ljós að óá-
nægjan er ekki með skattastefn-
una, Evrópumálin eða innflytj-
endamál, heldur leiðtogann. 12%
segja Nyrup slæman leiðtoga, 3%
nefna brostin loforð. Þá nefna 14%
að flokkurinn standi ekki við gefin
loforð og 20% telja flokkinn ekki
trúan jafnaðarstefnunni. Önnur at-
riði vega minna í skoðanakönn-
uninni.
Óskapleg þreyta
hjá kjósendum
Politiken, sem hefur að jafnaði
verið hallt undir Jafnaðarmanna-
flokkinn, kemst að þeirri niður-
stöðu að óskapleg þreyta einkenni
afstöðu kjósenda til 9 ára stjórn-
artíðar Nyrups.
Klykkir leiðarahöfundurinn út
með að segja að hann „myndi gera
landinu, stjórninni, flokkum og
sjálfum sér greiða ef hann nefndi
daginn sem hann hyggst láta af
störfum. Hann á skilið að velja
dagsetninguna sjálfur. Vonandi
verður hún í ekki of fjarlægri
framtíð.“
Mannskæður hvirfilbylur
TÓLF manns létu lífíð er hvirfil-
bylur gekk yfír hluta Alabama-ríkis
í Bandaríkjunum á laugardag, ell-
efu íbúar Tuscaloosa-borgar - þar
á meðal ungabam sem fannst í rúst-
um eins hússins sem á vegi bylsins
varð - og einn íbúi bæjarins Geneva
sem er aðeins sunnar. Að minnsta
kosti 75 manns slösuðust í bylj-
unum.
Sterkasti skýstrokkurinn sem
fylgdi hvirfilbylnum var flokkaður
sem F-4 á styrkleikaskala sem nær
upp í F-5. Vindhraði í F-4-ský-
strokkum er á bilinu 333 km/klst til
418 km/klst. Mun þetta vera sterk-
asti skýstrokkur sem gengið hefur
yfir Alabama í 50 ár.
I hvirfilbylnum var hitastigið yfir
20° á celsíus, en á nokkrum klukku-
tímum eftir að hann var genginn yf-
ir féll hitinn niður í 7° frost. Er
þetta mesta hitabreyting á svo
stuttum tfrna sem mælzt hefur á
þessu landsvæði. Ollu þessi veðra-
brigði m.a. því, að rafmagn fdr af
57.000 heimiium til skamms tima.
Fdru í öruggasta herbergið
Pétur Guðmundsson býr ásamt
eiginkonu sinni, Elísabetu Pálma-
déttur, og fjórum börnum, í Tusca-
loosa. „Þessi [bylur] var alveg
hræðilegur og er víst sá versti sfðan
1932,“ sagði Pétur í samtali við
Fréttavef Morgunblaðsins á sunnu-
Ibúar við Bear-Creek-veg í Tuscaloosa, þar sem eyðileggingin varð mest, virða fyrir sér afleiðingar veðursins.
dag. Hann segir að allir verði nokk-
uð skelkaðir þegar von er á ský-
strokkum.
„Þegar viðvörun er gefin út för-
um við strax inn í öruggasta her-
bergi hússins sem er baðherbergið.
Við förum í ské og föt ef það skyldi
eitthvað fjúka ofan af okkur. Við
tökum líka stéra dýnu með okkur
til þess að verja okkur gegn því ef
eitthvað skyldi hrynja ofan á okk-
ur,“ sagði Pétur.