Skírnir - 01.08.1905, Page 10

202
Yerzlun Islendinga og samvinnnfélagsskapur.
unirmi. Þótt hagur hinna svo nefndu »íslenzku kaup-
manna« í Kaupmannahöfn sé að tiltölu eigi nærri eins
mikill nú eins og 1883, þarf þó varla að efa að ágóði sá
er hátt á þriðju milj. kr. eða um þrjár miljónir kr., sem
útlendar kaupmannastéttir hafa nú árlega á íslenzku verzl-
uninni; en hann skiftist jafnar en áður á milli enskra
kaupmanna og danskra. Norðmenn fá einnig allmikinn
gróða af íslenzku verzluninnni, og tieiri lönd nokkurn. En
landsmönnum er jafn erfitt að borga utanríkis-
kaupmönnum verzlunarágóða sem dönskum kaup-
mönnum, og bætir það ekki úr skák, þótt Englendingar
eða Norðmenn rýi landsmenn. Einn kaupmaður á Eng-
landi hefir að því er kunnugir menn segja meiri ágóða af
verzlun sinni við Islendinga en nokkur kaupmaður í
Kaupmannahöfn.
Hinum innlendu Kaupmönnum hefir fjölgað svo mjög,
að kaupmenn eru nú fieiri í hlutfalli við verzlunarupp-
hæðina en 1883. En það er dýrt að ala marga kaup-
menn, þótt mesti munur sé á því, hvort þeir eru innlend-
ir eða útlendir. Sem betur fer eiga nú landsmenn ýmsa
góða borgara á meðal innlendu kaupmannanna; en kaup-
menn sætta sig fæstir við svo lítil laun sem embættis-
mennirnir, enda kosta þeir landsmenn margfalt
meira en allir embættismennirnir, að prestunum
meðtöldum. Af því að kaupmönnum hefir fjölgað svo
mjög, er engin ástæða til að ætla að landsmenn verði að
tiltölu við verzlunarupphæðina að greiða minna til kaup-
manna nú heldur en 1883. Aftur á móti rennur meira
til landsmanna nú en áður. Það má þvi telja víst að
útlendir og innlendir kaupmenn hafi nú eitt-
hvað í kringum fjórar miljónir kr. í tekjur af
íslenzku verzluninni. Að auki er kostnaður við
að reka verzlunina, skipaleiga og erfiðislaun við
vörurnar (skipahleðsla og afferming). Þau eru að líkindum
meiri nú að tiltölu en 1883, þvi að verkalaun manna hafa
stigið mjög mikið á síðnstu árum. Aftur á móti hafa sumir
kaupmenn færrí verzlunarmenn en áður, til þess að spara