Skírnir - 01.08.1905, Blaðsíða 11

Yerzlun Islendinga og sara vinnufélagsskapur.
203
vinnukraft. En það er eigi hægt að segja með vissu,
hvað allur þessi kostnaður er mikill; svo mikið er víst,
að hann skiftir miljónum króna á ári hverju.
Þetta nægir til þess að sýna, hve verzlunin er lands-
mönnum dýr; og þungbært hefir það verið fyrir hina ís-
lenzku þjóð að mestallur ágóðinn af verzluninnni hefir
öld eftir öld gengið út úr landinu. Það heflr eyðilagt efna-
hag þjóðarinnar, dregið úr henni hug og dug og spilt
henni siðferðislega. Svo eg nefni sérstaklega efnahag
þjóðarinnar, þá er þjóðareignin eigi orðin meiri en hún
var, áður en verzlunareinokunin hófst, nema húseign í
kaupstöðum. Er það aðallega verzlunareinokuninni að
kenna.
111.
Það liggur í hlutarins eðli að verzlun landsins hlýtur
ávalt að kosta allmíkið te, en hins vegar er það ljóst, að
kostnaðurinn við hana þarf eigi að vera eins mikill eins
og hann er. Hver sá sem kynnir sér verzlunarmál yflr
höfuð og virðir jafnframt fyrir sér íslenzku verzlunina, mun
skjótt komast að raun um að margt má spara, og mikill
sá kostnaður, sem nú hvílir á landsmönnum eins og farg,
er í raun réttri alveg óþarfur.
Þær þjóðir, sem eiga einungis innlenda Kaupmenn og
eiga þar í raun og veru góða borgara sem kaupmenn eru,
eru þó fvrir löngu farnar að flnna til þess að kaupmanna-
stéttin er dýr. Allar vörur verða svo dýrar við það að
þær ganga í gegnum hendurnar á mörgum milligöngu-
mönnum, kaupmönnum. Þeir leggja allir á þær og af
því lifa þeir og græða stundum stórfé, er þeir geta lagt
mikið á vörurnar. Menn verða að hafa það í huga að
takmark kaupmannanna er að kaupa vörur svo
ódýrt, sem hægt er, og að selja þær aftur svo dýrt, sem
hægt er.
Til þess að komast í veg fyrir öll þau þungu gjöld,
sem ganga til kaupmanna, stofna menn kaupfélög og
kaupa i félagi þær vörur, sem menn þurfa, og revna