Skírnir - 01.08.1914, Page 15

Draumar.
239-
þá ekki fara einföldustu leiðina og hugsa sér, að Baby-
lóníupresturinn hafi í raun og veru talað í draurni við
prófessor Hilprecht, og að framliðni drengurinn hafi í raun
og veru sagt og sýnt systur sinni, hvar hún mundi finna
hnífinn sinn ?
Mér finnast spurningarnar skynsamlegar, og eg skal
leitast við að svara þeim, þó að ekki geti það orðið ann-
an veg en í mjög stuttu máli.
Og fyrst er þá líklegast réttast að taka það fram, að
menn vita töluvert meira um undirvitundina en nokkur
von er til að alþýðu manna sé enn kunnugt um.
Eg verð að láta mér nægja í þetta sinn að geta þess,
að fyrir rúmum 20 árum fengu menn óræka vitneskju um
það stórmerkilega sálarfræðisatriði, að auk almennrar
hversdags-vitundar dylst með mönnum annað vitundarlagr
aðrar endurminningar, aðrar hugsanir, aðrar tilfinningar,
en þeir gera sér að jafnaði grein fyrir. Þetta vitundarlag,
sem menn verða ekki að jafnaði varir við, og einkum kem-
ur fram í svefni, dáleiðslum og öðru svipuðu ástandi, hafa
menn nefnt undirvitund á okkar tungu. Menn hafa ástæðu
til að ætla, að þar geymist alt, sein nokkuru sinni hefir
inn í hversdags-vitundina komist, og margt fleira, sem
aldrei heflr inn í hana komist. Undirvitundin er svo
ramlega sönnuð með tilraunum, að um hana er mér vit-
anlega alls ekki deilt. Svo að vísindamennirnir kveinka
sér ekkert við að leita til hennar um skýringar — senni-
lega nokkuð oftar en alveg er rétt.
Og svo er annars að gæta: Ef þið athugið þessa
drauma og þær skýringar, sem eg hefi nú sagt ykkur frár
þá sjáið þið, að þeir hæfileikar, sem koma fram í draum-
unum, eru sama eðlis eins og almennir hæfileikar mann-
anna. Það er ófrávíkjanleg regla vísindamanna að skýra
alt í því ljósi, svo lengi sem það er með nokkuru móti
unt. Fjarsýnin og hæflleikinn til þess að veita hugsun-
um viðtöku, öðruvísi en gegnum skilningarvitin, og fleiri
þess konar eiginleikar eru alt annars eðlis, og til þeirra
er ekki gripið til skýringar, fyr en ókleift er að heimfæra