Skírnir - 01.12.1914, Page 1

Hefir jörðin sál?
Það er kunnugt af goðafræði ýmsra þjóða, að jörðin
hefir verið tignuð sem gyðja. Forfeður vorir töldu hana
og með ásynjum. Er af því ljóst að þeir hafa hugsað sér
hana lifandi og sálu gædda. Og hvort sem ástæðurnar
til þess hafa verið þær sem höfundur formálans fyrir
Snorra-Eddu tilgreinir eða aðrar, þá eru þær svo djúpsett-
ar, að vert er að minnast þeirra:
»Þat hugsuðu þeir ok undruðusk, hví þat myndi gegna,
er jörðin ok dýrin ok fuglarnir höfðu saman eðli í sumum
hlutum ok þó ólík at hætti. Þat var eitt eðli, at jörðin
var grafln í hám fjallatindum ok spratt þar vatn upp, ok
þurfti þar eigi lengra at grafa til vatns en í djúpum döl-
um; svá er ok dýr ok fuglar, at jamlangt er til blóðs í
höfði ok fótum. önnur náttúra er sú jarðar, at á hverju
ári vex á jörðunni gras ok blóm, ok á sama ári fellur þat
alt ok fölnar; svá ok dýr ok íuglar, at vex hár ok fjaðr-
ar ok fellr af á hverju ári. Þat er en þriðja náttúra jarð-
ar, þá er hon er opnuð ok grafin, þá grær gras á þeiri
moldu, er öfst er á jörðunni. Björg ok steina þýddu þeir
móti tönnum ok beinum kvikenda. Af þessu skildu þeir
svá, at jörðin væri kvik ok hefði líf með nökkurum hætti,
•ok vissu þeir at hon var furðuliga gömul at aldartali ok mátt-
ig í eðli; hon fæddi öli kykvendi ok hon eignaðisk alt þat
er dó; fyrir þá sök gáfu þeir henni nafn ok töldu ætt sína
til hennar«.
Hver sem ætlaði sér nú á tímum að færa líkur að
því að jörðin væri lifandi vera og sálu gædd, hann gæti
ekki farið öðru vísi að en hér er gjört. Hann yrði að at-
22