Skírnir - 01.12.1914, Blaðsíða 10

346
Hefir jörðin sál ?
myndi saman einn stóran heila, er sé eins gerður eins og
einn af þeim. Taugungarnir í likama vorum myndaekki
heldur einn stóran taugung líkan einum þeirrá, heldur
mynda þeir heila eða taugakerfl, ákaflega samsett og
flókið kerfi, sem hefir annað æðra og einhlítara hlutverk
að inna líkamsheildinni en hver taugungur fyrir sig. Á
sama hátt mynda og heilar mannanna í jarðlíkamanum
alt annað og æðra og einhlítara kerfi en hver heili fyrir
sig er. Svo og staflr og orð, að þau mynda ekki aftur
stafi og orð, heldur mál með æðri merkingu en stafir og
orð hafa út af fyrir sig.
Að allur heili sem á jörðinni er myndar ekki einn
samfeldan heila, heldur greinist í einstaklingsheila sem
hver hefir sín skynfæri, verður til þess að reynsla jarðar
og innri starfsemi verður fjölbreyttari og frjálsari, því
auk þess frjálsræðis sem kann að eiga sér stað innan
hvers heila, getur hver heili hreyfst frjálst gagnvart
öðrum.
En nú mun verða sagt: í heilanum tengja tauga-
þræðir skynstöðvarnar, og af því að þræðir eru þannig
t. d. frá sjónarstöð til heyrnastöðvar heilans, getum vér
sett það sem vér sjáum í samband við það sem vér heyr-
um. Hvar eru þá þræðirnir er tengja aftur einn heilann
við annan, svo að það sem fram fer í einum komist í
samband við það sem fer fram í öðrum, og jörðin geti
sameinað það í einni vitund?
Það er ekki víst að það þurfi neina þræði. Samband-
ið gæti verið þráðlaust. Og vér þekkjum slíkt samband.
Oteljandi hljóðgeislar bera hugsanir frá manni til manns,
óteljandi ljósgeislar skila augnaráði eins til annars og
stýra viðskiftum þeirra, óteljandi brautir og skipaskurðir
greiða mönnunum veg til að ná hver til annars, óteljandi
skip ganga yfir höfin, óteljandi skeyti, bréf og bækur
flytja hugsanir frá manni til manns og jafnvel frá einni
öld til annarar. Hús, kirkjur, borgir og minnismerki eru
tæki endurminninga og umgengni. Alt þetta þróast með
þroskun mannkynsins, ekki siður en mannsheilinn.