Skírnir - 01.12.1914, Side 47

Bertha v. Suttner.
383-
Fyrsta bók hennar, »Inventarium einer Seele«, kom
út 1878 og er, eins og nafnið bendir á, aðallega um henn-
ar eigin skoðanir á líflnu yfir höfuð. »Es Löwas«, gælu-
nafn fyrir ljónið, er um hjónaband þeirra, einkar elsku-
leg og vel rituð bók. Skömmu síðar kom »Danielo
Dormes« »Ein Manuskript«, fjörug og margbreytt bréf frá
móður til dóttur sinnar nýgiftrar. 1888 kom »Das Ma-
schinen Zeitalter«, þótti hún bera af öllum hinum og þótt-
ust menn sannfærðir um, að annað hvort Max Nordau
eða Karl Vogt hlyti að vera höfundur hennar, en þeir
voru í einna mestu áliti um þær mundir.
Enginn vafi er á því, að útlegðin i Kákasus hefir orð-
ið til þess að knýja fram alla þá möguleika, er bjuggu
í Berthu v. Suttner. Meðal annars opnast nú í fyrsta
sinn augu hennar fyrir því sem ábótavant er í þjóðfélags
skipun heimsins. Nú stóð hún ein síns liðs, útilokuð frá
allri umgengni við þær stéttir rnanna, sem þau lijónin
áttu heima í, og það verður til þess, að hún fer að grand-
skoða hið raunverulega gildi þess, sem hún hefir á glæ
kastað — og þá einkum manngildi æðstu stéttanna. I
tveim bókum, sem báðar eru þýddar á dönsku, »Hasard«
og »Ved Rivieraen«, koma fram skoðanir hennar á þeim
flokki manna, er einungis lifir til að skemta sér. Báðar
eru bækurnar bygðar á eigin sjón og reynd, og aðalatriðin
í þeim eru atvik úr hennar eigin lífi. Þær eru fjörugar
og skemtilegar og án þess að koma með eina einustu
setningu af móralprédikun frá höf. sjálfum, stingur hún
svo greinilega á kýlinu, að öllum hlýtur að skiljast, hvað
hún fer.
Hún segir sjálf, að þrátt fyrir alt það sem hún hafði
lesið, hafði henni um þrítugsleytið ekki skilist það, að
þjóðfélagsskipunin g æ t i breyzt og að það er mönnum
í sjálfsvald sett að stuðla að og berjast fyrir þeim breyt-
ingum, er þeim virðast nauðsynlegar, — henni hafði aldrei
komið slíkt til hugar. Og um ófriðinn milli Frakka og
Þjóðverja vissi hún það eitt, að hún var i Berlín þegar
herinn kom heim aftur, eftir hinn fræga sigur, og að þá