Ný félagsrit - 01.01.1853, Blaðsíða 151

UM GODORD
151
voru í því tilliti erindisrekar guBanna mebal manna, aí>
til þeirra einna urbu þeir a& sækja allan þann löglegan
rétt, er þeir gátu fengib, og sú er enn skobanin á kon-
úngdóm á Englandi, því sjálf reglan breytist ei fyrir því,
þ<5 ríki stækki svo mjög a& hinn eiginlegi „gumna sættir“
hati sjálfur færi á afe gjöra um hin færstu mál, en verbi
ab láta erindisreka sína og embættismenn gera þab í
sínu nafni. Var rettur þessi víst mikib vald, og einkum
þegar mörg goborb eba smakonúga ríki sameinubust, en
því var þaö og bundib vife þá takmörkun, sem abskilur
norræn, og, ef til vill, öll germanísk lög, frá fornlögum
flestra annarra ]>jófea og gerir þau svo miklu göfuglegri;
fornkonúngar og gobar voru engir austrænir harbstjúrar,
og höfírn þeir engan rétt afe leggja sinn eginn einræbisdóm
á þau mál, sem undir þá voru borin, ef sækjendur eba
verjendur vildu annab, en aSeins til afe nefna þá menn,
er dæma skyldu máliö, og hiifbu þ<5 hinir sama rétt til
ab hrinda hverjum, sem þeim ei líkafei, og þetta allt á
almennu þíngi. Svo rótgrúin var þessi hugmynd í meb-
vitund manna, ab fornmönnum gat ei dottife í hug afe
kalla nokkub dóm, sem öbruvísi væri til orbib, og er
því undarlegra a& si&urinn skuli hafa lagst svo gjör-
samlega ni&ur bæ&i á íslandi og öllum Nor&urlöndum,
nema í Englandi einu. Dómnefna á lögþíngum var, sem
opt hefir sagt veri&, þrennar tylftir, og var þa& mjög
heilög tala — „þrennar mundir meyja,“ segir jafnvel í
Helgakvi&u Hjörvar&ssonar, því þrír ur&u hóparnir a&
vera — en þó er þaÖ auövita&, a& tylftin ein er upp-
runalega undirstafean til þessa, og er þaö eflaust hin elzta
dómnefna. Fyrirmynd fyrir hinum elzta tylftardóm hafa
menn nú og í O&ni me& tólf æsi, og svo sög&u menn
dómur hef&i veriö settur, er Hrosshársgrani lét dæma um