Árrit Prestaskólans - 01.01.1850, Qupperneq 4

4
Ræða við vígsln
almenn, svo miklir kostir samfara, að jþeir eru ó-
metanlegir fyrir allt lífið, f)ví hún nær ekki einúng-
is að bæta hugsunarhátt manna, heldur og siðgæði
í nllri daglegri háttsemi og umgengni, og f)ó er enn
ekki nærri upptalið; heldur umskapar og menntan-
in allt hið ytra líf, hún hefur áhrif á atvinnuvegi
manna, hibýlis og búnaðar háttu, eykur hvervetna
reglusemi, Iiófsemi, þrifnað, yðni, eg örfar fegurðar-
tilfinnínguna — svo að Iivar sem menntun er fyrir,
þá má, yfir höfuð að tala, gjöra ráð fyrir því, að
sá beri af öðrum í þessu, sem menntaðri er, og það
eins fyrir því, þótt hann sje minni efnamaður, því
sá er líka einn af kostum menntunarinnar, að hún
kennir mönnum að verja og liagtæra vel efnum sín-
um, en grafa ekki pund sitt í jörðu, ogíallanmáta
er hún svarinn óvinur ágyrndarinnar.
Nú veit það góður guð, og það mun hver og einn
vera því fúsari til að játa, sem hann fremur ann
fósturjörðu sinni, að í mörgu þvi, sem nú var talið,
er mikill misbrestur meðal vor, og er hverjum manni
það auðsætt, að svo lítillar sem engrar lagfæríng-
ar eður umbótar er að ætlast til á þessu, nema því
að eins, að menntanin og sá smekkur, sem henni
er samfara, aukist og eflist i landinu — og verður
reyndar lítið vart við framför í þessu, þó einhver
einstakur maður taki sig fram um það, en undir því
er allt komið, að þeir geti orðið sem flestir, er nái
að minnsta kosti svo mikilli menntan, að þeir sjái,
hversu mikið oss áskortir í ýmsu. Úr því svo lángt
er komið, er fyrst von lagfæringar, því það sannast
í einu sem öðru: að það sem liggur fyrst til allra
bóta, er að sjá þau missmíði, sem á eru, með þvi
enginn vill bæta það, sem honum virðist vera í
góðu eður rjettu lagi.
En svo mikið efni sem þetta er, þá verð jeg þó