Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1909, Síða 9

11
yrða, hvort slikt er aðeins kornið af skjótum og ógreinilegum fram-
burði á orðinu Fjarðará, ellegar einhverjum hefir þótt það fjarstæða
og ætlað að lagfæra það, en eigi tekist betur en þetta. Það skal
tekið fram, að ekki er fjaðratekja við Fjarðará, sem sumir ókunn-
ugir hafa getið til og viljað leiða »Fjaðrá« af því. Hvorki þekkist
nú Böðmóðshorn né Böðmóðshraun. En vel má vera, að hið síðara
sé réttara og sé þá meint norðausturtakmark landnámsins inni á
heiðum. Þar eru urðarhæðir. En urðarhæðir kalla Skaftfellingar
»hraun«, þó grjótið í þeim sé venjulegt blágrýti. Hið sama gjöra
Húnvetningar og ef til vill fleiri Norðlendingar. Sagði sr. Þorvaldur
sál. Björnsson á Melstað mér (1900) að sú væri uppruna merking
orðsins «hraun«. Það væri til i Norvegi, þó ekkert eldhraun (Lava)
væri þar. Hefði það án efa fluzt hingað með landnámsmönnum, en
fengið síðar »Lava«- merkinguna á Suðurlandi. Þar hefði mönnum
orðið Ijóst, að sérstakt orð þurfti, er þá merkingu hefði, af því þar
er svo mikið af tiltölulega nýjum eldhraunum. — Oleifsborg, sem
Lndn. nefnir, er án efa sama, sem Holtsborg nú. Það er há og um-
málsmikil hamraborg á heiðarbrúninni upp frá bænum Holti, þar
sem hann er nú. Böðmóðstunga er svo sem stekkjarvegi fyrir vest-
an Holt. Gengur hæðarskagi af heiðinni þar fram í milli og er dal-
hvarf allfagurt norðvestanmegin hans. Þar er rúst Böðmóðstungu
neðarlega sunnantil. Er þar halli allmikill og smálækir ofan hér
og hvar. Rústin er á bala milli tveggja lækja. Hún er glögg og
hefir þykkvari veggi en flestar aðrar, sem eg hefl séð. Tóftirnar
eru í fernu lagi. Efst er íbúðarhústóftin. Liggur hún yfir um þver-
an balann frá austri til vesturs og er skift í þrjú herbergi. Er
breidd þeirra út á miðja veggi nær 4 faðmar. Miðherbergið er 12
faðma langt og heflr dyr á báðum göflum inn í endaherbergin. Vestra
endaherbergið er nær alt hrapað í gil, sem lækurinn þeim megin
hefir grafið. Er því ekki hægt að vita, hve langt það hefir verið.
Eystra endaherbergið heldur sér. En það er aðeins 3. fðm. langt.
Farvegur lækjarins þeim megin hefir ekki leyft meira rúm. Mið-
gaflarnir, hvor um sig eru nær 2 fðm. þykkvir. Við eystri miðgafl-
inn hefir miðherbergið útidyr á suðurveggnum, og gagnvart þeim
eru dyr inní dálítið bakherbergi inn úr norðurveggnum. Rúmum
3 fðm. fyrir neðan austurenda þessarar aðaltóftar er fjóss og hlöðu-
tóftin. Fjósstóftin er 8 fðm. löng og nál. 5 fðm. breið og liggur
langs ofan með gilinu. Hlöðutóftin er 6 fðm. löng og 3 fðm. breið.
Liggur hún þvert fyrir gafli fjóssins, eins og venjulegast hefirverið.
Svo sem 5 fðm. niður frá vesturhluta miðherbergisins er einstök
tóft, 3 fðrn. löng og 2‘/a fðm. breið. Hún snýr frá norðri til suðurs