Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1909, Side 16

18
Raninn sjálfur er blásinn ofan. Það yar þar, að dysjarnar blésu
upp. Er þar nú örblásið niður i möl og grjótið úr dysjunum orðið
dreif ein. Af beinum sést þar nú ekkert annað, en fáein hestbein,
— því hestur hafði verið í þeirri dysinni, sem síðast kom í ljós. Það
var eftir 1895. Fáum föðmum fyrir neðan bríkina gjörir áin svo
snaran krók, að þar myndast sem nes, hæfllega lítið tii að vera vígi
fám mönnum. Raunar er áin svo lítil, að ekki er hlífð að henni
nema vöxtur sé í henni. En það er oftar fram eftir sumri, því fannir
eru oft lengi að leysast þar úr giljóttum hæðum. — Þá er þessi stað-
ur er borinn saman við Njálu, kap. 150, þá kemur það í ljós, að
ruglað er saman Skaftá og Meltungnaá. Heimildarmaður söguritar-
ans heflr ekki gjört nægilega glöggva grein fyrir því, hvor þeirra
það var, sem hann átti við í hvort skiftið. Söguritarinn hefir því
ætlað, að hér væri aðeins um Skaftá að ræða. Sjálfur hefir hann
ekki komið á staðinn. En við þessar og þvílíkar smá-misfellur styrk-
ist einmitt trúverðugleiki sögunnar, og það því fremur, þá er frá-
sögnin kemur svo vel heim að öðru leyti, eins og hér er. Samskon-
ar ónákvæmni er það, að þess er ekki getið, að til þess að geta
hleypt út á Skaftá,.urðu brennumenn fyrst að ríða eigi all stuttan
spöl frá fundarstaðnum. En eigi gat söguritarinn fundið það út, þar
eð hann hélt að nesið, sem þeir Kári og brennumenn börðust í, hefði
gengið út í Skaftá. En það er nesið við Meltungnaá, sem á svo vel
við söguna, sem hægt er að hugsa sér. Hafl leysing verið í ánni,
sem einmitt er líklegt, þá var þar betra vigi en uppi á rananum.
En þar á móti var raninn miklu betur fallinn til legstaðar en nesið.
Þar er varla rúm fyrir svo margar dysjar, og þaðan sést ekki
nema upp í heiðan himininn, að kalla má, því háir og brattir grjót-
hólar eru á báðar hliðar. Slíka staði völdu menn ógjarna til leg-
staðar þeim mönnum, er nokkurs þóttu verðir. En hér hefir hinum
látnu verið gjör heiðarleg útför. Það sést af því, að hestur einhvers
þeirra hefir verið dysjaður með. Heiðinglegt var það raunar. En
»þá var enn lítt forneskja af mönnum.«
Þess skal getið um uppdráttinn, að á honum sést ekki Hellisgil
né Grenbásgil, sem P. P. nefnir. Þau eru dálítið fjær. Hann nær
ekki svo langt norður.
IX. í Hemru.
Gagnvart bænum Hemru er stór hóll austurvið Fljótið. Hann
heitir Hemruhóll. Framanundir honum eru allmiklar byggingarleif-
ar, tóftir,garðlög og jafnvel sáðreitir. Það er frá ýmsum tímum. Þóttist